Wikipedia

Liga Europy UEFA

(Przekierowano z Liga Europejska UEFA)

Liga Europy UEFA (ang. UEFA Europa League, wym. /juːˈeɪ̯fə jʊˈɹoʊ̯pə ˈliːg/) – międzynarodowy klubowy turniej piłki nożnej, organizowany przez Unię Europejskich Federacji Piłkarskich, w którym biorą udział zespoły zajmujące czołowe lokaty w narodowych rozgrywkach najwyższego szczebla, z wyłączeniem drużyn biorących udział w Lidze Mistrzów. Utworzony został w 2009 roku jako kontynuacja Pucharu UEFA (ang. UEFA Cup, /juːˈeɪ̯fə ˈkʌp/; 1971–2009). Obecny sezon rozgrywek to sezon 2023/2024.

Liga Europy UEFA
UEFA Europa League
Ilustracja
(2023/24)
Oficjalny skrót

ang. UEL, pol. LE

Dyscyplina

piłka nożna

Organizator rozgrywek

UEFA

Data założenia

1971 / 2009

Poprzednia nazwa

Puchar UEFA

Partner TV

Viaplay

Sponsor tytularny

FedEx
Heineken
Kia
Hankook
Enterprise Rent-A-Car

Rozgrywki
Liczba drużyn

194

Puchary

Superpuchar Europy UEFA

Zwycięzcy
Pierwszy zwycięzca

Anglia Tottenham Hotspur (1972)

Obecny zwycięzca

Hiszpania Sevilla FC (2023)

Najwięcej zwycięstw

Hiszpania Sevilla FC (7 razy)

Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Historia turnieju edytuj

Osobny artykuł: Puchar Miast Targowych.

O Puchar UEFA rywalizowano po raz pierwszy w sezonie 1971/1972. Powszechnie uważa się, że jest on kontynuacją Pucharu Miast Targowych. UEFA nie uznaje jednak tego drugiego za swój oficjalny turniej[1].

Obowiązująca początkowo reguła „jedno miasto, jeden klub”, pochodząca jeszcze z Pucharu Miast Targowych, została zniesiona w sezonie 1975/1976, kiedy w rozgrywkach wzięły udział dwie drużyny z Liverpoolu – Liverpool F.C. i Everton F.C. Po reformach rozgrywek pucharowych w połowie lat 90 XX w. w Pucharze UEFA występowali także mistrzowie nisko notowanych federacji europejskich oraz dołączane są drużyny wyeliminowane z eliminacji i rozgrywek grupowych Ligi Mistrzów, a po likwidacji Pucharu Zdobywców Pucharów także zwycięzcy krajowych rozgrywek pucharowych (w Polsce – Puchar Polski).

W sezonie 2009/2010 puchar został przekształcony w Ligę Europy UEFA[2][3].

System turnieju edytuj

Puchar UEFA 1971–2004 edytuj

Od pierwszego sezonu Pucharu UEFA kolejne rundy były rozgrywane systemem play-off w dwumeczach. W sezonie 1997/1998 po raz pierwszy dwumecz finałowy zastąpiono pojedynczym spotkaniem. Od sezonu 1994/1995 rozgrywano rundę kwalifikacyjną. W sezonie 1996/1997 po raz pierwszy w rozgrywkach brały udział drużyny, które odpadły w rundzie kwalifikacyjnej Ligi Mistrzów UEFA tego samego roku, od sezonu 1999/2000 do turniejów o Puchar UEFA dołączały zespoły zajmujące 3. miejsce w rundzie grupowej Ligi Mistrzów w tym samym sezonie.

Puchar UEFA 2004–2009 edytuj

Od sezonu 2004/2005 rozgrywki o Puchar UEFA przeprowadzane były systemem pucharowo-grupowym. Eliminacje oraz pierwszą, trzecią i każdą kolejną rundę rozgrywano w dwumeczach, których zwycięzcy awansowali dalej. Drugą rundą były rozgrywki grupowe, w których brało udział 40 zespołów podzielonych na 8 pięciozespołowych grup. Każda drużyna grała po jednym meczu z przeciwnymi drużynami – w sumie 2 mecze u siebie i 2 na wyjeździe. Do następnej rundy awansowały 32 zespoły:

  • 24 zespoły z drugiej rundy – po 3 z każdej grupy,
  • 8 zespołów, które zajęły 3 miejsca w grupach pierwszej rundy Ligi Mistrzów.

