Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Tajlandii
Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Tajlandii – lista miejsc w Tajlandii wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO, ustanowionej na mocy Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego, przyjętej przez UNESCO na 17. sesji w Paryżu 16 listopada 1972[1] i ratyfikowanej przez Tajlandię 17 września 1987 roku[2].
Obecnie (stan w 2023 roku) na liście znajduje się siedem obiektów: cztery dziedzictwa kulturowego i trzy o charakterze przyrodniczym[2].
Na tajlandzkiej liście informacyjnej UNESCO – liście obiektów, które Tajlandia zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa, znajduje się 5 obiektów (stan w roku 2023)[2].
Obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO
edytujPoniższa tabela przedstawia tajlandzkie obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO:
- Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;
- Obiekt – polskie tłumaczenie nazwy wpisu na liście wraz z jej angielskim oryginałem[2];
- Położenie – miasto, muhafaza; współrzędne geograficzne;
- Typ – klasyfikacja według Komitetu Światowego Dziedzictwa[3]:
- kulturowe (K),
- przyrodnicze (P),
- kulturowo–przyrodnicze (K,P);
- Rok wpisu – rok wpisu na listę;
- Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.
Nr ref. | Obiekt | Zdjęcie | Położenie | Typ | Rok | Opis |
---|---|---|---|---|---|---|
574 | Sukhothai i związane z nim zespoły zabytkowe Historic Town of Sukhothai and Associated Historic Towns |
Sukhothai Kamphaeng Phet 17°01′16″N 99°42′13″E/17,021111 99,703611 |
K (i)(iii) |
1991 | Sukhothai – pierwsza stolica Syjamu w XIII–XIV w. Miasto z wieloma zabytkami architektury tajskiej w tzw. „stylu Sukhothai”[4]. Wpis obejmuje również dwa miasta satelickie Sukhothai: Si Satchanalai i Kamphaeng Phet[4]. | |
575 | Stanowisko archeologiczne Ban Chiang Ban Chiang Archaeological Site |
Udon Thani 17°32′55,0″N 103°21′30,0″E/17,548611 103,358333 |
K (iii) |
1992 | Stanowisko archeologiczne, uznawane za najważniejsze stanowisko prehistoryczne (z epoki brązu 1495–900 p.n.e.) w Azji Południowo-Wschodniej, najwcześniejsze świadectwo uprawy ziemi w regionie oraz produkcji i stosowania metali[5]. | |
576 | Historyczne miasto Ayutthaya Historic City of Ayutthaya |
Ayutthaya 14°21′00″N 100°35′00″E/14,350000 100,583333 |
K (iii) |
1991 | Ayutthaya – założone w 1350 roku, druga stolica Syjamu, zniszczone przez Birmańczyków w XVIII w.[6] Do dziś zachowały się świątynie typu prang oraz klasztory[6]. | |
590 | Kompleks leśny Dong Phayayen-Khao Yai Dong Phayayen-Khao Yai Forest Complex |
Saraburi Nakhon Ratchasima Nakhon Nayok Prachinburi Sa Kaeo Buri Ram 14°20′00″N 102°03′00″E/14,333333 102,050000 |
P (x) |
2005 | Kompleks leśny Dong Phayayen-Khao Yai między Parkiem Narodowym Ta Phraya na granicy z Kambodżą na wschodzie i Parkiem Narodowym Khao Yai na zachodzie[7]. Obejmuje obszar górzysty o wzniesieniach do 1351 m.[7] W części południowej znajdują się liczne wodospady i przełęcze[7]. Na terenie kompleksu występuje ponad 800 gatunków fauny (w tym 112 gatunków ssaków, m.in. 2 gatunki gibonów, 392 gatunki ptaków, 200 gadów i płazów), z czego 19 to gatunki zagrożone, czterem grozi wyginięcie[7]. | |
591 | Rezerwat dzikiej przyrody Thung Yai-Huai Kha Kheng Thungyai-Huai Kha Khaeng Wildlife Sanctuaries |
Kanchanaburi Tak Uthai Thani 15°25′05,0″N 99°13′57,0″E/15,418056 99,232500 |
P (vii)(ix)(x) |
1991 | Rezerwaty przyrody wzdłuż granicy z Mjanma obejmujące lasy w większości w stanie dziewiczym[8]. | |
1461 | Kompleks leśny Kaeng Krachan Kaeng Krachan Forest Complex (KKFC) |
Ratchaburi Phetchaburi Prachuap Khiri Khan 12°51′56,4″N 99°24′00,0″E/12,865667 99,400000 |
P (x) |
2021 | Kompleks obejmuje trzy obszary chronione: rezerwat Mae Nam Phachi, Park Narodowy Kaeng Krachan oraz Park Narodowy Kui Buri[9]. Występuje tu wiele gatunków endemicznych, np. Magnolia mediocris czy Magnolia gustavii oraz gatunków zagrożonych, m.in. krokodyl syjamski (krytycznie zagrożony), banteng azjatycki, słoń indyjski, tygrys azjatycki, cyjon, żółw brunatny, a także gatunków narażonych, m.in. niedźwiedź himalajski, tapir czaprakowy, serau białogrzywy i makak niedźwiedzi[9]. | |
1662 | Starożytne miasto Si Thep i powiązane pomniki Dwarawati The Ancient Town of Si Thep and its Associated Dvaravati Monuments |
Phetchabun 15°27′58″N 101°09′02″E/15,466111 101,150556 |
K (ii)(iii) |
2023 | Najważniejsze miasto Dwarawati[10]. | |
1507 | Phu Phrabat , świadectwo kamiennej tradycji Sīma z okresu Dwarawati | Udon Thani | K
(iii)(v) |
2024 | [11] |
Obiekty na tajlandzkiej Liście Informacyjnej UNESCO
edytujPoniższa tabela przedstawia obiekty na tajlandzkiej Liście Informacyjnej UNESCO:
- Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;
- Obiekt – polskie nazwa obiektu wraz z jej angielskim oryginałem na jemeńskiej Liście Informacyjnej[2];
- Położenie – miasto, muhafaza; współrzędne geograficzne;
- Typ – klasyfikacja według zgłoszenia[3]:
- kulturowe (K),
- przyrodnicze (P),
- kulturowo–przyrodnicze (K,P);
- Rok wpisu – rok wpisu na Listę Informacyjną;
- Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.
