Lipsko (województwo lubelskie)
Lipsko – wieś w Polsce, położona w województwie lubelskim, w powiecie zamojskim, w gminie Zamość[6][5].
| wieś | |
.jpg) Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Lipsku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) | |
| Strefa numeracyjna |
84 |
| Kod pocztowy |
22-400[4] |
| Tablice rejestracyjne |
LZA |
| SIMC |
0906195[5] |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Zamość  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
Położenie na mapie powiatu zamojskiego  | |
 50°39′28″N 23°13′44″E/50,657778 23,228889[1]
| |
Za Królestwa Polskiego istniała gmina Lipsko. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego.
Wieś jest sołectwem w gminie Zamość[7]. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 850 mieszkańców[8].
Wieś jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii św. Jana Chrzciciela[9]. Na terenie cmentarza parafialnego znajduje się kwatera wojenna z I wojny światowej. Pochowanych tam zostało 27 żołnierzy armii rosyjskiej i 23 żołnierzy armii austriackiej poległych w 1914 roku.
Integralne części wsi edytuj
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0906203 | Lipsko-Zagóra | część wsi |
| 0906210 | Majdanek | część wsi |
| 0906226 | Topornica | część wsi |
Historia edytuj
_-_DSC01660.jpg)
Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z roku 1398, należała wówczas do włości szczebrzeskiej Dymitra z Goraja.
W wyniku podziału dóbr między bratankami Dymitra (on sam posiadał tylko córki) Lipsko otrzymał Mikołaj, protoplasta rodu Lipskich herbu Korczak[10].
Lustracja królewszczyzn z lat 1564 – 65 roku wykazała tu aż 12 łanów kmiecych (około 201,6 ha) gruntów uprawnych.
W ręku rodziny Lipskich wieś pozostawała do 1631 roku po czym przeszła na własność Zamoyskich, którzy włączyli ją do ordynacji.
W 1702 r. i w XIX wieku Lipsko stanowi ośrodek dóbr ordynackich.
W 1880 roku było tu 447 mieszkańców, w tym 355 wyznawców prawosławia. Współczesna tej dacie notka B. Chlebowskiego mówi o Lipsku:
„wieś odznacza się regularnym i dobrym zabudowaniem, co świadczy, że należy do wsi nowych (!?) czasów, chociaż stan zamożności włościan średni z powodu ciężkiej gleby borowiniastej”
Spis powszechny z 1921 roku wykazał we wsi 79 domów oraz 505 mieszkańców, w tym 5 Ukraińców. W okresie międzywojennym Lipsko podlegało administracyjnie gminie Mokre. W tym czasie w sąsiedztwie w miejscu wyciętego lasu powstała nowa wieś – Lipsko-Polesie.
W dniu 23 września 1939 r. z kierunku zachodniego nacierała poprzez Lipsko niemiecka 68 DP z VII Korpusu, zagradzająca drogę odwrotu wojskom polskiego Frontu Północnego gen. Dąb-Biernackiego. W dniu 24 grudnia 1942 r. wieś została wysiedlona i osadzono tu kolonistów niemieckich. Jeszcze w tym samym miesiącu oddział BCh „Azji” (Cz. Aborowicza) w odwecie spalił skolonizowaną wieś. Akcje takie były ponawiane w 1943 r. W pobliskim lesie hitlerowcy dokonali egzekucji więźniów z Zamościa, co zostało uczczone pomnikiem na skraju lasu.
Zabytki edytuj
Istniały we wsi cerkwie: murowana cerkiew z 1861 r. pw. św. Jana Teologa, wzniesiona na miejscu poprzedniej drewnianej sprzed 1639 r. Świątynia została zamieniona na kościół rzym.- kat. w okresie międzywojennym. Spalona w 1944 r. Na jej miejscu w 1952 r. zbudowano kościół pw. św. Jana Chrzciciela[12].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 69180
- ↑ Wieś Lipsko w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-11-24] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-11-24].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 657 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2016-02-29].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2016-02-29].
- ↑ Jednostki pomocnicze gminy Zamość. Urząd Gminy Zamość. [dostęp 2016-04-15].
- ↑ GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2016-08-15].
- ↑ Opis parafii na stronie diecezji
- ↑ Bondyra 1993 ↓, s. według indeksu.
- ↑ Lipsko, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 295.
- ↑ В. Слободян, Церкви Холмської єпархії, Львів 2005, s. 261.
Bibliografia edytuj
- Wiesław Bondyra, Słownik historyczny miejscowości województwa zamojskiego, Lublin - Zamość 1993, oai:biblioteka.teatrnn.pl:8806 [dostęp 2019-03-07].