Liski (powiat bartoszycki)
Liski (do 1945 r. niem. Liesken) – osada[4] w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim, w gminie Sępopol. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.
| osada | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
277[2] |
| Strefa numeracyjna |
89 |
| Kod pocztowy |
11-210[3] |
| Tablice rejestracyjne |
NBA |
| SIMC |
0487479 |
Położenie na mapie gminy Sępopol  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu bartoszyckiego  | |
 54°16′50″N 20°55′06″E/54,280556 20,918333[1]
| |
W miejscowości działało Państwowe Gospodarstwo Rolne – Stadnina Koni Liski[5]. Po przekształceniu, w roku 1994 jako Stadnina Koni Skarbu Państwa Liski[6], a następnie jako Stadnina Koni Liski Sp. z o.o.. Obecnie stadnina zajmuje obszar 2 300 ha i prowadzi także hodowlę bydła mlecznego oraz hodowlę bydła mięsnego. Stado podstawowe krów liczy 250 sztuk. Liczba klaczy w stadzie podstawowym wynosi 100 sztuk.
Historia edytuj
Wieś pruska wzmiankowana w dokumentach z 1414 r., przy okazji spisywania strat po wojnie polsko-krzyżackiej. W 1425 wieś nadano Lieskewangom, rodowi pruskiemu, od których wzięła wieś nazwę. Majątek szlachecki powstał na 24 włókach. Wieś pozostawała w posiadaniu Lieskewangów do 1725 roku. Później przeszła w posiadanie rodu von Kunheim, a w 1740 wieś przejął skarb państwa i utworzył stadninę koni wojskowych. W 1889 r. Liski wraz z folwarkiem Domarady i Zawiersze obejmowały obszar 1208 ha. W Liskach mieściła się w tym czasie ciągle stadnina koni wojskowych. Szkoła we wsi powstała w 1720 r. W 1935 r. pracowało w niej dwóch nauczycieli i uczyło się 116 dzieci. W 1939 r. we wsi było 561 mieszkańców.
W 1945 r. Liski były siedzibą gminy, później siedzibę przeniesiono do Domarad, a w 1946 gminę zlikwidowano. W 1947 r. utworzono w Liskach stadninę koni, której organizatorem i pierwszym dyrektorem był Michał Andrzejewski. W 1947 r. do stadniny należały Liski, Judyty i Domarady, a od lutego 1948 roku także Park, Gulkajmy, Przewarszyty i Zawiersze. W tym czasie stadnina gospodarowała na 2234,8 ha ziemi, z której 2087,1 ha stanowiły użytki rolne. Jako materiał wyjściowy do prowadzenia hodowli koni rasy wielkopolskiej użyto rodzimych na tych terenach koni trakeńskich i wschodniopruskich (w większości z pełnymi rodowodami). W 1951 r. dyrektorem stadniny został Jacek Pacyński. Duże zasługi dla rozwoju jeździectwa w Liskach położyli także: Ludwik Stawiński (od 1950 zastępca dyrektora), Zdzisław Pastuła (starszy zootechnik). W 1960 r., na Igrzyskach Olimpijskich w Rzymie w konkurencji WKKW, startowały trzy konie wyhodowane w stadninie w Liskach. Przez wiele lat Stadnina Koni w Liskach była największą stadniną w Polsce, np. do 1976 r. stado podstawowe klaczy liczyło 180 sztuk. W latach 60. XX wieku wzniesiono nowy budynek szkoły.
W 1983 r. we wsi były 22 domy z 72 osobnymi mieszkaniami i 449 mieszkańcami. W tym okresie we wsi była szkoła podstawowa, świetlica, klub, biblioteka, sala kinowa na 100 miejsc, punkt weterynaryjny oraz sklep wielobranżowy.
Ludzie związani z miejscowością edytuj
- dr Jacek Pacyński, wieloletni dyrektor stadniny koni. W Liskach powstała jego rozprawa doktorska pt. Analiza metod hodowlanych w elitarnej hodowli koni mazurskich na przykładzie SK Liski, obroniona w 1969 r. w ówczesnej Wyższej Szkole Rolniczej w Poznaniu. Dr Pacyński położył duże zasługi w hodowli koni rasy Wielkopolskiej oraz razy mazurskiej. Zmarł 22 1975 r. w Olsztynie.
Bibliografia edytuj
- Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic. Wyd. drugie zmienione. Wyd. Pojezierze, Olsztyn 1987, 480 str., ISBN 83-7002-239-1
- Stadnina koni w Liskach [1]
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 69595
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 667 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Krajowy Rejestr Urzędowy Podziału Terytorialnego Kraju (TERYT)
- ↑ Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 9 lipca 1990 r. w sprawie celów, zasad i trybu udzielania oraz wysokości stawek dotacji dla rolnictwa w 1990... [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 2 września 1994 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wysokości stawek dotacji dla rolnictwa oraz szczegół... [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).