Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Nepalu

Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Nepalu – lista miejsc w Nepalu wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO, ustanowionej na mocy Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego, przyjętej przez UNESCO na 17. sesji w Paryżu 16 listopada 1972^[1] i ratyfikowanej przez Nepal 20 czerwca 1978 roku^[2].

W 2017 roku na liście znajdowały się cztery obiekty światowego dziedzictwa: dwa dziedzictwa kulturowego i dwa o charakterze przyrodniczym^[2].

Na nepalskiej liście informacyjnej UNESCO – liście obiektów, które Nepal zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa, znajduje się 15 obiektów (stan w roku 2017)^[2].

Obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO edytuj

Obiekty wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO

Poniższa tabela przedstawia nepalskie obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO:

Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;

Obiekt – polskie tłumaczenie nazwy wpisu na liście wraz z jej angielskim oryginałem^[2];

Położenie – miasto, dystrykt, strefa, region; współrzędne geograficzne;

Typ – klasyfikacja według Komitetu Światowego Dziedzictwa^[3]:

kulturowe (K),
przyrodnicze (P),
kulturowo–przyrodnicze (K,P);

Rok – roku wpisu na listę;

Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.

Nr ref.	Obiekt	Położenie	Typ	Rok	Opis
120	Park Narodowy Sagarmatha Sagarmatha National Park	NpSolukhumbu Sagarmatha 27°56′00″N 86°44′00″E/27,933333 86,733333	PNp (vii)	1979	Park w Himalajach z najwyższym szczytem świata Mount Everestem (8848 m n.p.m.) oraz siedmioma innymi szczytami powyżej 7000 m n.p.m.^[4] Występuje tu kilka gatunków zagrożonych wyginięciem lub narażonych na wyginięcie, m.in. irbis śnieżny i pandka ruda^[4].
121	Dolina Katmandu Kathmandu Valley	NpBagmati 27°42′14,2″N 85°18′30,9″E/27,703950 85,308580	KNp (iii)(iv)(vi)	1979	W Dolinie Katmandu znajduje się siedem zespołów zabytków hinduistycznych i buddyjskich oraz trzy zespoły pałacowe miast królewskich Katmandu, Patan i Bhaktapur^[5]. 130 miejsc (m.in. ośrodki pielgrzymkowe, świątynie, sanktuaria, łaźnie oraz ogrody) jest obiektem kultu dla obydwu religii^[5].
284	Park Narodowy Ćitwan Chitwan National Park	NpChitwan Nawalparasi Parsa Makwanpur 27°28′47,8″N 84°28′45,7″E/27,479950 84,479369	PNp (vii)(ix)(x)	1984	Park w południowej części środkowego Teraju u podnóży Himalajów charakteryzujący się bogatą bioróżnorodnością^[6]. Jedno z ostatnich miejsc występowania zagrożonych wyginięciem nosorożca indyjskiego i tygrysa bengalskiego^[6].
666	Lumbini Lumbini, the Birthplace of the Lord Buddha	NpRupandehi Lumbini 27°28′30″N 83°16′32″E/27,475000 83,275556	KNp (iii)(vi)	1997	Ośrodek kultu religijnego buddystów – według tradycji miejsce urodzenia Buddy – jedno z czterech świętych miejsc buddyzmu^[7].

Obiekty na nepalskiej Liście Informacyjnej UNESCO edytuj

Poniższa tabela przedstawia obiekty na nepalskiej Liście Informacyjnej UNESCO:

Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;

Obiekt – polskie nazwa obiektu wraz z jej angielskim oryginałem na nepalskiej Liście Informacyjnej^[2];

Położenie – miasto, dystrykt, strefa, region; współrzędne geograficzne;

Typ – klasyfikacja według zgłoszenia^[3]:

kulturowe (K),
przyrodnicze (P),
kulturowo–przyrodnicze (K,P);

Rok – roku wpisu na Listę Informacyjną;

Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.

