Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Serbii

Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Serbii – lista miejsc i obiektów w Serbii wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO, ustanowioną na mocy Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego, przyjętą przez UNESCO na 17. sesji w Paryżu 16 listopada 1972 i ratyfikowaną przez Serbię 11 września 2001 roku.

Obecnie (stan na 2023 rok) na liście znajduje się 5 obiektów o charakterze dziedzictwa kulturowego.

Na serbskiej liście informacyjnej UNESCO – liście obiektów, które Serbia zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa – znajduje się 11 obiektów (stan na 2023 rok).

Obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO

Pałac Galeriusza

Monaster Peć

Cerkiew Bogurodzicy w Prizrenie

Monaster Gračanica

Monaster Visoki Dečani

Stari Ras

Sopoćani

Monaster Studenica

Obiekty wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO

Poniższa tabela przedstawia serbskie obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO:

Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;

Obiekt – polskie tłumaczenie nazwy wpisu na liście wraz z jej angielskim oryginałem;

Położenie – miasto, okręg; współrzędne geograficzne;

Typ – klasyfikacja według Komitetu Światowego Dziedzictwa:

• kulturowe (K)
• przyrodnicze (P)
• kulturowo–przyrodnicze (K,P)

Rok wpisu – roku wpisu na listę i rozszerzenia wpisu;

Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.

     Wpisy transgraniczne

     † zagrożone

Nr ref.	Obiekt	Zdjęcie	Położenie	Typ	Rok	Opis
1253	Pałac Galeriusa w mieście Gamzigrad Gamzigrad-Romuliana, Palace of Galerius		Okręg zajeczarski 43°53′57,5″N 22°11′10,0″E	K (iii)(iv)	2007	Zespół budowli wzniesionych na przełomie III i IV wieku przez cesarza Galeriusza. Stanowisko archeologiczne obejmuje m.in.: ufortyfikowany pałac cesarski, świątynie oraz mauzoleum cesarza i jego matki.
724	Średniowieczne zabytki Kosowa Medieval Monuments in Kosovo		Terytorium Kosowa 42°32′49,0″N 20°15′59,0″E 42°35′54,5″N 21°11′36,2″E 42°12′41,7″N 20°44′09,0″E 42°39′40,2″N 20°15′56,2″E	K (ii)(iii)(iv)	2004 2006	Wpis na listę dziedzictwa UNESCO obejmuje 4 średniowieczne zabytki sakralne: Monaster Visoki Dečani, Monaster Gračanica, Cerkiew Bogurodzicy w Prizrenie oraz Monaster Peć. W 2004 roku obiekt został wpisany na listę zagrożonego dziedzictwa.
96	Zabytkowe miasto Ras z monastyrem Sopoćany Stari Ras and Sopoćani		Okręg raski 43°07′42,0″N 20°24′56,0″E 43°07′05,0″N 20°22′26,0″E	K (i)(iii)	1979	Stari Ras było pierwszą stolicą państwa serbskiego Raszki. Znajdowało się niedaleko granicy z Cesarstwem Bizantyńskim. Sopoćani jest monastyrem, w którym znajduje się mauzoleum Stefana Urosza I.
1504	Stećci – średniowieczne cmentarze z kamiennymi nagrobkami Stećci Medieval Tombstone Graveyards		Okręg zlatiborski	K (iii)(vi)	2016	Kamienne nagrobki pochodzące z późnego średniowiecza. W większości są zrobione z wapienia, serpentynów, łupków, zlepieńców lub tufu. Zawierają one szeroką gamę motywów dekoracyjnych i inskrypcji, które reprezentują ciągłości ikonograficzne średniowiecznej Europy. Wpis transgraniczny z Bośnią i Hercegowiną, Chorwacją oraz Czarnogórą.
389	Monaster Studenica Studenica Monastery		Okręg raski 43°29′11,6″N 20°31′53,8″E	K (i)(ii)(iv)(vi)	1986	Klasztor prawosławny założony w XII wieku przez żupana Stefana Nemanię. Jest to największy klasztor w Serbii. Jego dwa główne zabytki: cerkiew Bożej Bogurodzicy oraz cerkiew królewską zdobią freski w stylu bizantyjskim z XIII i XIV wieku.

Obiekty na serbskiej liście informacyjnej UNESCO

Park Narodowy Đerdap

Deliblato Sands

Park Narodowy Szar Płanina

Park Narodowy Tara

Đavolja Varoš

Klasztor Manasija

Negotyńskie Piwnice

Twierdza Smederevo

Caričin Grad

Bač

Obiekty wpisane na serbską listę informacyjną UNESCO

Poniższa tabela przedstawia serbskie obiekty na liście informacyjnej UNESCO:

Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;

Obiekt – polskie tłumaczenie nazwy wpisu na liście informacyjnej wraz z jej angielskim oryginałem;

Położenie – miasto, okręg; współrzędne geograficzne;

Typ – klasyfikacja według Komitetu Światowego Dziedzictwa:

• kulturowe (K)
• przyrodnicze (P)
• kulturowo–przyrodnicze (K,P)

Rok wpisu – roku wpisu na listę informacyjną;

Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.

