Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Maroku

Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Maroku – lista miejsc w Maroku wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO, ustanowionej na mocy Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego, przyjętej przez UNESCO na 17. sesji w Paryżu 16 listopada 1972^[1] i ratyfikowanej przez Maroko 28 października 1975 roku^[2].

Obecnie (stan na czerwiec 2020 roku) na liście znajduje się dziewięć obiektów, wszystkie o charakterze dziedzictwa kulturowego^[2].

Na marokańskiej liście informacyjnej UNESCO – liście obiektów, które Maroko zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa, znajduje się trzynaście obiektów (stan na czerwiec 2020 roku)^[2].

Obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO edytuj

Obiekty wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO

Poniższa tabela przedstawia marokańskie obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO:

Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;

Obiekt – polskie tłumaczenie nazwy wpisu na liście^[a] wraz z jej angielskim oryginałem^[2];

Położenie – miasto, region; współrzędne geograficzne;

Typ – klasyfikacja według Komitetu Światowego Dziedzictwa^[4]:

kulturowe (K),
przyrodnicze (P),
kulturowo–przyrodnicze (K,P);

Rok wpisu – roku wpisu na listę i rozszerzenia wpisu;

Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.

Nr ref.	Obiekt	Położenie	Typ	Rok	Opis
170	Medyna w Fezie Medina of Fez	MaFez Fez-Meknes 34°03′40,0″N 4°58′40,0″W/34,061110 -4,977780	KMa (ii)(v)	1981	Średniowieczna medyna z medresami, karawanserajami, pałacami, rezydencjami, meczetami i fontannami w dawnej stolicy Maroka Fezie^[5].
331	Medyna w Marrakeszu Medina of Marrakesh	MaMarrakesz Marrakesz-Safi 31°37′53,0″N 7°59′12,0″W/31,631390 -7,986670	KMa (i)(ii)(iv)(v)	1985	Medyna ze średniowiecznymi zabytkami: meczetem Księgarzy, kasbą, murami miejskimi i monumentalnymi bramami, oraz z zabytkami czasów późniejszych, m.in.: pałacem el-Badi, medresą Alego ibn Jusufa, nekropolą Sadytów, placem Dżami al-Fana^[6].
444	Ksar w Ajt Bin Haddu Ksar of Ait-Ben-Haddou	MaSus-Massa-Dara 31°02′50,0″N 7°07′49,0″W/31,047220 -7,130279	KMa (iv)(v)	1987	Ksar – ufortyfikowana osada z gliny, z domami skupionymi wewnątrz murów obronnych, tradycyjny typ zabudowy pre-saharyjskiej^[7].
793	Zabytkowe miasto Meknes Historic City of Meknes	MaMeknes Fez-Meknes 33°53′00,0″N 5°33′30,0″W/33,883333 -5,558333	KMa (iv)	1996	Meknes, założone w XI w. przez Almorawidów, stolica kraju za panowania Maulaja Isma’ila (1672–1727), z wieloma XVII-wiecznymi zabytkami w stylu hiszpańsko-mauretańskim^[8].
836	Stanowisko archeologiczne w Volubilis Archaeological Site of Volubilis	MaFez-Meknes 34°04′26,0″N 5°33′25,0″W/34,073890 -5,556940	KMa (ii)(iii)(iv)(vi)	1997 2007	Stanowisko archeologiczne z kompleksem ruin rzymskiego miasta z III w. p.n.e. – starożytnej stolicy Mauretanii Tingitana^[9].
837	Medyna w Tetuanie (dawne Titawin) Medina of Tétouan (formerly known as Titawin)	MaTetuan Tanger-Tetuan-Al-Husajma 35°34′15,0″N 5°22′00,0″W/35,570833 -5,366670	KMa (ii)(iv)(v)	1997	Średniowieczna medyna w Tetuanie, rozbudowana w XV w. po rekonkwiście przez uchodźców z Andaluzji wygnanych przez Hiszpanów^[10].
753	Medyna w Essaouira (dawny Mogador) Medina of Essaouira (formerly Mogador)	MaMarrakesz-Safi 31°30′50,8″N 9°46′13,1″W/31,514111 -9,770306	KMa (ii)(iv)	2001	XVIII-wieczna medyna w As-Suwajra – przykład północnoafrykańskiego miasta warownego wzniesionego według zasad ówczesnej europejskiej architektury wojskowej^[11].
1058	Portugalskie miasto Mazagan (El Jadida) Portuguese City of Mazagan (El Jadida)	MaDukkala-Abda 33°15′24,0″N 8°30′07,0″W/33,256670 -8,501940	KMa (ii)(iv)	2004	XVI-wieczna portugalska twierdza – Mazagan – współcześnie część miasta Al-Dżadida, przykład wczesnorenesansowej architektury wojskowej m.in. z późnogotyckim kościołem Wniebowzięcia w stylu manuelińskim^[12].
1401	Rabat, nowoczesna stolica i historyczne miasto Rabat, Modern Capital and Historic City: a Shared Heritage	MaRabat-Sala-Al-Kunajtira 34°01′27″N 6°49′24″W/34,024167 -6,823333	KMa (ii)(iv)	2012	Rabat – efekt twórczego połączenia arabsko-muzułmańskiej przeszłości z zachodnim modernizmem – ze średniowiecznym starym miastem z meczetem Hassana i nowym miastem wzniesionym w okresie francuskiego protektoratu z gmachami administracji, dzielnicami mieszkalnymi i handlowymi oraz ogrodem botanicznym (fr. Jardins d’Essais)^[13].