Nr ref.	Obiekt	Położenie	Typ	Rok	Opis
839	Wczesnośredniowieczny zespół architektoniczny w Panauti The early medieval architectural complex of Panauti	NpKavrepalanchok Bagmati Madhyamańćal Wikas Kszetr 27°35′00″N 85°31′00″E/27,583333 85,516667	KNp (i)(iii)(iv)	1996	Wczesnośredniowieczny zespół architektoniczny, obejmujący m.in. świątynie i domy mieszkalne^[8]. Znajduje się tu m.in. świątynia Indresvar Mahadev w tradycyjnym stylu nepalskim z 1294 roku^[8].
840	Tilaurakot – pozostałości archeologiczne starożytnego królestwa Szakja Tilaurakot, the archaeological remains of ancient Shakya Kingdom^[9]	NpKapilvastu Lumbini Western Development Region 27°35′00″N 83°06′00″E/27,583333 83,100000	KNp	1996
841	Architektura jaskiniowa doliny Muktinath w Królestwie Lo Cave architecture of Muktinath Valley of Mustang^[10]	NpMustang Dhawalagiri Western Development Region	KNp	1996
842	Zespół średniowiecznych pałaców królewskich w Gorkha The medieval palace complex of Gorkha	NpGorkha Gandaki Western Development Region 28°00′00″N 84°38′00″E/28,000000 84,633333	KNp (i)(iii)(iv)	1996	Zespół budowli średniowiecznych, obejmujący m.in. pałac, jaskinię Gorakhnath, świątynię Kalika^[11].
843	Ramgram – stupa z relikwiami Buddy Ramagrama, the relic stupa of Lord Buddha	NpRamgram Nawalparasi Lumbini Western Development Region 27°29′52″N 83°40′52″E/27,497778 83,681111	KNp (i)(iii)(vi)	1996	Jedyna zachowana w stanie nienaruszonym stupa z relikwiami Buddy, wzniesiona w VI w. p.n.e.^[12]
844	Khokana – tradycyjna wieś i jej dziedzictwo produkcji oleju gorczycowego Khokana, the vernacular village and its mustard-oil seed industrial heritage	NpLalitpur Bagmati Central Development Region 27°38′00″N 85°18′00″E/27,633333 85,300000	KNp (i)(iii)(iv)(v)	1996	Średniowieczna wieś z zachowanym systemem melioracyjnym; ośrodek tradycyjnej produkcji oleju gorczycowego^[13].
5256	Lomanthang – średniowieczne miasto warowne Medieval Earthern Walled City of Lo Manthang	NpMustang Dhawalagiri Western Development Region 29°11′00″N 83°57′00″E/29,183333 83,950000	KNp (ii)(v)(vi)	2008	Dawna stolica królestwa Lo, wzniesiona w XV w. na wysokości 3800 m n.p.m. przy szlaku handlowym wzdłuż rzeki Kali Gandaki^[14]. Miasto zostało otoczone murem obronnym z ziemi wysokim na 6 m, z wieżami na rogach^[14]. Do dziś zachowały się mury, pałac, klasztory z XV w. Jampa Lakhang i Thupchen Lakhang oraz klasztor Choede Lakhang z XVIII w.^[14]
5257	Wadźrajogini i wczesne osady sankhu Vajrayogini and early settlment of sankhu	NpLalitpur Bagmati Central Development Region 27°43′51″N 85°27′50″E/27,730833 85,463889	KNp (iii)(iv)(vi)	2008	Osady sankhu powstały w okresie Liczchawi (II–IX w.) w północno-zachodniej części doliny Katmandu przy tradycyjnym szlaku handlowym^[15]. Tradycja osada Newari zachowała swój średniowieczny charakter^[15]. Ok. 1,5 kmod Sankhu znajduje się świątynia Wadźrajogini z XVII w.^[15]
5258	Kirtipur – średniowieczna osada Medieval Settlement of Kirtipur	NpKatmandu Bagmati Central Development Region 27°40′00″N 85°17′00″E/27,666667 85,283333	KNp (iii)(iv)(vi)	2008	Średniowieczna osada newarska w Dolinie Katmandu o cechach miasta warownego, z zachowaną zabudową historyczną, m.in. sanktuariami i klasztorami^[16]. Znajdują się tu m.in. wihara Czilanczo, wihara Dżagat Pal, śikhara Dharma Sangha, mandir Bagh Bhairab^[16].
5259	Kompleks Rishikesh Ruru Kshetra Rishikesh Complex of Ruru Kshetra	NpPalpa Lumbini Western Development Region 27°56′26″N 82°26′38″E/27,940556 82,443889	KNp (iii)(iv)(vi)	2008	Średniowieczny kompleks hinduistyczny przy szlaku z Muktinath do jeziora Damodar Kund^[17].
5260	Zespół pałacowy w Nuwakot Nuwakot Palace Complex	NpNuwakot Nuwakot Bagmati Central Development Region 27°54′49″N 85°09′53″E/27,913611 85,164722	KNp (iii)(vi)	2008	Zespół pałacowy z XVIII w. w Nuwakot, wzniesiony w stylu Malla, obejmujący pałac oraz liczne świątynie^[18].
5261	Mandir Dźanaki w Dźanakpurze Ram Janaki Temple	NpDźanakpur Dhanusa Dźanakpur Central Development Region 26°43′50″N 85°55′32″E/26,730556 85,925556	KNp (ii)(iii)(vi)	2008	Mandir dedykowany bogini Sicie, żonie Ramy – wzniesiony w miejscu, uważanym w literaturze wedyjskiej za miejsce narodziny Sity^[19]. Jedno ze świętych miejsc hinduizmu^[19].
5262	Średniowieczne miasto Tansen The Medieval Town of Tansen	NpPalpa Lumbini Western Development Region 27°52′00″N 83°33′00″E/27,866667 83,550000	KNp (iii)(iv)(vi)	2008	Średniowieczny ośrodek handlowy Newarów z zachowaną częściową zabudową z okresu XV–XVIII w., m.in. licznymi świątyniami i klasztorami^[20].
5263	Dolina Sinja Sinja valley	NpJumla Karnali Mid-Western Development Region 29°19′28″N 81°58′57″E/29,324444 81,982500	KNp (ii)(iii)	2008	W dolinie znajdują się pozostałości stolicy królestwa Khasa z XII–XIV w., m.in. pałace, świątynie i osady, ruiny systemu wodociągowego, a także krąg megalityczny^[21]. W dolinie, niedaleko Dullu, znaleziono również najstarsze napisy w języku nepalskim – teksty na ścianach skał pismem dewangari z XIII w.^[21]
5264	Zespół świątynny Bhurti w Dailekh Bhurti Temple Complex of Dailekh	NpDailekh Bheri Mid-Western Development Region 28°50′15″N 81°42′30″E/28,837500 81,708333	KNp (ii)(iii)	2008	Zespół świątynny złożony z 22 obiektów o nieznanej historii^[22].