Rywalizowały one w dwumeczach (przegrywający odpada) – po każdej z nich pozostawało: 16, 8, 4 i 2 drużyny, które rozgrywają mecz finałowy na stadionie wybranym przed rozpoczęciem sezonu przez UEFA.

Liga Europy UEFA edytuj

W 2008 r. zostały ustalone zasady przeprowadzania rozgrywek Ligi Europy UEFA, które obowiązują od sezonu 2009/2010. Turniej składa się z fazy kwalifikacyjnej, grupowej i pucharowej.

Faza kwalifikacyjna edytuj

Kwalifikacje do Ligi Europa UEFA podzielone są na cztery rundy. Drużyny w nich startujące rozgrywają spotkania w parach, na zasadach dwumeczu. Ogółem w fazie kwalifikacyjnej mogą wziąć udział 174 drużyny.

W pierwszej rundzie bierze udział 50 drużyn:

  • 2 zdobywców pucharów z Andory i San Marino
  • 16 wicemistrzów krajów zajmujących miejsca 35–51 w rankingu UEFA[4],
  • 29 trzecich drużyn z krajów zajmujących miejsca 22–51 w rankingu UEFA[4],
  • 3 drużyny, które zwyciężyły rankingi fair-play w 3 pierwszych krajach rankingu fair-play UEFA.

W drugiej rundzie bierze udział 80 drużyn:

  • 25 zwycięzców dwumeczów pierwszej rundy,
  • 24 zdobywców pucharów krajów zajmujących miejsca 28–51 w rankingu UEFA,
  • 16 wicemistrzów krajów zajmujących miejsca 19–34 w rankingu UEFA,
  • 6 trzecich drużyn z krajów zajmujących miejsca 16–21 w rankingu UEFA,
  • 6 czwartych drużyn z krajów zajmujących miejsca 10–15 w rankingu UEFA,
  • 3 piąte drużyny krajów zajmujących miejsca 7–9 w rankingu UEFA.

W trzeciej rundzie bierze udział 70 drużyn:

  • 40 zwycięzców dwumeczów drugiej rundy,
  • 12 zdobywców pucharów krajów zajmujących miejsca 16–27 w rankingu UEFA,
  • 3 wicemistrzów krajów zajmujących miejsca 16–18 w rankingu UEFA,
  • 6 trzecich drużyn krajów zajmujących miejsca 10–15 w rankingu UEFA,
  • 3 czwarte drużyny krajów zajmujących miejsca 7–9 w rankingu UEFA,
  • 3 piąte drużyny krajów zajmujących miejsca 4–6 w rankingu UEFA,
  • 3 szóste drużyny krajów zajmujących miejsca 1–3 w rankingu UEFA.

W rundzie play-off (czwartej rundzie) biorą udział 74 drużyny:

  • 35 zwycięzców dwumeczów trzeciej rundy,
  • 15 zdobywców pucharów krajów zajmujących miejsca 1–15 w rankingu UEFA,
  • 3 trzecie drużyny krajów zajmujących miejsca 7–9 w rankingu UEFA,
  • 3 czwarte drużyny krajów zajmujących miejsca 4–6 w rankingu UEFA,
  • 3 piąte drużyny krajów zajmujących miejsca 1–3 w rankingu UEFA,
  • 15 drużyn, które odpadły w trzeciej rundzie kwalifikacyjnej Ligi Mistrzów UEFA.

Faza grupowa edytuj

W rundzie grupowej bierze udział 48 drużyn:

  • 37 zwycięzców dwumeczów rundy play-off,
  • 10 drużyn, które odpadły w rundzie play-off kwalifikacji Ligi Mistrzów UEFA,
  • 1 drużyna, zwycięzca Ligi Konferencji Europy UEFA

Są one dzielone na 12 grup po 4 drużyny, w których wszystkie zespoły rozgrywają między sobą po dwa mecze.

