Lista finałów mistrzostw świata w piłce nożnej

lista projektu Wikimedia

Mistrzostwa świata w piłce nożnej – międzynarodowy turniej piłkarski, który rozgrywany jest od 1930 roku[2]. W tych rozgrywkach rywalizują narodowe reprezentacje mężczyzn, będące członkami Fédération Internationale de Football Association (FIFA), globalnej organizacji zarządzającej tym sportem. Turniej organizowany jest co cztery lata, oprócz 1942 i 1946 roku, kiedy rywalizację anulowano w związku z II wojną światową[3]. Ostatnie mistrzostwa, które rozgrywane były na boiskach w Katarze w 2022 roku, wygrała Argentyna, która pokonała Francję (3–3, 4–2 w rzutach karnych).

Finaliści mistrzostw świata FIFA
Data założenia

1930

Region

świat (FIFA)

Liczba drużyn

206 (faza grupowa)[1]
32 (finały)[1]

Pierwszy zwycięzca

Urugwaj

Obecny zwycięzca

Argentyna (3. tytuł)

Najwięcej zwycięstw

Brazylia (5. tytuł)

Mistrzostwa świata 2022
Strona internetowa

Finał mistrzostw świata jest ostatnim meczem turnieju, a reprezentacja, która wygrywa ogłaszana jest mistrzem świata. Jeśli po 90 minutach regularnego czasu gry wynik jest nierozstrzygający, mecz zostaje przedłużony o 30 (2×15) minut. W wypadku, gdy wynik po zakończeniu dogrywki nadal jest remisowy, dyktowane są rzuty karne. Drużyna zwyciężająca w serii rzutów karnych zostaje mistrzem świata[4]. Dotychczas wynik turnieju rozstrzygał pojedynczy mecz, natomiast raz, w roku 1950, mistrz świata wyłoniony został z grupy finałowej (obejmującej cztery drużyny: Urugwaj, Brazylię, Szwecję i Hiszpanię) w systemie kołowym[5]. Zwycięstwo Urugwaju 2–1 nad Brazylią było meczem decydującym o mistrzostwie (był jednym z dwóch ostatnich meczów turnieju). Drużyna zakończyła zmagania w grupie na 1. miejscu, a o tryumfie tej fazy – i całego turnieju – przesądziła przewaga w liczbie zdobytych punktów. Ten mecz uznawany jest przez organizację FIFA jako de facto finał mistrzostw świata w 1950 roku[6].

Reprezentacja Argentyny (wyjściowa jedenastka przed meczem fazy grupowej z Meksykiem), która zwyciężyła z reprezentacją Francjifinale mistrzostw świata w 2022.
Tłum argentyńskich kibiców świętujący na ulicach Buenos Aires zdobycie przez ich drużynę tytułu mistrzów świata w 2022.

W 22 rozegranych turniejach (stan na 2022) 80 drużyn narodowych wystąpiło przynajmniej raz[7]. Spośród nich 13 dotarło do finału tych rozgrywek, a 8 wygrało[a][9]. Brazylia, będąc 5-krotnym triumfatorem mistrzostw świata (1958, 1962, 1970, 1994, 2002)[10], jest najbardziej skuteczną drużyną tego turnieju, a także jedyną reprezentacją, która uczestniczyła we wszystkich edycjach mistrzostw[11]. Po cztery tytuły w dorobku mają Włochy (1934, 1938, 1982, 2006)[12] i Niemcy (1954, 1974, 1990, 2014)[13]. Argentyna jest trzykrotnym triumfatorem mistrzostw świata (1978, 1986, 2022)[14]. Dwie inne drużyny zdobyły Puchar Świata dwukrotnie: Urugwaj (1930, 1950) i Francja (1998, 2018)[15]. Drużyny Anglii (1966) oraz Hiszpanii (2010) wywalczyły po jednym mistrzostwie[10]. Niemcy swój czwarty tytuł (a pierwszy po zjednoczeniu) zdobyły w 2014 roku[16]. Ten tytuł sprawił, że Niemcy zostały pierwszą drużyną z Europy, która wygrała w Ameryce Południowej[17][18]. Reprezentacja narodowa, która wygrywa turniej otrzymuje Puchar Świata FIFA, a nazwa państwa jest grawerowana na spodniej części trofeum[19].

