Lista astronautek
Lista astronautek – lista kobiet, które odbyły lot kosmiczny lub były kandydatkami do odbycia takich lotów. Lista ta zawiera również podróżniczki w kosmos z byłego ZSRR, które określane są nazwą kosmonautek, a także kobiety, które dokonały komercyjnych lotów w przestrzeń kosmiczną.

Stoją (od lewej): Jeanette Epps, Mary Ellen Weber, Marsha Ivins, Tracy Caldwell Dyson, Bonnie Dunbar, Tamara Jernigan, Catherine Coleman
HistoriaEdytuj
Według stanu na lipiec 2016 sześćdziesiąt z 537 osób biorących udział w podróżach w kosmos to kobiety: po jednej z Francji, Indii, Włoch, Korei Południowej i Wielkiej Brytanii, po dwie z Kanady, Chin i Japonii, cztery z ZSRR/Rosji oraz 45 z USA.
Okresy między obecnością pierwszego mężczyzny-astronauty i pierwszej kobiety-astronautki znacznie różnią się w zależności od kraju. Pierwsi kosmonauci z Wielkiej Brytanii, Korei Południowej i Iranu to kobiety. Dla ZSRR/Rosji okres między obecnością pierwszego mężczyzny (na Wostoku 1) a pierwszej kobiety (na Wostoku 6) w kosmosie wyniósł 2 lata. Czas między obecnością pierwszego amerykańskiego mężczyzny i pierwszej amerykańskiej kobiety w kosmosie to 22 lata (między Freedom 7 a Space Shuttle Challenger STS-7). Dla Chin przedział ten wyniósł ponad 8 lat (między misjami kosmicznymi Shenzhou 5 i Shenzhou 9)[1]. Dla Włoch to około 12 lat między lotami kosmicznymi STS-46 i Ekspedycją 42.
Chociaż to Związek Radziecki wysłał dwie pierwsze kobiety w kosmos, to spośród radzieckich i rosyjskich kosmonautów tylko cztery osoby to kobiety. W ramach radzieckiego lub rosyjskiego programu kosmicznego podróże takie odbywały jednak również Brytyjka, Francuzka, Włoszka, Iranka i Południowa Koreanka. Kobiety z Kanady, Indii, Japonii oraz Stanów Zjednoczonych latały w ramach amerykańskiego programu kosmicznego.
Przedział 19 lat oddziela obecność pierwszej i drugiej kobiety w kosmosie. Były kosmonautkami na misjach Wostok 6 i Sojuz T-7. Między obecnością pierwszej i drugiej Amerykanki w kosmosie minął krótszy okres: jednego roku. Jeden rok to także czas dzielący obecność pierwszej i drugiej Chinki w kosmosie – wzięły udział w następujących po sobie misjach Shenzhou 9 i Shenzhou 10. Pierwsza Chinka poleciała w kosmos równo (co do dnia) w 49 lat po pierwszej kobiecie w kosmosie.