  • od sezonu 2012/2013 decyzja Komitetu Centralnego UEFA zdobywcy krajowych pucharów 6 najsilniejszych federacji (o ile nie zapewnili sobie udziału w Lidze Mistrzów UEFA) kwalifikują się do fazy grupowej bez eliminacji. (Decyzja Komitetu Centralnego podczas posiedzenia w Mińsku, 5 października 2010).

Faza pucharowa edytuj

W pierwszej rundzie pucharowej biorą udział 32 drużyny:

  • 24 zdobywców dwóch pierwszych miejsc w każdej z grup fazy grupowej Ligi Europa UEFA,
  • 8 zdobywców trzecich miejsc w każdej z grup fazy grupowej Ligi Mistrzów UEFA.

Są one dzielone na 16 par, w których drużyny rozgrywają między sobą dwumecze. Zwycięzcy awansują do kolejnej rundy i konsekwentnie – przez ćwierćfinały i półfinały – do finału, rozgrywanego na wybranym przez UEFA stadionie.

Nagrody pieniężne edytuj

Podobnie jak w Lidze Mistrzów UEFA, nagrody pieniężne otrzymane przez kluby są podzielone na stałe płatności oparte na uczestnictwie i wynikach oraz kwoty zmienne, które zależą od wartości ich rynku telewizyjnego.

W sezonie 2021–22 udział w fazie grupowej w Lidze Europy zapewnił wygraną podstawową w wysokości 3 630 000 euro. Zwycięstwo w grupie to 630 000 euro, a remis 210 000 euro. Ponadto każdy zwycięzca grupy zarabia 1 100 000 EUR, a każdy zdobywca drugiego miejsca 550 000 EUR. Dotarcie do fazy pucharowej pociąga za sobą dodatkowe premie: 500 000 € za rundę 32, 1 200 000 € za rundę 16, 1 800 000 € za ćwierćfinały i 2 800 000 € za półfinały. Przegrani finaliści otrzymują 4 600 000 euro, a mistrzowie 8 600 000 euro[5].

  • Zakwalifikowany do fazy grupowej: 3 630 000 €
  • Wygrany mecz w fazie grupowej: 630 000 €
  • Mecz zremisowany w fazie grupowej: 210 000 €
  • 1. miejsce w fazie grupowej: 1 100 000 €
  • 2. miejsce w fazie grupowej: 550 000 €
  • Play-offy rundy pucharowej: 500 000 €
  • 1/8 finału: 1 200 000 €
  • Ćwierćfinał: 1 800 000 €
  • Półfinał: 2 800 000 €
  • Drugie miejsce: 4 600 000 €
  • Mistrz: 8 600 000 €