Nr ref. | Obiekt | Zdjęcie | Położenie | Typ | Rok | Opis |
---|---|---|---|---|---|---|
1920 | Park historyczny Phu Phra Bat Phuphrabat Historical Park |
Udon Thani 17°42′00″N 102°22′00″E/17,700000 102,366667 |
K (ii)(iii)(iv)(vi) |
2004 | Na terenie parku znajduje się 68 miejsc o znaczeniu kulturowym, przede prehistorycznych malowideł naskalnych oraz stylizowanych symboli religijnych w formie reliefów – jednych z pierwszych świadectw kultury Khmerów i Lan Xang[12]. Znajdują się tu również dwa symboliczne odciski stóp Buddy[12]. | |
5752 | Wat Phra Mahathat Wat Phra Mahathat Woramahawihan, Nakhon Si Thammarat |
Nakhon Si Thammarat 8°24′41″N 99°58′00″E/8,411389 99,966667 |
K (i)(ii)(vi) |
2012 | Kompleks świątynny buddystów z zabudowaniami wzniesionymi od XIII do XVIII w.[13] | |
6003 | Pomniki i krajobraz kulturowy Chiang Mai Monuments, Sites and Cultural Landscape of Chiang Mai, Capital of Lanna |
Chiang Mai 18°47′43″N 98°59′55″E/18,795278 98,998611 |
K (i)(ii)(iii)(vi) |
2015 | Wpis obejmuje m.in. Park Narodowy Doi Suthep-Pui, XV-wieczną świątynię Wat Pra That Doi Suthep, mury obronne Chiang Mai, liczne średniowieczne świątynie[14]. | |
6183 | Wat Phra That Phanom Phra That Phanom, its related historic buildings and associated landscape |
Nakhon Phanom 16°56′36,2″N 104°43′33,6″E/16,943400 104,725997 |
K (i)(ii)(vi) |
2017 | Stupa, której najstarsze mury datowane są na ok. 7–8 rok n.e.[15] Przechowywane są tu relikwie kości Buddy[15]. | |
6401 | Phanom Rung Ensemble of Phanom Rung, Muang Tam and Plai Bat Sanctuaries |
Buri Ram 14°31′55,0″N 102°56′25,0″E/14,531944 102,940272 |
K (iii)(iv)(v) |
2019 | Sanktuarium Phanom Rung z X–XIII w. poświęcone Śiwie[16]. | |
Songkhla i powiązana z nią laguna | Songkhla 7°39′01,4″N 100°21′57,1″E/7,650400 100,365860 |
K
(ii)(iv)(v) |
2024 | Naturalna laguna brachiczna o dużym znaczeniu kulturowym i ekologicznym, jedyna taka w kraju. Pomimo nazwy nie jest jeziorem ze względu na swój geomorfologiczny charakter. Położona na Półwyspie Malajskim na południu Tajlandii, składa się z trzech łączących się zbiorników wodnych rozciągających się z północy na południe.[17] |
Przypisy
edytuj- ↑ UNESCO: Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage. [dostęp 2017-06-04]. (ang.).
- ↑ a b c d e UNESCO: Thailand. [dostęp 2017-06-04]. (ang.).
- ↑ a b UNESCO: The Criteria for Selection. [dostęp 2017-06-04]. (ang.).
- ↑ a b UNESCO: Historic Town of Sukhothai and Associated Historic Towns. [dostęp 2017-06-04]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Ban Chiang Archaeological Site. [dostęp 2017-06-04]. (ang.).
- ↑ a b UNESCO: Historic City of Ayutthaya. [dostęp 2017-06-04]. (ang.).
- ↑ a b c d UNESCO: Dong Phayayen-Khao Yai Forest Complex. [dostęp 2017-06-04]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Thungyai-Huai Kha Khaeng Wildlife Sanctuaries. [dostęp 2017-06-04]. (ang.).
- ↑ a b UNESCO: Kaeng Krachan Forest Complex (KKFC). [dostęp 2021-08-09]. (ang.).
- ↑ UNESCO: The Ancient Town of Si Thep and its Associated Dvaravati Monuments. [dostęp 2023-09-19]. (ang.).
- ↑ https://whc.unesco.org/en/list/1507
- ↑ a b UNESCO: Phuphrabat Historical Park. [dostęp 2017-06-04]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Wat Phra Mahathat Woramahawihan, Nakhon Si Thammarat. [dostęp 2017-06-04]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Monuments, Sites and Cultural Landscape of Chiang Mai, Capital of Lanna. [dostęp 2017-06-04]. (ang.).
- ↑ a b UNESCO: Phra That Phanom, its related historic buildings and associated landscape. [dostęp 2017-06-04]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Ensemble of Phanom Rung, Muang Tam and Plai Bat Sanctuaries. [dostęp 2021-08-09]. (ang.).
- ↑ https://whc.unesco.org/en/tentativelists/6756/