Astronautki, które odbyły lot kosmicznyEdytuj
# | Obraz | Imię i nazwisko Data urodzenia Data śmierci |
Kraj | Komentarz | Misje w kosmos (data startu) |
---|---|---|---|---|---|
1 | Walentina Tierieszkowa
6 marca 1937 |
ZSRR |
|
Wostok 6 (16 czerwca 1963) | |
2 | Swietłana Sawicka
ur. 8 sierpnia 1948 |
ZSRR |
|
| |
3 | Sally Ride
ur. 26 maja 1951 |
USA |
|
||
4 | Judith Resnik
ur. 5 kwietnia 1949 |
USA |
|
||
5 | Kathryn D. Sullivan
ur. 3 października 1951 |
USA |
|
||
6 | Anna Lee Fisher
ur. 24 sierpnia 1949 |
USA |
|
STS-51-A (8 listopada 1984) | |
7 | Margaret Rhea Seddon
ur. 8 listopada 1947 |
USA | |||
8 | Shannon Lucid
ur. 14 stycznia 1943 |
USA |
|
||
9 | Bonnie J. Dunbar
ur. 3 marca 1949 |
USA | |||
10 | Mary Cleave
ur. 5 lutego 1947 |
USA | |||
11 | Ellen S. Baker
ur. 27 kwietnia 1953 |
USA | |||
12 | Kathryn Thornton
ur. 17 sierpnia 1952 |
USA |
|
||
13 | Marsha Ivins
ur. 15 kwietnia 1951 |
USA | |||
14 | Linda M. Godwin
ur. 2 lipca 1952 |
USA |
|
||
15 | Helen Sharman
ur. 30 maja 1963 |
Wielka Brytania |
|
Sojuz TM-12/TM-11 (18 maja 1991) | |
16 | Tamara E. Jernigan
ur. 7 maja 1959 |
USA |
|
||
17 | Millie Hughes-Fulford
ur. 21 grudnia 1945 |
USA |
|
STS-40 (5 czerwca 1991) | |
18 | Roberta Bondar
ur. 4 grudnia 1945 |
Kanada |
|
STS-42 (22 stycznia 1992) | |
19 | Nancy Jan Davis
ur. 1 listopada 1953 |
USA |
|
||
20 | Mae Jemison
ur. 17 października 1956 |
USA |
|
STS-47 (12 września 1992) | |
21 | Susan J. Helms ur. 26 lutego 1958 |
USA |
|
||
22 | Ellen Ochoa ur. 10 maja 1958 |
USA |
|
||
23 | Janice E. Voss ur. 8 października 1956 |
USA | |||
24 | Nancy J. Currie
ur. 29 grudnia 1958 |
USA | |||
25 | Chiaki Mukai
ur. 6 maja 1952 |
Japonia |
|
||
26 | Jelena Kondakowa
ur. 30 marca 1957 |
Rosja |
|
| |
27 | Eileen Collins
ur. 19 listopada 1956 |
USA |
|
||
28 | Wendy Lawrence
ur. 2 lipca 1959 |
USA | |||
29 | Mary E. Weber ur. 24 sierpnia 1962 |
USA | |||
30 | Catherine Coleman ur. 14 grudnia 1960 |
USA |
| ||
31 | Claudie Haigneré ur. 13 maja 1957 |
Francja |
|
| |
32 | Susan Still Kilrain ur. 24 października 1961 |
USA |
|
||
33 | Kalpana Chawla ur. 1 lipca 1961 |
Indie / USA |
|
||
34 | Kathryn P. Hire ur. 26 sierpnia 1959 |
USA | |||
35 | Janet L. Kavandi ur. 17 lipca 1959 |
USA | |||
36 | Julie Payette ur. 20 października 1963 |
Kanada |
|
||
37 | Pamela Melroy ur. 17 września 1961 |
USA |
|
||
38 | Peggy Whitson ur. 9 lutego 1960 |
USA |
|
| |
39 | Sandra Magnus ur. 30 października 1964 |
USA | |||
40 | Laurel B. Clark ur. 10 marca 1961 |
USA |
|
STS-107 (16 stycznia 2003) | |
41 | Stephanie Wilson ur. 27 września 1966 |
USA | |||
42 | Lisa Nowak ur. 10 maja 1963 |
USA | STS-121 (4 lipca 2006) | ||
43 | Heidemarie Stefanyshyn-Piper
ur. 7 lutego 1963 |
USA |
|
||
44 | Anousheh Ansari ur. 12 września 1966 |
Iran / USA |
|
