Wikipedia

Lista dzieł Fryderyka Chopina

lista w projekcie Wikimedia

Fryderyk Chopin (1810–1849) skomponował około 240 utworów[1], głównie fortepianowych.

Chopin w 1849 (fot. Louis-Auguste Bisson)
Chopin na portrecie Marii Wodzińskiej z 1836
Podpis Chopina

Pierwszymi kompozycjami Chopina były polonezy g-moll i B-dur powstałe w 1817 oraz polonez As-dur z 1821[2]. Ostatnimi utworami kompozytora były mazurki g-moll op. 67 nr 2 i f-moll op. 68 nr 4 z lat 1848–1849[3].

Twórczość Chopina wydana drukiem za jego życia obejmuje 157 utworów w sześćdziesięciu pięciu opusach[1] – od Ronda c-moll op. 1 po Sonatę wiolonczelową g-moll op. 65[4]. Od Etiud op. 25 z 1836 kolejność wydań odzwierciedla chronologię powstawania kompozycji[5].

W latach 1832–1841 Chopin skomponował na zamówienie[6] 8 utworów, które wydane zostały za jego życia bez numeracji opusowej[7]. Po jego śmierci Julian Fontana wydał 23 utwory, które ukazały się w 1855[8] w ośmiu opusach pośmiertnych (fr. op. posth.). W 1859 Fontana wydał jeszcze 17 pieśni op. 74[9][10]. Po śmierci Chopina bez opusu ukazały się 24 kompozycje[11]. 18 utworów uznaje się za zaginione[12].

Osobny artykuł: Lista dzieł Fryderyka Chopina według gatunku.

We wczesnej fazie twórczości Chopina wydane zostały cztery opusy rond, dwa op. wariacji oraz koncerty fortepianowe: e-moll op. 11 i f-moll op. 21. W późniejszej fazie twórczości ukazało się osiem op. nokturnów, po cztery op. scherz i ballad oraz trzy op. impromptus. Ponadto przez całe życie Chopin skomponował jedenaście opusów mazurków, siedem op. polonezów, po cztery op. walców i sonat, po dwa op. etiud i preludiów oraz opusy zawierające pojedyncze miniatury[5].

Dzieła wszystkie Fryderyka Chopina nagrali m.in. Artur Rubinstein[a], Alfred Cortot[b], Adam Harasiewicz[c], Claudio Arrau[d], Miłosz Magin[e], Nikita Magaloff[f], Władimir Aszkenazi[g], Ewa Osińska[h][15][16], İdil Biret, Ian Hobson, Garrick Ohlsson i Tatiana Szebanowa[i][16]. W latach 1958–1959 Polskie Nagrania „Muza” wydały dzieła wszystkie Chopina w wykonaniu polskich muzyków[13]. W 1975 nakładem tej samej wytwórni zaczęła ukazywać się kolejna edycja nagrań dzieł wszystkich[14].

Dzieła opusowane przez Fryderyka Chopina edytuj

Uwaga: jeśli nie zaznaczono inaczej, wszystkie utwory są przeznaczone na fortepian.

Dzieła opusowane pośmiertnie przez Juliana Fontanę edytuj

Utwory te, mimo późniejszych numerów opusowych, pochodzą z wcześniejszych lat. Chopin nie uważał ich za wystarczająco udane, aby je opublikować i kazał je spalić po jego śmierci. Julian Fontana sprzeciwił się jednak woli kompozytora i wydał część jego utworów w latach 1855–1859.

