Lilak pospolity
Lilak pospolity (Syringa vulgaris L.) – gatunek rośliny z rodziny oliwkowatych. Pochodzi z rejonów Półwyspu Bałkańskiego[3]. Jest powszechnie uprawiany w wielu krajach świata. Stał się szerzej znany w Europie w XVI wieku, kiedy został sprowadzony z Imperium Osmańskiego. W Polsce jest pospolicie uprawiany, dość często dziczeje.
| ||
![]() | ||
Systematyka[1][2] | ||
Domena | eukarionty | |
Królestwo | rośliny | |
Klad | rośliny naczyniowe | |
Klad | Euphyllophyta | |
Klad | rośliny nasienne | |
Klasa | okrytonasienne | |
Klad | astrowe | |
Rząd | jasnotowce | |
Rodzina | oliwkowate | |
Rodzaj | lilak | |
Gatunek | lilak pospolity | |
Nazwa systematyczna | ||
Syringa vulgaris L. Sp. pl. 1:9. 1753 |
MorfologiaEdytuj
Biologia i ekologiaEdytuj
Kwitnie w maju. Preferuje miejsca nasłonecznione, ale może rosnąć także w cieniu.
ZastosowanieEdytuj
Roślina ozdobna. Pospolicie uprawiany krzew w parkach, przydomowych ogródkach, na skwerach. Bez szkody dla rośliny kwiatostany mogą być obcinane na kwiaty cięte, które w wodzie dość długo zachowują świeżość i przyjemny zapach. Nie ma specjalnych wymagań co do gleby. Dużą zaletą jest fakt, że może rosnąć w cieniu. Pewną uciążliwością jest konieczność systematycznego usuwania stale pojawiających się odrostów korzeniowych.
Roślina nektarodajna, ale nektar jest niedostępny dla pszczół ze względu na zbyt długą rurkę korony[4].
ZmiennośćEdytuj
Początkowo sadzono tylko formę typową o drobnych pojedynczych kwiatach, ale już wkrótce pojawiły się w uprawie odmiany szlachetne: białokwiatowy (1613), pełnokwiatowy biały (1823) i pełnokwiatowy purpurowy (1846).
Do połowy XIX wieku znano zaledwie 25 takich odmian. Od 1875 ich uprawą zajął się francuski ogrodnik V. Lemoine z Nancy. Otrzymał ponad 200 odmian. Obecnie uprawia się wyłącznie sztucznie wyhodowane kultywary. Znanych jest ich ok. 1000.
NazewnictwoEdytuj
Polska tradycyjna, ale mylna, nazwa rośliny (bez lilak) sugeruje jej pokrewieństwo z rodzajem bez (Sambucus). Tymczasem lilak i bez należą do zupełnie innych rodzin. Lilak do oliwkowatych (wraz z ligustrem), a bez do piżmaczkowatych. Ponieważ lilak został sprowadzony z Imperium Osmańskiego, przez wiele lat przypuszczano, że jego ojczyzną jest Azja zachodnia, dlatego nazywano go lilakiem tureckim.
PrzypisyEdytuj
- ↑ Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2010-03-24].
- ↑ James L. Reveal: Classification of extant Vascular Plant Families - An expanded family scheme (ang.). plantsystematics.org, 2008. [dostęp 2012-11-16].
- ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2011-01-17].
- ↑ Leokadia Witkowska-Żuk: Rośliny leśne. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2013. ISBN 978-83-7073-359-9.