Lidia Lwow-Eberle

polska archeolog, żołnierz Armii Krajowej, sanitariuszka, działaczka kombatancka

Lidia Lwow po mężu Eberle, ps. „Ewa”, „Lala” (ur. 14 listopada 1920 w Plosie, zm. 5 stycznia 2021 w Warszawie[1]) – polska archeolog pochodzenia rosyjskiego[2], żołnierz Armii Krajowej, sanitariuszka, działaczka kombatancka.

Lidia Lwow-Eberle
Lala, Ewa
Ilustracja
Lidia Lwow-Eberle, 2015
pułkownik pułkownik
Data i miejsce urodzenia

14 listopada 1920
Plos, RFSRR

Data i miejsce śmierci

5 stycznia 2021
Warszawa

Przebieg służby
Lata służby

1943–1947

Siły zbrojne

Armia Krajowa

Jednostki

5 Wileńska Brygada AK

Stanowiska

sanitariuszka

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa,
działania zbrojne podziemia antykomunistycznego w Polsce

Późniejsza praca

archeolog, pracownik naukowy Muzeum Historii Warszawy

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941) Brązowy Krzyż Zasługi z Mieczami

Życiorys edytuj

Była córką rosyjskiego inżyniera rolnika (agronoma), który wkrótce po narodzinach córki wyemigrował z rodziną do Polski i osiadł w Nowogródku. Ukończyła gimnazjum w Święcianach i rozpoczęła studia prawnicze na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie. Po agresji ZSRR na Polskę (1939) odbyła kilkumiesięczny kurs nauczycielski i została nauczycielką w wiejskiej szkole w Pleciaszach nad jeziorem Narocz, później w pobliskiej wsi Kupa.

 
Lidia Lwow po aresztowaniu przez Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego, 1948
 
Lidia Lwow i Zygmunt Szendzielarz („Łupaszko”), 1948
 
Lidia Lwow-Eberle i Krzysztof Szwagrzyk przy pomniku „Łupaszki” w Osielcu, 2019

Latem 1943 wstąpiła do oddziału partyzanckiego AK ppor. Antoniego Burzyńskiego „Kmicica”. Oddział ten został 26 sierpnia 1943 podstępnie rozbrojony i częściowo wymordowany przez sowiecką brygadę partyzancką dowodzoną przez płka Fiodora Markowa. Po tym wydarzeniu „Ewa” przeszła do 5 Brygady Wileńskiej AK mjr Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki” i została tam sanitariuszką. Brała udział w wielu walkach Brygady, m.in. z Niemcami pod Worzianami 31 stycznia 1944, gdzie została ranna, i ze zgrupowaniem sowieckiej partyzantki pod Radziuszami 3 dni później. W sierpniu 1944 przeszła wraz z Brygadą na Białostocczyznę. Mianowana została podporucznikiem.

Po śmierci żony mjra „Łupaszki” Anny podczas próby ujęcia agentów alianckich w Wagenschwend, małej niemieckiej miejscowości w Badenii w lutym 1945, Lidia Lwow została jego towarzyszką życia[3]. 30 czerwca 1948 aresztowana wraz z „Łupaszką”, 2 listopada 1950 skazana przez sędziego mjra Mieczysława Widaja na karę dożywotniego więzienia. Wyszła na wolność w 1956 i podjęła studia archeologiczne[4]. W III RP podjęła działalność w środowiskach kombatanckich byłych żołnierzy AK.

W 1961 wyszła za historyka Jana Eberle, a w 1962 ukończyła studia archeologiczne w Instytucie Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego. Pracowała w Muzeum Warszawy[5]. Była kustoszem w Komisji Archeologicznej Obywatelskiego Komitetu Odbudowy Zamku Królewskiego i uczestniczyła w odbudowie zamku. Stworzyła w 1973 r. unikalne Muzeum Cechu Rzemiosł Skórzanych i nim kierowała[6].

Była wieloletnią mieszkanką warszawskich Bielan, aktywnie zaangażowaną społecznie. Zmarła w wieku 100 lat. Została pochowana na Cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie, w Panteonie Żołnierzy Polski Walczącej (kwatera D18-kol. lewe B-11-5)[7].

Odznaczenia edytuj

Przypisy edytuj

  1. Zmarła Lidia Lwow-Eberle ps. „Lala”. Narzeczona majora „Łupaszki” odeszła w wieku 100 lat. niezalezna.pl. [dostęp 2021-01-05]. (pol.).
  2. O ojczyznę zawsze warto walczyć. kujawsko-pomorskie.pl, 21 marca 2016. [dostęp 2016-03-21].
  3. Ocalona od zapomnienia. www.dw.com. [dostęp 2024-02-08]. (pol.).
  4. Lidia Lwow-Eberle: Łupaszka był dobrym człowiekiem. polskieradio.pl, 2016-04-21. [dostęp 2016-04-21].
  5. Igor Rakowski-Kłos, Zmarła Lidia Lwow-Eberle, Sanitariuszka AK, która kochała życie, Gazeta Wyborcza, s. 2 [7 stycznia 2021].
  6. Piotr Niwiński: Lidia Lwow-Eberle (biografia). na str. przystanekhistoria.pl [dostęp 2021-01-05].
  7. Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze.
  8. Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski dla Lidii Eberle ps. „Lala”. prezydent.pl. [dostęp 2020-12-13]. (pol.).

Bibliografia edytuj