  • op. 66 Impromptu-Fantaisie cis-moll (1834)
  • op. 67 Mazurki
    • 1. G-dur (1835)
    • 2. g-moll (1848 lub 1849)
    • 3. C-dur (1835)
    • 4. a-moll (1845)
  • op. 68 Mazurki
    • 1. C-dur (1830)
    • 2. a-moll (1827) (czasem zwany Słowikiem)
    • 3. F-dur (1830)
    • 4. f-moll (1848 lub 1849) – ostatni utwór Chopina
  • op. 69 Walce
    • 1. As-dur (1835) (czasem znany pod nazwą L’Adieu)
    • 2. h-moll (1829)
  • op. 70 Walce
    • 1. Ges-dur (1832)
    • 2. f-moll (1842)
    • 3. Des-dur (1829)
  • op. 71 Polonezy
    • 1. d-moll (1827?)
    • 2. B-dur (1828?)
    • 3. f-moll (1829?)
  • op. 72
    • 1. Nokturn e-moll (1827)
    • 2. Marsz żałobny c-moll (1826 lub 1827 lub 1829)
    • 3.-5. 3 Écossaises (Tańce szkockie): 3. D-dur, 4. G-dur, 5. Ges-dur (1826 lub 1830)
  • op. 73 Rondo C-dur na dwa fortepiany (1828)
  • op. 74 Pieśni

Dzieła nieopusowane, wydane za życia Chopina edytuj

Należą tu dzieła, które Chopin napisał na zewnętrzne zamówienie, a więc uznał za godne publikacji, ale nie nadał im numeru opusowego.

Dzieła nieopusowane, wydane pośmiertnie edytuj

Ostatnia grupa dzieł, najmniej cenna, to utwory niewydane zarówno przez Chopina, jak i Fontanę, przynależą tu juwenilia i utwory krążące w różnych odpisach.

  • Polonez B-dur[21] (1817)
  • Polonez As-dur[21] (1821) (à Monsieur A. Żywny)
  • Wariacje E-dur na temat piosenki szwajcarskiej Der Schweitzerbub (Steh’ auf, steh’ auf o du Schweitzer Bub, 1824)
  • Polonez gis-moll (1822 lub 1824)
  • Wariacje D-dur na temat pieśni T. Moore’a (według melodii ludowej) na fortepian na 4 ręce (1826)
  • Rondo C-dur (1828?) – 1. wersja na dwa fortepiany (pierwotna), 2. na fortepian solo
  • Wariacje A-dur (Warianty na temat „Karnawału weneckiego” N. Paganiniego”, znane także jako Souvenir de Paganini; 1829)
  • Mazur G-dur „Jakież kwiaty, jakie wianki” (sł. I. Maciejowski) (1829) – wpisany do albumu Václava Hanki
  • Walc E-dur (1829 lub 1830)
  • Walc As-dur (1830)
  • Walc e-moll (1830)
  • Pieśń Czary d-moll (słowa Stefan Witwicki, 1830)
  • Polonez Ges-dur (1829? 1830?)
  • Allegretto Fis-dur (lub Mazurek Fis-dur, 1829–1831)
  • Lento con gran espressione cis-moll (często nazywany Nokturn cis-moll, 1830)
  • Mazurek B-dur (1832)
  • Cantabile B-dur (1834)
  • Presto con leggierezza As-dur (Preludium As-dur, 1834)
  • Mazurek As-dur (1834) – wpisany do albumu Marii Szymanowskiej
  • Andantino g-moll (pieśń Wiosna na fortepian)
  • Sostenuto Es-dur (Walc Es-dur, 1840)
  • Moderato E-dur (wydane jako Kartka z albumu, 1843)
  • Pieśń Dumka a-moll (słowa Bohdan Zaleski; pierwsza wersja pieśni Nie ma, czego trzeba op.74 nr 13; 1840)
  • Largo Es-dur (1847?) – opracowanie pierwotnej melodii Boże, coś Polskę
  • Nokturn c-moll (1847?)
  • Walc a-moll (1847–1849)

Varia edytuj

Utwory o niepewnej autentyczności edytuj

(tabela na podstawie materiałów źródłowych[22][23])

Tytuł Data Takty Wydanie
Andantino nr 5 d-moll „Muzyka”, 1930
Contredanse Ges-dur 1827? 56 „Ilustrowany Kurier Codzienny”, 1924
Mazurek C-dur 1833? 96 Warszawa: Josef Kaufmann, 1869
Mazurek D-Dur „Kurier Warszawski”, 1910
Mazurek D-Dur I wersja 1829?, II wersja 1832? I wersja: 58,