Finały mistrzostw świata w 1970 i 1994 (Brazylia–Włochy) oraz 1986, 1990 i 2014 (Argentyna–Niemcy) to jedyne mecze finałowe, w których spotykały się reprezentacje tych samych państw[18][20]. Dotychczas (stan na 2022) tylko dwukrotnie w meczu finałowym mistrzostw świata zwyciężyli turniejowi debiutanci – Urugwaj w 1930 i Włochy w 1934 roku[21].

Jedyne finały, które nie zostały rozegrane w niedzielę odbyły się w 1930 (środa)[22] i 1966 roku (sobota)[23].

Dotychczas (stan na 2022) jedynie reprezentacje państw europejskich i południowoamerykańskich dotarły do finałów mistrzostw świata[18][20][24][25].

Lista finałów edytuj

Rok Zwycięzca Wynik końcowy[6] 2. m-ce Stadion Miasto Liczba kibiców Źr.
1930 Urugwaj   4–2   Argentyna Estadio Centenario Montevideo, Urugwaj 80 000 [26][27]
1934 Włochy   2–1
[b]
  Czechosłowacja Stadio Nazionale Rzym, Włochy 50 000 [28][29]
1938 Włochy   4–2   Węgry Stade olympique Yves-du-Manoir Paryż, Francja 45 000 [30][31]
1950* Urugwaj   2–1
[c]
  Brazylia Maracanã Rio de Janeiro, Brazylia 199 854[32] [33][34]
1954 RFN   3–2   Węgry Wankdorfstadion Berno, Szwajcaria 60 000 [35][36]
1958 Brazylia   5–2   Szwecja Råsundastadion Solna, Szwecja 51 800 [37][38]
1962 Brazylia   3–1   Czechosłowacja Estadio Nacional Santiago, Chile 69 000 [39][40]
1966 Anglia   4–2
[d]
  RFN Stadion Wembley Londyn, Wielka Brytania 93 000 [41][42]
1970 Brazylia   4–1   Włochy Estadio Azteca Meksyk, Meksyk 107 412 [43][44]
1974 RFN   2–1   Holandia Olympiastadion München Monachium, Republika Federalna Niemiec 75 200 [45][46]
1978 Argentyna   3–1
[e]
  Holandia Estadio Monumental Buenos Aires, Argentyna 71 483 [47][48]
1982 Włochy   3–1   RFN Santiago Bernabéu Madryt, Hiszpania 90 000 [49][50]
1986 Argentyna   3–2   RFN Estadio Azteca Meksyk, Meksyk 114 600 [51][52]
1990 RFN   1–0   Argentyna Stadio Olimpico Rzym, Włochy 73 603 [53][54]
1994 Brazylia   0–0
[f]
  Włochy Rose Bowl Pasadena, Stany Zjednoczone 94 194 [55][56]
1998 Francja   3–0   Brazylia Stade de France Saint-Denis, Francja 80 000 [57][58]
2002 Brazylia   2–0   Niemcy Stadion Nissan Jokohama, Japonia 69 029 [59][60]
2006 Włochy   1–1
[g]
  Francja Olympiastadion Berlin, Niemcy 69 000 [61][62]
2010 Hiszpania   1–0
[h]
  Holandia FNB Stadium Johannesburg, Południowa Afryka 84 490 [63][64]
2014 Niemcy   1–0
[i]
  Argentyna Maracanã Rio de Janeiro, Brazylia 74 738 [65][66]
2018 Francja   4–2   Chorwacja Stadion Łużniki Moskwa, Rosja 78 011 [67]
2022 Argentyna   3–3
[j]
  Francja Lusail Stadium Lusajl, Katar 88 966 [68]
Legenda
Mecz wygrany po dogrywce.
Mecz wygrany po rzutach karnych.

* Na MŚ w 1950 nie było finału, zwycięzca turnieju został wyłoniony po rozegraniu meczów w grupie w systemie kołowym. Ostatni mecz fazy pomiędzy Brazylią a Urugwajem zadecydował o 1. i 2. miejscu.

