Karolia okularowa

Karolia okularowa
	Carollia perspicillata
	(Linnaeus, 1758)
	; Karolia okularowa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	nietoperze
Podrząd	mroczkokształtne
Nadrodzina	Noctilionoidea
Rodzina	liścionosowate
Podrodzina	karolie
Rodzaj	karolia
Gatunek	karolia okularowa
Synonimy
	Vespertilio perspicillatus Linnaeus, 1758; Glossophaga amplexicaudata É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1818; Glossophaga amplexicaudata: Desmarest, 1820; Phyllostoma brachyotus Schinz, 1821; Carollia braziliensis J.E. Gray, 1838; Phyllostoma calcaratum Wagner, 1843; Carollia verrucata J.E. Gray, 1844; Phyllostoma (Carollia) azteca Saussure, 1860; Hemiderma tricolor G.S. Miller, 1902;
	Vespertilio perspicillatus Linnaeus, 1758; Glossophaga amplexicaudata É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1818; Glossophaga amplexicaudata: Desmarest, 1820; Phyllostoma brachyotus Schinz, 1821; Carollia braziliensis J.E. Gray, 1838; Phyllostoma calcaratum Wagner, 1843; Carollia verrucata J.E. Gray, 1844; Phyllostoma (Carollia) azteca Saussure, 1860; Hemiderma tricolor G.S. Miller, 1902;
Podgatunki
	C. p. perspicillata (Linnaeus, 1758); C. p. azteca (Saussure, 1860); C. p. tricolor (G.S. Miller, 1902);
	C. p. perspicillata (Linnaeus, 1758); C. p. azteca (Saussure, 1860); C. p. tricolor (G.S. Miller, 1902);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Karolia okularowa^[12] (Carollia perspicillata) – gatunek ssaka z podrodziny nektarolotów (Lonchophyllinae) w obrębie rodziny liścionosowatych (Phyllostomidae).

Taksonomia edytuj

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego nazwał w 1758 roku szwedzki przyrodnik Karol Linneusz nadając mu nazwę Vespertilio perspicillatus^[2]. Holotyp pochodził z Surinamu^[13].

Analizy morfometryczne potwierdziły podział podgatunkowy i wykazały, że są one szeroko intergradacyjne^[14]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają trzy podgatunki^[14]. Podstawowe dane taksonomiczne podgatunków (oprócz nominatywnego) przedstawia poniższa tabelka:

Podgatunek	Oryginalna nazwa	Autor i rok opisu	Miejsce typowe
C. p. azteca	Phyllostoma (Carollia) azteca	Saussure, 1860	„Ciepłe i umiarkowane regiony Meksyku”^[9]; ograniczone do okolic Perez, w stanie Veracruz, w Meksyku^[15].
C. p. tricolor	Hemiderma tricolor	G.S. Miller, 1902	Sapucaí, Paragwaj^[15].

Etymologia edytuj

Carollia: łac. Carollia „Karol”; prawdopodobnie uhonorowanie Karola Lucjana Bonaparte (1803-1857), francuskiego zoologa i ornitologa^[16].
perspicillata: nowołac. perspicillatus „okularowy”, od łac. perspicillum „obiektyw, okular”, od perspicere „przejrzeć”^[17].
azteca: Aztekowie, ludność Meksyku z czasów hiszpańskiej konkwisty^[18].
tricolor: późnołac. tricolor, tricoloris „trójkolorowy”, od łac. tri- „trój-”, od tres „trzy”; color, coloris „kolor”^[19].

Zasięg występowania edytuj

Karolia okularowa występuje w Ameryce zamieszkując w zależności od podgatunku^[14]:

C. perspicillata perspicillata – region Amazonii obejmujący wschodnią Kolumbię, Wenezuelę, Gujanę, większą część Brazylii, Ekwador, Peru i Boliwię; także wyspy Margarita, Trynidad i Tobago. Zapis z Grenady może być błędny lub może być zdarzeniem poza rejonem występowania.
C. perspicillata azteca – północno-wschodni Meksyk (południowe Tamaulipas) na południe przez Amerykę Środkową do Ameryki Południowej na północ i zachód od Niziny Amazonki w Wenezueli, Kolumbii i Ekwadorze.
C. perspicillata tricolor – drenaż rzeki Parana, obejmujący południową Boliwię, Paragwaj, południową Brazylię i północną Argentynę.