Nr ref.	Obiekt	Zdjęcie	Położenie	Typ	Rok	Opis
1693	Park Narodowy Đerdap Djerdap National Park		Okręg borski 44°26′00″N 22°06′00″E	P (vii)(x)	2002	Powierzchnia parku narodowego wynosi 637,87 km². Na jego terenie znajduje się Żelazna Brama oraz stanowisko archeologiczne Lepenski Vir.
1695	Specjalny rezerwat przyrody Deliblato Sands The Deliblato Sands Special Natural Reserve		Okręg północnobanacki 44°53′01″N 21°05′33″E	P (viii)(ix)(x)	2002	Piaszczyste pustkowie o statusie rezerwatu przyrody. Jest to największy obszar półpustynny w Europie. Jego powierzchnia wynosi około 300 km².
1697	Park Narodowy Szar Płanina Mt. Sara National Park		Terytorium Kosowa 42°10′28″N 20°57′41″E	P (vii)(x)	2002	Park znajduje się w górach Szar Płanina i zajmuje obszar ok. 532 km². Na terenie parku zidentyfikowano ponad 1500 gatunków roślin naczyniowych z czego ok. 300 to endemity.
1698	Park Narodowy Tara z kanionem rzeki Drina The Tara National Park with the Drina River Canyon		Okręg zlatiborski 43°50′52″N 19°27′57″E	P (x)	2002	Park Narodowy został utworzony w 1981 roku i obejmuje obszar ok. 20 000 ha. Przez teren parku przepływa rzeka Drina.
1700	Naturalny punkt orientacyjny Đavolja Varoš The Djavolja Varos (Devil's Town) Natural Landmark		Okręg toplicki 42°59′35″N 21°24′09″E	P (vii)	2002	Zespół form skalnych położonych w południowej Serbii. Składa się z 202 stożkowatych kolumn o wysokości 2–15 m i średnicy 0,5–3,0 m.
5536	Ufortyfikowany Klasztor Manasija Fortified Manasija Monastery		Okręg pomorawski 44°06′02″N 21°28′10″E	K (i)(ii)(iv)(vi)	2010	Klasztor został założony w latach 1406–1418. Jest otoczony masywnymi murami i wieżami. W 1979 roku został wpisany do rejestru zabytków.
5537	Negotyńskie Piwnice Negotinske Pivnice		Okręg borski 44°13′00″N 22°31′00″E	K (iii)(iv)(v)(vi)	2010	Piwnice w obszarze Negotin pochodzące z XIX wieku. Były one wykorzystywane do przetwarzania winogron na wino i brandy.
5538	Twierdza Smederevo Smederevo Fortress		Okręg podunajski 44°40′11,0″N 20°55′40,1″E	K (iv)(v)	2010	Jedna z największych fortec w południowo–wschodniej Europie. Została wybudowana w 1427 roku. W 1459 roku twierdza znalazła się w rękach Turków Osmańskich.
5539	Caričin Grad – Iustiniana Prima, stanowisko archeologiczne Caričin Grad – Iustiniana Prima, archaeological site		Okręg jablanicki 42°57′11,7″N 21°40′11,9″E	K (ii)(iii)	2010	Miasto istniejące w latach 535–615 i należące do Cesarstwa Bizantyjskiego. Zostało wybudowane przez cesarza Justyniana I Wielkiego. Niecałe 100 lat po założeniu miasto opustoszało.
6386	Krajobraz kulturowy Bač i okolic Cultural landscape of Bač and its surroundings		Okręg południowobacki 45°23′00″N 19°14′00″E	K (ii)(iii)(v)	2019	Miasto Bač posiada budynki wybudowane w XII wieku. Są one wybudowane w stylu romańskim, gotyckim, renesansowym, bizantyjskim oraz islamskim. Obszar ten jest zamieszkiwany przez Chorwatów, Rumunów, Romów, Serbów, Słowaków oraz Węgrów.
6475	Granice Cesarstwa Rzymskiego – Limes Dunajski (Serbia) Frontiers of the Roman Empire – The Danube Limes (Serbia)			K (ii)(iii)(iv)	2020	Wpis na listę informacyjną obejmuje rzymskie umocnienia graniczne wzdłuż Dunaju. Znajdują się one na terytorium Bułgarii, Chorwacji, Rumunii oraz Serbii.

Linki zewnętrzne

• Lista światowego dziedzictwa UNESCO