Sojuz TMA-8 / Sojuz TMA-9 (18 września 2006) | |
45 | Sunita Williams ur. 19 września 1965[6] |
USA |
|
| |
46 | Joan Higginbotham ur. 3 sierpnia 1964 |
USA | STS-116 (9 grudnia 2006) | ||
47 | Tracy Caldwell Dyson ur. 14 sierpnia 1969 |
USA |
|
| |
48 | Barbara Morgan ur. 28 listopada 1951 |
USA |
|
STS-118 (8 sierpnia 2007) | |
49 | Yi So-yeon ur. 2 czerwca 1978 |
Republika Korei |
|
Sojuz TMA-12 (8 kwietnia 2008) | |
50 | Karen L. Nyberg ur. 7 października 1969 |
USA |
| ||
51 | K. Megan McArthur
ur. 30 sierpnia 1971 |
USA | STS-125 (11 maja 2009) | ||
52 | Nicole P. Stott ur. 11 listopada 1962 |
USA |
|
||
53 | Dorothy Metcalf-Lindenburger ur. 15 maja 1975 |
USA | STS-131 (5 kwietnia 2010) | ||
54 | Naoko Yamazaki ur. 27 grudnia 1970 |
Japonia | STS-131 (5 kwietnia 2010) | ||
55 | Shannon Walker ur. 4 czerwca 1965 |
USA | Sojuz TMA-19 (15 czerwca 2010) | ||
56 | Liu Yang ur. 6 października 1978 |
Chiny |
|
Shenzhou 9 (16 czerwca 2012) | |
57 | Wang Yaping ur. 27 stycznia 1980 |
Chiny | Shenzhou 10 (11 czerwca 2013) | ||
58 | Jelena Sierowa
ur. 22 kwietnia 1976 |
Rosja |
|
Sojuz TMA-14M (25 września 2014) | |
59 | Samantha Cristoforetti ur. 26 kwietnia 1977 |
Włochy |
|
Sojuz TMA-15M (23 listopada 2014) | |
60 | Kathleen Rubins ur. 14 października 1978 |
USA | Sojuz MS-01 (6 lipca 2016)
Sojuz MS-17 (14 października 2020) | ||
61 | Serena M. Auñón-Chancellor
ur. 9 kwietnia 1976 |
USA |
|
Sojuz MS-09 (6 czerwca 2018) | |
62 | Anne McClain
ur. 7 czerwca 1979 |
USA |
|
Sojuz MS-11 (3 grudnia 2018) | |
63 | Beth Moses | USA |
|
VSS Unity VF-1 (22 lutego 2019) | |
64 | Christina Koch
ur. 2 lutego 1979 |
USA |
|
Sojuz MS-12 (14 marca 2019), Sojuz MS-13 (tury: 59/60/61) | |
65 | Jessica Meir
ur. 15 lipca 1977 |
USA |
|
Sojuz MS-15 (2019-2020) |
Pozostałe astronautki i kandydatki na astronautkiEdytuj
# | Obraz | Imię i nazwisko | Data urodzenia Data śmierci |
Kraj | Komentarz |
---|---|---|---|---|---|
1 | Nicole Aunapu Mann | ur. 27 czerwca 1977 | USA | Członkini 21. grupy astronautów NASA: „The 8 Balls”, 2013 | |
2 | Jeanette J. Epps | ur. 2 listopada 1970 | USA | W 2011 ukończyła szkolenie na kandydatkę na astronautkę. Epps była wybrana do Ekspedycji 56 do podróży Sojuzem MS-09 na MSK w maju 2018. Jednak 16 stycznia 2018 NASA ogłosiła, że Epps została w tej misji zastąpiona przez Serenę M. Auñón-Chancellor. | |
3 | Patricia Robertson | ur. 12 marca 1963 zm. 24 maja 2001 |
USA | Członkini 17. grupy astronautów NASA: „Pingwiny”, 1998 | |
4 | Nadieżda Kużelnaja | ur. 6 listopada 1962 | Rosja | Emerytowana 27 maja 2004. | |
5 | Marianne Merchez | ur. 25 listopada 1960 | Belgia | Opuściła oddział astronautów w 1995. | |
6 | Yvonne Cagle | ur. 24 kwietnia 1959 | USA | Emerytowana w 2008. | |
7 | Christa McAuliffe | ur. 2 września 1948 zm. 28 stycznia 1986 |