II wersja: 68

Poznań: Jarosław Leitgeber, 1875
Mazurek Fis-dur Wiedeń: Josef Gotthard, 1868–1873
Nokturn cis-moll, Nocturne oublié Petersburg: A. Büttner, ok. 1855
Nokturn A-dur Londyn: Lonsdale, 1851
Prélude nr 3 B-dur „Muzyka”, 1930
Walc Es-dur 1830? 75 Lipsk: Breitkopf & Härtel, 1902
Walc fis-moll, Valse mélancolique Nowy Jork: Schroeder & Gunther, 1932
Wariacje E-dur na temat z Kopciuszka Gioacchina Rossiniego na flet i fortepian 1826–1830 Warszawa: SM, 1953

Autentyczność Mazurka Fis-dur kwestionowana była przez Janusza Miketta, z który nie zgadzał się Jan Ekiert. W 1953 Jan Prosnak podjął obronę autentyczności Wariacji E-dur na flet i fortepian, co spotkało się z różnymi reakcjami środowiska muzykologicznego[24]. Ludwik Bronarski uznał za autentyczne mazurki C-dur i D-dur (wyd. 1910), Walc Es-dur i Contredanse Ges-dur włączając je, jako jeden z redaktorów, do wydania Dzieł wszystkich[25]. W przypadku wspomnianych utworów, autorstwo Chopina jest kwestionowane przez Ekiera oraz Józefa Michała Chomińskiego i Teresę Dalilę Turło[26].

Fryderykowi Chopinowi przypisywano również, opierając się na tradycji rodzinnej i przyjacielskiej, autorstwo melodii pieśni Witaj, majowa jutrzenko, Dumka na wygnaniu (inc. „Gdyby orłem być”) oraz Ułan na widecie (inc. „Tam na błoniu błyszczy kwiecie”)[j]. Tradycja ta została utrwalona przez Marcelego Antoniego Szulca w 1873 oraz Maurycego Karasowskiego w 1882[27].

Andantino d-moll, Mazurek D-dur (wyd. 1875), nokturny cis-moll i A-dur, Preludium B-dur oraz Walc fis-moll należą do kompozycji, których autorstwa Chopina „nie broni żaden poważny głos”[26].

Utwory zaginione edytuj

(tabela na podstawie materiałów źródłowych[28][29])

Tytuł Data Uwagi
Andante dolente b-moll 1827 spis pt. Kompozycje niewydane
Écossaise B-dur 1827 spis pt. Kompozycje niewydane
Walc C-dur 1824? spis pt. Kompozycje niewydane
Walc C-dur 1826 spis pt. Kompozycje niewydane
Walc As-dur 1827 spis pt. Kompozycje niewydane
Walc d-moll, Valse „La partenza” 1828 spis pt. Kompozycje niewydane
Walc As-dur 1829–1830 spis pt. Kompozycje niewydane
Walc Es-dur 1829–1830 spis pt. Kompozycje niewydane
Wariacje F-dur na cztery ręce 1827 wg relacji Tytusa Wojciechowskiego
Polonez na temat opery Cyrulik sewilski Rossiniego 1825? wg listu Chopina do Jana Białobłockiego z końca listopada 1825[k]
Walc H-dur, „Valse pour Madame Erskine 12 Octobre 1848” 1848 fotokopia pierwszej strony rękopisu w posiadaniu Arthura Hedley′a
Marsz wojskowy 1819? wg relacji Oskara Klberga wyd. Warszawa: Andrzej Brzezina, 1819
pieśń „Pożegnanie” wg ustaleń Wojciecha Sowińskiego[l]; do słów Wincentego Pola
Veni Creator 1846? wg ustaleń Krystyny Kobylańskiej[m];

skomponowane z okazji z okazji ślubu Zofii Rosengardt (uczennicy Chopina) i Bohdana Zaleskiego