Zestawienie finalistów edytuj

 
Triumfatorzy mistrzostw świata.
Według konfederacji
Konfederacja Występy Wygrane 2. miejsca
UEFA[k] 28 12 16
CONMEBOL 14 9 5
Według reprezentacji narodowych
Drużyna narodowa Zwycięstwa 2. miejsca Podsum. finałów Lata wygranych MŚ Lata zdobytych 2. m-c
  Brazylia 5 2 7 1958, 1962, 1970, 1994, 2002 1950, 1998
  Niemcy 4 4 8 1954, 1974, 1990, 2014 1966, 1982, 1986, 2002
  Włochy 4 2 6 1934, 1938, 1982, 2006 1970, 1994
  Argentyna 3 3 6 1978, 1986, 2022 1930, 1990, 2014
  Francja 2 2 4 1998, 2018 2006, 2022
  Urugwaj 2 0 2 1930, 1950
  Anglia 1 0 1 1966
  Hiszpania 1 0 1 2010
  Holandia 0 3 3 1974, 1978, 2010
  Czechosłowacja 0 2 2 1934, 1962
  Węgry 0 2 2 1938, 1954
  Szwecja 0 1 1 1958
  Chorwacja 0 1 1 2018

Uwagi edytuj

  1. Te liczby są zgodne z podsumowaniem dokonanym przez organizację FIFA, gdzie reprezentacje Niemiec Zachodnich/Niemiec, Czechosłowacji/Czech, Jugosławii/Serbii i Czarnogóry/Serbii oraz ZSRR/Rosji występują w zestawieniach (odpowiednio) jako jedna pozycja w prowadzonych przez organizację rejestrach[8].
  2. Po 90 min był wynik 1–1[28][29]
  3. Nie był to finał, a mecz decydujący o ostatecznym układzie tabeli grupy.
  4. Po 90 min gry wynik był 2–2.[41][42]
  5. Po 90 min wynik był 1–1[47][48].
  6. Po 120 min wynik był 0–0 . Brazylia wygrała po rzutach karnych 3–2.[55][56]
  7. Po 120 min wynik był 1–1. Włochy wygrały po rzutach karnych 5–3.[61][62]
  8. Po 90 min wynik był 0–0.[63][64]
  9. Wynik po 90 min był 0–0.[65][66]
  10. Po 120 min wynik był 3–3. Argentyna wygrały po rzutach karnych 4–2.
  11. Organizację UEFA, czyli Unię Europejskich Związków Piłkarskich, zrzeszającą krajowe federacje w Europie (dodatkowo kilka federacji z Azji) powołano w 1954 roku – jako trzecią po CONMEBOL (1916) i AFC (1954)[69][70]. Mimo że do 1954 roku UEFA nie istniała, to w oficjalnych zapisach orgaznizacji FIFA państwa europejskie, które wystąpiły na kilku pierwszych turniejach mistrzostw świata, figurują jako członkowie (nieistniejącej jeszcze) organizacji UEFA[71].