USA | Zginęła w katastrofie (przy starcie) wahadłowca Challenger (28 stycznia 1986). Misja została rozpoczęta (wahadłowiec wystartował), ale nie przekroczył linii Kármána. Załoga osiągnęła wysokość około 21 336 metrów (powyżej linii Armstronga). | |
8 | Tatjana Kuzniecowa | ur. 14 lipca 1941 | ZSRR | Emerytowana w 1969. | |
9 | Żanna Jorkina | ur. 6 maja 1939 zm. 25 maja 2015 |
ZSRR | Emerytowana w 1969. | |
10 | Irina Sołowjowa | ur. 6 września 1937 | ZSRR | Emerytowana w 1969. | |
11 | Walentina Ponomariowa | ur. 18 września 1933 | ZSRR | Emerytowana w 1969. | |
12 | Jennifer Sidey-Gibbons | ur. 3 sierpnia 1988 | Kanada | Członkini dwuosobowej grupy 2017 z CSA. | |
13 | Kayla Barron | ur. 19 września 1987 | USA | Członkini 22. grupy astronautów NASA: "Żółwie", 2017. | |
14 | Zena Cardman | ur. 26 października 1987 | USA | Członkini 22. grupy astronautów NASA: "Żółwie", 2017. | |
15 | Jasmin Moghbeli | ur. 24 czerwca 1983 | USA | Członkini 22. grupy astronautów NASA: "Żółwie", 2017. | |
16 | Loral O'Hara | ur. 3 maja 1983 | USA | Członkini 22. grupy astronautów NASA: "Żółwie", 2017. | |
17 | Jessica Watkins | ur. 14 maja 1988 | USA | Członkini 22. grupy astronautów NASA: "Żółwie", 2017. |
Zobacz teżEdytuj
UwagiEdytuj
- ↑ Nauczycielką była również Christa McAuliffe, lecz zginęła w katastrofie (przy starcie) wahadłowca Challenger w 1986 roku.
PrzypisyEdytuj
- ↑ Women in Space – Timeline (ang.). womenshistory.about.com, 30 czerwca 2016. [dostęp 2017-02-21].
- ↑ Sally Ride nie zrobiła nigdy oficjalnego coming-outu. Rozwiodła się z mężem i żyła ze swoją partnerką. Swój związek utrzymywały jako sprawę prywatną i głośno stało się o nim (jak i o tym, że Ride była lesbijką) dopiero po śmierci Sally Ride.
- ↑ First Mother in Space, Mars Team to Be at NASA Langley Open House (ang.). NASA, 2012-09-19. [dostęp 2017-02-21].
- ↑ Whitson Becomes World’s Oldest Female Spacewalker, as EVA-38 Replaces Aging Space Station Batteries (ang.). W: AmericaSpace [on-line]. 2017-01-06. [dostęp 2017-02-22].
- ↑ a b Astronauts and Cosmonauts with EVA Experience (sorted by „EVA Time”) (ang.). W: Spacefacts [on-line]. 2017-01-13. [dostęp 2017-02-22].
- ↑ Sunita L. Williams (Captain, U.S. Navy) NASA Astronaut.
- ↑ Phil Konstantin: Astronaut Tracy Caldwell (ang.). [dostęp 2017-02-21].
- ↑ Privyet, Elena Serova! Space Station Welcomes Its First Russian Woman – NBC News.
- ↑ a b NASA Astronauts Complete All-Woman Spacewalk. [dostęp 2019-11-07].
- ↑ Karen Northon , NASA Announces First Flight, Record-Setting Mission, NASA, 16 kwietnia 2019 [dostęp 2019-07-09] .
- ↑ Jessica, 40, blir första svenska kvinnan i rymden: "Det går inte att få panik i rymden", Expressen, 11 maja 2018 [dostęp 2019-11-07] (szw.).
BibliografiaEdytuj
- Female Statistics (ang.). W: Spacefacts [on-line]. [dostęp 2017-02-22].