Morfologia edytuj

Długość ciała (bez ogona) 48–70 mm, długość ogona 8–16 mm, długość ucha 12–22 mm, długość tylnej stopy 12–17 mm, długość przedramienia 41–45 mm; masa ciała 15–25 g^[20]. Wzór zębowy: I ${\tfrac {2}{2}}$ C ${\tfrac {1}{1}}$ P ${\tfrac {2}{2}}$ M ${\tfrac {3}{3}}$ = 32^[21]. Kariotyp wynosi 2n = 20 (samice lub 21 (samce) i FN = 36^[20]. Samice mają chromosomy XX, natomiast samce XY₁Y₂; dodatkowy Y jest homologiem autosomu translokowanego do elementu X^[20].

Ekologia edytuj

Tryb życia edytuj

Karolia okularowa występuje w lasach i na plantacjach. Żywi się tylko i wyłącznie owocami, takimi jak banany, gujawy, figi, których zapach go przyciąga.

Rozmnażanie edytuj

Nietoperz ten nie ma ściśle określonej pory roku na rozród. Samice rodzą młode niezależnie od pór roku.

Uwagi edytuj

↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Glossophaga amplexicaudata É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1818.

Przypisy edytuj

↑ Carollia perspicillata, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 31. (łac.).
↑ É. Geoffroy Saint-Hilaire. Sur de nouvelles chauve-souris, sous le nom de Glossophages. „Mémoires du Muséum d’Histoire Naturelle”. 4, s. 418, ryc. 18, rys. A, 1818. Paris. (fr.).
↑ A.G. Desmarest: Mammalogie, ou, Description des espèces de mammifères. Cz. 1. Paris: Chez Mme. Veuve Agasse, imprimeur-libraire, 1822, s. 123, seria: Encyclopédie méthodique. (fr.).
↑ H.R. Schinz: Das Thierreich, eingetheilt nach dem Bau der Thiere als Grundlage ihrer Naturgeschichte und der vergleichenden Anatomie von den Herrn Ritter von Cuvier. Cz. 1: Säugethiere und Vögel. Stuttgart und Tübingen: in der J.G. Cotta’schen Buchhandlung, 1821, s. 164. (niem.).
↑ J.E. Gray. A Revision of the Genera of Bats (Vespertilionidæ), and the Description of some new Genera and Species. „Magazine of Zoology and Botany”. 2, s. 488, 1838. (ang.).
↑ J.A. Wagner. Diagnosen neuer Arten brasilischer Handflügler. „Archiv für Naturgeschichte”. 9 (1), s. 366, 1843. (niem.).
↑ J.E. Gray: Mammalia. W: R.B. Hinds (red.): The zoology of the voyage of H.M.S. Sulfur, under the command of Captain Sir Edward Belcher, R.N., C.B., F.R.G.S., etc. during the years 1836–42. Cz. 1. London: Smith, Elder and Co., 1844, s. 20. (ang.).
↑ ^a ^b H.L.F. de Saussure. Note sur quelques Mammifères du Mexique. Septième article. „Revue et Magasin de Zoologie pure et Appliquée”. 2^e série. 12, s. 480, 1860. (fr.).
↑ G.S. Miller. Twenty new American bats. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 54 (2), s. 408, 1902. (ang.).
↑ R.R. Barquez R.R., S.S. Perez S.S., B. Miller & M.B.M.& M. Diaz B. Miller & M.B.M.& M., Carollia perspicillata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015, wersja 2021-3 [dostęp 2022-07-10] (ang.).
↑ Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 161. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Carollia perspicillata. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-07-10].
↑ ^a ^b ^c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 176. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ ^a ^b L.J. McLellan & K.F. Koopman: Subfamily Carolliinae Miller, 1924. W: A.L. Gardner: Mammals of South America. Cz. 1: Marsupials, Xenarthrans, Shrews, and Bats. Chicago: University of Chicago Press, 2005, s. 215. ISBN 978-0-226-28240-4. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 161, 1904. (ang.).
↑ The Key to Scientific Names ↓, perspicillata [dostęp 2022-07-10] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, azteca [dostęp 2022-07-10] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, tricolor [dostęp 2022-07-10] .
↑ ^a ^b ^c S. Solari, R. Medellín, B. Rodríguez-Herrera, V. da Cunha Tavares, G. Garbino, M.A. Camacho, D.T. Saá, B. Lim, J. Arroyo-Cabrales, A. Rodríguez-Durán, E. Dumont, S. Burneo, L.F. A. Urioste, M. Tschapka & D. Espinosa: Family Phyllostomidae (New World Leaf-nosed Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 335–338. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).
↑ D. Cloutier & D.W. Thomas. Carollia perspicillata. „Mammalian Species”. 417, s. 2, 1992. DOI: 10.2307/3504157. (ang.).