Sonata skrzypcowa d-moll wg ustaleń Jima Samsona[n]
pieśń „Że Bóg jest” wg listu Fontany do Jędrzejewiczowej (Paryż, 6 stycznia 1853); do słów nieznanego autora

Ludwika Jędrzejewiczowa, siostra Chopina, przygotowała na początku lat 50. XIX w., być może na potrzeby Juliana Fontany, czterostronicowy spis tytułów i incipitów (zapisów kilku pierwszych taktów) pt. Kompozycje niewydane. Osiem z zachowanych kompozycji nie zostało włączonych przez Fontanę do wydań dzieł pośmiertnych z 1855 i 1859. Rękopisy prawdopodobnie zaginęły wraz z innymi pamiątkami po muzyku przechowywanymi przez jego siostrę Izabellę w mieszkaniu w warszawskim Pałacu Zamoyskich splądrowanym podczas powstania styczniowego w 1863. Faksymile manuskryptu Jędrzejewiczowej opublikowała Krystyna Kobylańska w pracy Rękopisy utworów Chopina: katalog z 1977[12].

Marginalia edytuj

(tabela na podstawie materiałów źródłowych[32][33])

Tytuł Data Uwagi
Fuga a-moll 1827 lub 1841 zadanie kontrapuktyczne, 69 taktów
Kanon f-moll 1827 lub 1841 niueukończone; kanon w oktawie
Mazurek Dąbrowskiego 1835 refren w opracowaniu na fortepian; tonacja B-dur; adnotacja kompozytora: „nieukowi nieuk Carlsbad 1835”
„Casta Diva” po 1835? melodia z akompaniamentem fortepianowym do fragmentu opery Norma Belliniego; metrum C
„Doyna Vallacha” zapis pieśni ludowej (rumuńskiej?); 8 taktów; tonacja a-moll; metrum 4/4
ćwiczenia kontrapuktyczne ok. 1841? wg podręcznika Cherubiniego
Bourrée G-dur i A-dur 1841–1846 zapis tańców z okolic Nohant
Galop As-dur, Marquis 1846 Marquis był imieniem jednego z dwóch psów George Sand
„Dawniej Polak” F-dur ok. 1847? zapis piosenki śpiewanej przez Teofila Kwiatkowskiego; tonacja F-dur; metrum 2/4
„Czułe serca”. Dwie śpiewki: f-moll, G-dur 1847? zapis melodii ludowych (kurpiowskich?) śpiewanych przez Kwiatkowskiego
Allegretto A-dur zapis polskiej melodii ludowej; zbiory Sachy Guitry′ego
Mazur d-moll zapis polskiej melodii ludowej; zbiory Guitry′ego

Uwagi edytuj

  1. ↑ His Master's Voice, 1934–1939 (współnie z Cortotem); VIC Records, 1965–1975[13]
  2. ↑ His Master's Voice, 1934–1939 (wspólnie z Rubinsteinem)[13]
  3. ↑ Philips Records, 1960–1968[13]
  4. ↑ Philips Records, 1970–1979[13]
  5. ↑ Decca Records, 1971–[13]
  6. ↑ PolyGram, 1975–1979[13]
  7. ↑ Decca Records, 1978–[14]
  8. ↑ Cassiopée, 1978–[14]
  9. ↑ Nagrania zrealizowane na instrumencie historycznym[16]
  10. ↑ Melodię do Ułana na widecie skomponował Wenzel Robert von Gallenberg. Chopin włączył jej fragment do Mazurka e-moll op. 41 nr 2[26].
  11. ↑ „(...) w Warszawie Cyrulik zewsząd na teatrze chwalony, słychać, że Frejszyca, na którego się już tak dawno zbierają, dawać będą. Ja też zrobiłem nowego poloneza z Cyrulika, co się dosyć podoba; myślę go jutro dać do litografii”[12][30]
  12. ↑ Zob. Wojciech Sowiński, Słownik muzyków polskich dawnych i nowoczesnych (...) zawierający krótki rys historyi muzyki w Polsce, Paryż 1874, s. 59, OCLC 891240583.[12]
  13. ↑ Zob. Krystyna Kobylańska, Rękopisy utworów Chopina: katalog, Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1977, OCLC 490656198.[31]
  14. ↑ Zob. Jim Samson, Chopin’s Violin Sonata, [w:] Chopin's Work: His Inspirations and Creative Process in the Light of the Sources, Warszawa: Narodowy Instytut Fryderyka Chopina, 2002, s. 177–189, ISBN 83-917410-1-X.[31]