Mecze finałowe edytuj

Sezon Zwycięzca Pokonany Wynik Stadion
1971/1972   Tottenham Hotspur   Wolverhampton Wanderers 2-1 (0-0); 1-1 (1-1)
1972/1973   Liverpool F.C.   Borussia Mönchengladbach 0-0[a], 3-0 (2-0); 0-2 (0-2)
1973/1974   Feyenoord Rotterdam   Tottenham Hotspur 2-2 (1-1); 2-0 (1-0)
1974/1975   Borussia Mönchengladbach   Twente Enschede 0-0 (0-0); 5-1 (2-0)
1975/1976   Liverpool F.C.   Club Brugge 3-2 (0-2); 1-1 (1-1)
1976/1977   Juventus Turyn   Athletic Bilbao 1-0 (1-0); 1-2 (1-1) wyj.
1977/1978   PSV Eindhoven   SC Bastia 0-0(0-0); 3-0 (1-0)
1978/1979   Borussia Mönchengladbach   Crvena zvezda Belgrad 1-1 (0-1); 1-0 (1-0)
1979/1980   Eintracht Frankfurt   Borussia Mönchengladbach 3-2 (1-1); 1-0 (0-0) wyj.
1980/1981   Ipswich Town F.C.   AZ Alkmaar 3-0 (1-0); 2-4 (2-3)
1981/1982   IFK Göteborg   Hamburger SV 1-0 (0-0); 3-0 (1-0)
1982/1983   RSC Anderlecht   Benfica Lizbona 1-0 (1-0); 1-1 (1-1)
1983/1984   Tottenham Hotspur   RSC Anderlecht 1-1 (0-0); 1-1, k. 4-3 (1-1, 1-1, 0-0)
1984/1985   Real Madryt   Videoton Székesfehérvár 3-0 (1-0); 0-1 (0-0)
1985/1986   Real Madryt   1. FC Köln 5-1 (2-1); 0-2 (0-1)
1986/1987   IFK Göteborg   Dundee United 1-0 (1-0); 1-1 (1-0)
1987/1988   Bayer 04 Leverkusen   Espanyol Barcelona 3-0 (0-1); 3-0, k. 3-2 (0-0, 3-0, 3-0)
1988/1989   SSC Napoli   VfB Stuttgart 2-1 (0-1); 3-3 (2-1)
1989/1990   Juventus Turyn   ACF Fiorentina 3-1 (1-1); 0-0 (0-0)
1990/1991   Inter Mediolan   AS Roma 2-0 (0-0); 0-1 (0-0)
1991/1992   Ajax Amsterdam   Torino FC 2-2 (1-0); 0-0 (0-0) wyj.
1992/1993   Juventus Turyn   Borussia Dortmund 3-1 (2-1); 3-0 (2-0)
1993/1994   Inter Mediolan   Austria Casino Salzburg 1-0 (1-0); 1-0 (0-0)
1994/1995   AC Parma   Juventus Turyn 1-0 (1-0); 1-1 (1-0)
1995/1996   Bayern Monachium   Girondins Bordeaux 2-0 (1-0); 3-1 (0-0)
1996/1997   Schalke 04 Gelsenkirchen   Inter Mediolan 1-0 (0-0); 0-1, k. 4-1 (0-0, 0-1, 0-1)
1997/1998   Inter Mediolan   Lazio Rzym 3-0 (1-0)[b]   Parc des Princes w Paryżu
1998/1999   AC Parma   Olympique Marsylia 3-0 (2-0)   Stadion Łużniki w Moskwie
1999/2000   Galatasaray SK   Arsenal F.C. 0-0, k. 4-1 (0-0, 0-0, 0-0)   Parken w Kopenhadze
2000/2001   Liverpool F.C.   Deportivo Alavés 5-4 zg (3-1, 4-4, 4-4)   Westfalenstadion w Dortmundzie
2001/2002   Feyenoord Rotterdam   Borussia Dortmund 3-2 (2-0)   Feijenoord Stadion w Rotterdamie
2002/2003   FC Porto   Celtic F.C. 3-2 SG (1-0, 2-2, 2-2)   Estadio La Cartuja w Sewilli
2003/2004   Valencia CF   Olympique Marsylia 2-0 (1-0)   Ullevi w Göteborgu
2004/2005   CSKA Moskwa   Sporting CP 3-1 (0-1)   Estádio José Alvalade w Lizbonie
2005/2006   Sevilla FC   Middlesbrough F.C. 4-0 (1-0)   Philips Stadion w Eindhoven
2006/2007   Sevilla FC   Espanyol Barcelona 2-2, k. 3-1 (1-1, 1-1, 2-1)   Hampden Park w Glasgow
2007/2008   Zenit Petersburg   Rangers F.C. 2-0 (0-0)   City of Manchester Stadium w Manchesterze
2008/2009   Szachtar Donieck   Werder Brema 2-1 dogr. (1-1, 1-1, 2-1)   Şükrü Saracoğlu Stadyumu w Stambule
2009/2010   Atlético Madryt   Fulham F.C. 2:1 (1:1, 1:1, 1:1), po dogrywce   Volksparkstadion w Hamburgu
2010/2011   FC Porto   SC Braga 1:0 (1:0)   Aviva Stadium w Dublinie
2011/2012   Atlético Madryt   Athletic Bilbao 3:0 (2:0)   Arena Narodowa w Bukareszcie
2012/2013   Chelsea F.C.   Benfica Lizbona 2:1 (0:0)   Amsterdam ArenA w Amsterdamie
2013/2014   Sevilla FC   Benfica Lizbona 0:0 (0:0, 0:0, 0:0), po dogrywce, karne 4:2   Juventus Stadium w Turynie
2014/2015   Sevilla FC   Dnipro Dniepropetrowsk 3:2 (2:2)   Stadion Narodowy w Warszawie
2015/2016   Sevilla FC   Liverpool F.C. 3:1 (0:1)   St. Jakob-Park w Bazylei
2016/2017   Manchester United   Ajax Amsterdam 2:0 (1:0)   Friends Arena w Solnie
2017/2018   Atlético Madryt   Olympique Marsylia 3:0 (1:0)   Parc OL w Décines-Charpieu
2018/2019   Chelsea F.C.   Arsenal F.C. 4:1 (0:0)   Stadion Olimpijski w Baku
2019/2020   Sevilla FC   Inter Mediolan 3:2 (2:2)   RheinEnergieStadion w Kolonii
2020/2021   Villarreal CF   Manchester United 1:1 (1:0, 1:1, 1:1), po dogrywce, karne 11:10   Polsat Plus Arena w Gdańsku
2021/2022   Eintracht Frankfurt   Rangers F.C. 1:1 (0:0, 1:1, 1:1), po dogrywce, karne 5:4   Estadio Ramón Sánchez Pizjuán w Sewilli
2022/2023   Sevilla FC   AS Roma 1:1 (0:1, 1:1, 1:1), po dogrywce, karne 4:1   Puskás Aréna w Budapeszcie
2023/2024   Aviva Stadium w Dublinie
2024/2025   San Mamés w Bilbao