Obiekty na marokańskiej Liście Informacyjnej UNESCO edytuj

Poniższa tabela przedstawia obiekty na marokańskiej Liście Informacyjnej UNESCO:

Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;

Obiekt – polska nazwa obiektu wraz z jej oryginałem na marokańskiej Liście Informacyjnej^[2];

Położenie – miasto, region; współrzędne geograficzne;

Typ – klasyfikacja według zgłoszenia^[4]:

kulturowe (K),
przyrodnicze (P),
kulturowo–przyrodnicze (K,P);

Rok wpisu – roku wpisu na Listę Informacyjną;

Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.

Nr ref.	Obiekt	Położenie	Typ	Rok	Opis
450	Maulaj Idris Moulay Idriss Zerhoun	Ma Meknes-Tafilalt 34°03′20″N 5°31′20″W/34,055556 -5,522222	KMa (ii)(iv)(vi)	1995	Miasto na górze Zerhoun założone przez Idrisa I założyciela pierwszego państwa islamskiego w Maroku pod koniec VII wieku; charakteryzuje się wyszukaną architekturą islamską^[14].
451	Taza i Wielki Meczet Taza et la Grande Mosquée	Ma Taza-Al-Husajma-Taunat 34°14′00″N 4°01′00″W/34,233333 -4,016667	KMa (ii)	1995	Historyczne miasto na skrzyżowaniu szlaków między wschodem a zachodem kraju z zachowanymi budowlami obronnymi i Wielkim Meczetem z okresu średniowiecza^[15].
452	Meczet w Tinmel Mosquée de Tinmel	Ma Marrakesz-Safi 30°59′04,7″N 8°13′42,5″W/30,984639 -8,228472	KMa (ii)(v)	1995	Meczet w Tinmel w Atlasie Wysokim ku czci Ibn Tumarty (1080–1128), twórcy ruchu Almohadów w XII w.^[16]
456	Liksus Ville de Lixus	Ma Tanger-Tetuan-Al-Husajma 35°12′03,2″N 6°05′50,1″W/35,200886 -6,097239	KMa (ii)(iii)(iv)	1995	Stanowisko archeologiczne z ruinami starożytnego miasta z pozostałościami z czasów fenickich, punickich, mauretańskich, rzymskich i islamskich^[17].
458	El Gour El Gour	Ma Fez-Meknes 33°51′01″N 5°18′32″W/33,850278 -5,308889	KMa (iii)	1995	Kurhan (bazina) z ok. IV w. p.n.e. wzniesiony z ciętych kamiennych bloków ułożonych dwuwarstwowo na plania koła^[18].
459	Grotte de Taforalt Grotte de Taforalt	Ma Region Wschodni 34°48′53,1″N 2°24′14,3″W/34,814750 -2,403972	KMa (v)	1995	Jaskinia, w której znaleziono szczątki ok. 100 ludzi kultury iberomauruzyjskiej z okresu ok. 20 tys. lat p.n.e.^[19]
1179	Park Narodowy Talassemtane Parc naturel de Talassemtane	Ma Tanger-Tetuan-Al-Husajma 35°13′31,1″N 5°08′26,1″W/35,225300 -5,140589	PMa (vii)(x)	1998	Śródziemnomorski ekosystem leśny, charakteryzujący się występowaniem licznych gatunków enedmicznych, m.in. jodły hiszpańskiej^[20].
1180	Obszar występowania Dracaena draco subsp. ajgal Aire du Dragonnier Ajgal	Ma Tanger-Tetuan-Al-Husajma 29°46′00″N 9°43′00″W/29,766667 -9,716667	PMa (vii)(viii)(ix)(x)	1998	Obszar występowania podgatunku draceny smoczej Dracaena draco subsp. ajgal i arganii żelaznej, gdzie znajdują się także malowidła naskalne wykonanane sokiem z draceny smoczej^[21].
1182	Laguna Khenifiss Lagune de Khnifiss	Ma Al-Ujun-As-Sakija al-Hamra 28°03′00″N 12°15′00″W/28,050000 -12,250000	PMa (vii)(x)	1998	Laguna Khenifiss (60 tys. ha) leżąca na północny wschód od Tarfaya na wybrzeżu atlantyckim charakteryzuje się dużą bioróżnorodnością^[22].
1183	Park Narodowy Dachla Parc national de Dakhla	Ma Ad-Dachla-Wadi az-Zahab 23°43′00″N 15°57′00″W/23,716667 -15,950000	PMa (x)	1998	Park Narodowy Dachla (ponad 14 tys. km²) w Rio de Oro charakteryzuje się dużą bioróżnorodnością, występują tu m.in. zagrożone wyginięciem mniszki śródziemnomorskie^[23].
5625	Oaza Fidżidż Oasis de Figuig	Ma Region Wschodni 32°07′00″N 1°13′45″W/32,116667 -1,229167	KMa (iii)(iv)(v)	2011	Oaza w południowo-wschodnim Maroku przy granicy z Algierią z charakterystyczną zabudową ksaru, systemem irygacyjnym i wielopoziomowymi ogrodami^[24].
5848	Casablanca, miasto XX wieku, na skrzyżowaniu wpływów Casablanca, Ville du XXème siècle, carrefour d’influences	Ma Casablanca-Sattat 33°32′00″N 7°35′00″W/33,533333 -7,583333	KMa (ii)(iv)	2013	XX-wieczne miasto, synteza elementów różnych kultur, epok i modeli urbanistycznych^[25].
6159	Łańcuch oaz Tighmert, przedsaharyjski region Wadi Nun Le chapelet d'oasis de Tighmert, Région présaharienne du Wad Noun	Ma Kulmim-Wad Nun 28°27′00″N 10°06′36″W/28,450000 -10,110000	KMa (iii)(iv)(v)	2016	Łańcuch oaz otaczających Tighmert – dawniej ksarów, współcześnie gajów palmowych, wzdłuż Wadi Nun^[26].