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b Tomaszewski 2022 ↓, s. 266.
  2. ↑ Chomiński i Turło 1990 ↓, s. 404.
  3. ↑ Chomiński i Turło 1990 ↓, s. 409.
  4. ↑ Chomiński i Turło 1990 ↓, s. 410–411.
  5. ↑ a b Tomaszewski 2022 ↓, s. 267.
  6. ↑ Tomaszewski 2022 ↓, s. 268.
  7. ↑ Chomiński i Turło 1990 ↓, s. 413.
  8. ↑ Tomaszewski 2022 ↓, s. 274, 281.
  9. ↑ Chomiński i Turło 1990 ↓, s. 411–412.
  10. ↑ Tomaszewski 2022 ↓, s. 265, 281.
  11. ↑ Chomiński i Turło 1990 ↓, s. 413–414.
  12. ↑ a b c d Tomaszewski 2022 ↓, s. 279.
  13. ↑ a b c d e f g Kański 1986 ↓, s. 27.
  14. ↑ a b c Kański 1986 ↓, s. 28.
  15. ↑ Kański 1986 ↓, s. 27–28.
  16. ↑ a b c Tomaszewski 2022 ↓, s. 1024.
  17. ↑ Frédéric Chopin, Polonaise brillante, précédée d’une introduction pour piano & violoncelle, œuv. 3, Paris, Richault, 1835.
  18. ↑ a b 5. mazurek C-dur op.6 czasami bywa przerzucany do op.7.
  19. ↑ Fréd. Chopin, Premier Trio pour Pianoforte, Violon et Violoncelle, œuv. 8, Leipzig po 1841.
  20. ↑ a b Koncert e-moll op.11 jest dziełem późniejszym od Koncertu f-moll op.21; numer opusowy jest w tu wypadkową kolejności wydawania utworów. Stąd wynikają też częste nieporozumienia między zwolennikami któregoś z koncertów. Znawcy przeważnie uznają Koncert e-moll za bardziej dojrzały.
  21. ↑ a b c Polonez ten jest jednym z tzw. trzech polonezów młodzieńczych Chopina, z których dwa (B-dur i g-moll) napisał w 1817 roku w wieku siedmiu lat, a ostatni (As-dur) – w 1821 roku, w wieku lat jedenastu.
  22. ↑ Chomiński i Turło 1990 ↓, s. 245–251.
  23. ↑ Tomaszewski 2022 ↓, s. 277–279, 303–304.
  24. ↑ Tomaszewski 2022 ↓, s. 277.
  25. ↑ Tomaszewski 2022 ↓, s. 277–278.
  26. ↑ a b c Tomaszewski 2022 ↓, s. 278.
  27. ↑ Tomaszewski 2022 ↓, s. 278–279.
  28. ↑ Chomiński i Turło 1990 ↓, s. 242–244.
  29. ↑ Tomaszewski 2022 ↓, s. 279–280, 305–307.
  30. ↑ Listy Chopina – Do Jana Białobłockiego w Biskupcu [online], Chopin.nifc.pl [zarchiwizowane z adresu 2024-01-08]..
  31. ↑ a b Tomaszewski 2022 ↓, s. 280.
  32. ↑ Chomiński i Turło 1990 ↓, s. 238–241.
  33. ↑ Tomaszewski 2022 ↓, s. 279–280, 307–308.

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lista_dzieł_Fryderyka_Chopina&oldid=73267118”