Osiągnięcia według klubów edytuj

Drużyna Zwycięzca Finalista Zwycięzca (lata) Finalista (lata)
  Sevilla FC 7 0 2006, 2007, 2014, 2015, 2016, 2020, 2023 –
  Inter Mediolan 3 2 1991, 1994, 1998 1997, 2020
  Liverpool F.C. 3 1 1973, 1976, 2001 2016
  Juventus Turyn 3 1 1977, 1990, 1993 1995
  Atlético Madryt 3 0 2010, 2012, 2018 –
  Borussia Mönchengladbach 2 2 1975, 1979 1973, 1980
  Tottenham Hotspur 2 1 1972, 1984 1974
  Feyenoord Rotterdam 2 0 1974, 2002 –
  Eintracht Frankfurt 2 0 1980, 2022 –
  IFK Göteborg 2 0 1982, 1987 –
  Real Madryt 2 0 1985, 1986 –
  AC Parma 2 0 1995, 1999 –
  FC Porto 2 0 2003, 2011 –
  Chelsea F.C. 2 0 2013, 2019 –
  RSC Anderlecht 1 1 1983 1984
  Ajax Amsterdam 1 1 1992 2017
  Manchester United 1 1 2017 2021
  PSV Eindhoven 1 0 1978 –
  Ipswich Town 1 0 1981 –
  Bayer 04 Leverkusen 1 0 1988 –
  SSC Napoli 1 0 1989 –
  Bayern Monachium 1 0 1996 –
  Schalke 04 Gelsenkirchen 1 0 1997 –
  Galatasaray SK 1 0 2000 –
  Valencia CF 1 0 2004 –
  CSKA Moskwa 1 0 2005 –
  Zenit Petersburg 1 0 2008 –
  Szachtar Donieck 1 0 2009 –
  Villarreal CF 1 0 2021 –
  Benfica Lizbona 0 3 – 1983, 2013, 2014
  Olympique Marsylia 0 3 – 1999, 2004, 2018
  Athletic Bilbao 0 2 – 1977, 2012
  Espanyol Barcelona 0 2 – 1988, 2007
  Borussia Dortmund 0 2 – 1993, 2002
  Arsenal F.C. 0 2 – 2000, 2019
  Rangers F.C. 0 2 – 2008, 2022
  AS Roma 0 2 – 1991, 2023
  Wolverhampton Wanderers 0 1 – 1972
  Twente Enschede 0 1 – 1975
  Club Brugge 0 1 – 1976
  SC Bastia 0 1 – 1978
  Crvena zvezda Belgrad 0 1 – 1979
  AZ Alkmaar 0 1 – 1981
  Hamburger SV 0 1 – 1982
  Videoton Székesfehérvár 0 1 – 1985
  1. FC Köln 0 1 – 1986
  Dundee United 0 1 – 1987
  VfB Stuttgart 0 1 – 1989
  ACF Fiorentina 0 1 – 1990
  Torino FC 0 1 – 1992
  Red Bull Salzburg 0 1 – 1994
  Girondins Bordeaux 0 1 – 1996
  Lazio Rzym 0 1 – 1998
  Deportivo Alavés 0 1 – 2001
  Celtic 0 1 – 2003
  Sporting CP 0 1 – 2005
  Middlesbrough F.C. 0 1 – 2006
  Werder Brema 0 1 – 2009
  Fulham F.C. 0 1 – 2010
  SC Braga 0 1 – 2011
  Dnipro Dniepropetrowsk 0 1 – 2015