Bibliografia edytuj

The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

[4] Niepoprawna późniejsza pisownia Glossophaga amplexicaudata É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1818.

[itis-1] Carollia perspicillata, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[lin-2] C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 31. (łac.).

[geo-3] É. Geoffroy Saint-Hilaire. Sur de nouvelles chauve-souris, sous le nom de Glossophages. „Mémoires du Muséum d’Histoire Naturelle”. 4, s. 418, ryc. 18, rys. A, 1818. Paris. (fr.).

[des-5] A.G. Desmarest: Mammalogie, ou, Description des espèces de mammifères. Cz. 1. Paris: Chez Mme. Veuve Agasse, imprimeur-libraire, 1822, s. 123, seria: Encyclopédie méthodique. (fr.).

[sch-6] H.R. Schinz: Das Thierreich, eingetheilt nach dem Bau der Thiere als Grundlage ihrer Naturgeschichte und der vergleichenden Anatomie von den Herrn Ritter von Cuvier. Cz. 1: Säugethiere und Vögel. Stuttgart und Tübingen: in der J.G. Cotta’schen Buchhandlung, 1821, s. 164. (niem.).

[gray1838-7] J.E. Gray. A Revision of the Genera of Bats (Vespertilionidæ), and the Description of some new Genera and Species. „Magazine of Zoology and Botany”. 2, s. 488, 1838. (ang.).

[wag-8] J.A. Wagner. Diagnosen neuer Arten brasilischer Handflügler. „Archiv für Naturgeschichte”. 9 (1), s. 366, 1843. (niem.).

[gray1844-9] J.E. Gray: Mammalia. W: R.B. Hinds (red.): The zoology of the voyage of H.M.S. Sulfur, under the command of Captain Sir Edward Belcher, R.N., C.B., F.R.G.S., etc. during the years 1836–42. Cz. 1. London: Smith, Elder and Co., 1844, s. 20. (ang.).

[sau-10] H.L.F. de Saussure. Note sur quelques Mammifères du Mexique. Septième article. „Revue et Magasin de Zoologie pure et Appliquée”. 2^e série. 12, s. 480, 1860. (fr.).

[mil-11] G.S. Miller. Twenty new American bats. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 54 (2), s. 408, 1902. (ang.).

[iucn-12] R.R. Barquez R.R., S.S. Perez S.S., B. Miller & M.B.M.& M. Diaz B. Miller & M.B.M.& M., Carollia perspicillata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015, wersja 2021-3 [dostęp 2022-07-10] (ang.).

[miiz-13] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 161. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[msw-14] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Carollia perspicillata. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-07-10].

[icmw-15] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 176. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[gar-16] L.J. McLellan & K.F. Koopman: Subfamily Carolliinae Miller, 1924. W: A.L. Gardner: Mammals of South America. Cz. 1: Marsupials, Xenarthrans, Shrews, and Bats. Chicago: University of Chicago Press, 2005, s. 215. ISBN 978-0-226-28240-4. (ang.).

[pal-17] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 161, 1904. (ang.).

[18] The Key to Scientific Names ↓, perspicillata [dostęp 2022-07-10] .

[19] The Key to Scientific Names ↓, azteca [dostęp 2022-07-10] .

[20] The Key to Scientific Names ↓, tricolor [dostęp 2022-07-10] .

[hmw-21] S. Solari, R. Medellín, B. Rodríguez-Herrera, V. da Cunha Tavares, G. Garbino, M.A. Camacho, D.T. Saá, B. Lim, J. Arroyo-Cabrales, A. Rodríguez-Durán, E. Dumont, S. Burneo, L.F. A. Urioste, M. Tschapka & D. Espinosa: Family Phyllostomidae (New World Leaf-nosed Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 335–338. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).

[ms-22] D. Cloutier & D.W. Thomas. Carollia perspicillata. „Mammalian Species”. 417, s. 2, 1992. DOI: 10.2307/3504157. (ang.).

[12]

[1]

[2]

[3]

[a]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]