Osiągnięcia według państw edytuj

Lp. Kraj Zwycięzca Finalista
1.   Hiszpania 14 5
2.   Anglia 9 8
  Włochy 9 8
4.   Niemcy 7 9
5.   Holandia 4 3
6.   Portugalia 2 5
7.   Rosja 2 0
  Szwecja 2 0
9.   Belgia 1 2
10.   Ukraina 1 1
11.   Turcja 1 0
12.   Francja 0 5
13.   Szkocja 0 4
14.   Austria 0 1
  Jugosławia 0 1
  Węgry 0 1

Prawa telewizyjne w Polsce edytuj

Prawa telewizyjne do Ligi Europy w Polsce posiada jedynie platforma Viaplay[6]. W przypadku awansu polskich drużyn do rozgrywek, serwis udziela sublicencji TVP[7].

Zobacz też edytuj

Uwagi edytuj

  1. ↑ Pierwszy mecz finałowy został przerwany po 27 minutach i powtórzony następnego dnia.
  2. ↑ Od 1998 roku rozgrywano jeden mecz finałowy.

Przypisy edytuj

  1. ↑ UEFA Cup: All-time finals. UEFA, 2005-06-30. [dostęp 2009-05-24].
  2. ↑ Liga Europy UEFA zastąpi Puchar UEFA!. UEFA, 2008-09-26. [dostęp 2009-05-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-22)].
  3. ↑ UEFA: UEFA Cup to become UEFA Europa League. 2008-08-26. [dostęp 2010-05-25]. (ang.).
  4. ↑ a b Z wyjątkiem Andory, Liechtensteinu i San Marino.
  5. ↑ Europa League 2022/23 prize money: How much will the winners earn? | The Sun [online], thesun.co.uk [dostęp 2024-04-24] (ang.).
  6. ↑ Liga Konferencji Europy mecze na żywo, transmisje online TV, live stream • Gdzie oglądać? [online], Mecze na żywo online, meczyki, sport live • Transmisje Online i TV | Mecz-live.pl [dostęp 2024-01-19] (pol.).
  7. ↑ Liga Europy mecze na żywo i transmisje online za darmo • Gdzie oglądać? [online], Piłkarski Świat.com [dostęp 2022-02-14] (pol.).

Bibliografia edytuj

  • Encyklopedia piłkarska FUJI, Katowice 1996-2003 (tom 18 Puchar UEFA; tom 23 Europejskie finały; tomy 26, 27, 29, 30 – Roczniki piłkarskie)

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Liga_Europy_UEFA&oldid=73600017”