Przypisy edytuj

  1. a b Derick C. Moore: U.S. Men’s Soccer Team Headed to 2022 World Cup in Qatar. census.gov, 2022-11-16. [dostęp 2023-01-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-08)]. (ang.).
  2. History of FIFA – The first FIFA World Cup™. fifa.com. [dostęp 2018-04-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-24)]. (ang.).
  3. Andy Groom: England’s World Cup Story: From Winterbottom's 1950 to Capello's 2010. Andrews UK Limited, 2011, s. 5. ISBN 978-1-908582-54-6.
  4. Regulations: 2018 FIFA World Cup Russia. fifa.com. [dostęp 2018-04-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-07)]. (ang.).
  5. Scott Murray: World Cup stunning moments: Uruguay's 1950 triumph in Brazil | Football. theguardian.com, 2018-03-15. [dostęp 2018-04-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-28)]. (ang.).
  6. a b FIFA World Cup Finals since 1930. fifa.com. [dostęp 2018-04-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-09)]. (ang.).
  7. Jayanta Oinam: Bahrain’s heartbreak! – Why AFC’s ‘fifth best’ keeps missing the FIFA World Cup finals bus. fifa.com. [dostęp 2023-01-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-07)]. (ang.).
  8. FIFA World Cup: All-time ranking. fifa.com. [dostęp 2018-04-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-25)]. (ang.).
  9. Utathya Nag: FIFA World Cup final records, stats and FAQs. olympics.com, 2022-12-18. [dostęp 2023-01-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-07)]. (ang.).
  10. a b FIFA World Cup All Time Statistics. fifa.com. [dostęp 2018-04-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-02)]. (ang.).
  11. CNNSI.com – CNNSI.com's complete coverage of the FIFA World Cup – World Cup Spotlight on Brazil – Monday June 03, 2002 04:57 AM. sportsillustrated.cnn.com, 2012-06-03. [dostęp 2018-04-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-01)]. (ang.).
  12. Five factors behind Italy’s record-breaking run. fifa.com, 2021-09-06. [dostęp 2023-01-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-07)]. (ang.).
  13. Germans out to rewrite previous stories. fifa.com, 2022. [dostęp 2023-01-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-07)]. (ang.).
  14. Messi vows to keep playing for Argentina. fifa.com, 2022-12-19. [dostęp 2023-01-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-07)]. (ang.).
  15. Media Guide FIFA World Cup Qatar 2022. fifa.com, 2022. s. 140. [dostęp 2023-01-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-12-10)]. (ang.).
  16. FIFA World Cup 2014. britannica.com. [dostęp 2018-04-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-28)]. (ang.).
  17. Paul Saffer: Germany end South American hoodoo – FIFA World Cup – News. uefa.com, 2014-07-13. [dostęp 2018-04-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-20)]. (ang.).
  18. a b c FIFA.com – Previous FIFA World Cups. fifa.com. [dostęp 2018-04-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-03-10)]. (ang.).
  19. 2018 FIFA World Cup Russia. fifa.com. [dostęp 2018-04-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-30)]. (ang.).
  20. a b 2014 FIFA World Cup Brazil. fifa.com. [dostęp 2018-04-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-12-24)]. (ang.).
  21. Ritabrata Banerjee: “All eyes on Felix Sanchez’s Qatar” – How have debutant teams performed in FIFA World Cup?. goal.com, 2022-08-10. [dostęp 2023-01-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-08)]. (ang.).
  22. 1930 FIFA World Cup Uruguay – Matches. fifa.com. [dostęp 2018-04-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-12)]. (ang.).
  23. 1966 FIFA World Cup England – Matches. fifa.com. [dostęp 2018-04-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-28)]. (ang.).
  24. 2018 FIFA World Cup Russia. fifa.com, 2018-07-15. [dostęp 2023-01-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-06)]. (ang.).
  25. FIFA World Cup Qatar 2022. fifa.com, 2022-12-18. [dostęp 2023-01-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-12-30)]. (ang.).
  26. 1930 FIFA World Cup Uruguay. fifa.com. [zarchiwizowane z tego adresu (20 października 2007)]. (ang.).
  27. World Cup history – Uruguay 1930. BBC Sport (British Broadcasting Corporation), 4 maja 2006. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-30)]. (ang.).
  28. a b 1934 FIFA World Cup Italy. fifa.com. [zarchiwizowane z tego adresu (23 marca 2009)]. (ang.).
  29. a b World Cup history – Italy 1934. BBC Sport (British Broadcasting Corporation), 4 maja 2006. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-14)]. (ang.).
  30. 1938 FIFA World Cup France. fifa.com. [zarchiwizowane z tego adresu (21 stycznia 2009)]. (ang.).
  31. World Cup history – France 1938. BBC Sport (British Broadcasting Corporation), 4 maja 2006. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-30)]. (ang.).
  32. Luciano Pasqualini: Futebol Brasileiro 1950-1999 Best Attendances. rsssfbrasil.com, 2012-09-06. [dostęp 2018-04-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-09-11)]. (ang. • port.).
  33. 1950 FIFA World Cup Brazil. fifa.com. [dostęp 2018-04-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-12-26)]. (ang.).
  34. World Cup history – Brazil 1950. BBC Sport (British Broadcasting Corporation), 4 maja 2006. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-26)]. (ang.).
  35. 1954 FIFA World Cup Switzerland. fifa.com. [zarchiwizowane z tego adresu (20 lipca 2012)]. (ang.).
  36. World Cup history – Switzerland 1954. BBC Sport (British Broadcasting Corporation), 4 maja 2006. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-30)]. (ang.).
  37. 1958 FIFA World Cup Sweden. fifa.com. [zarchiwizowane z tego adresu (17 lutego 2009)]. (ang.).
  38. World Cup history – Sweden 1958. BBC Sport (British Broadcasting Corporation), 4 maja 2006. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-30)]. (ang.).
  39. 1962 FIFA World Cup Chile. fifa.com. [zarchiwizowane z tego adresu (17 lutego 2009)]. (ang.).
  40. World Cup history – Chile 1962. BBC Sport (British Broadcasting Corporation), 4 maja 2006. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-30)]. (ang.).
  41. a b 1966 FIFA World Cup England. fifa.com. [zarchiwizowane z tego adresu (25 marca 2009)]. (ang.).
  42. a b World Cup history – England 1966. BBC Sport (British Broadcasting Corporation), 4 maja 2006. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-14)]. (ang.).
  43. 1970 FIFA World Cup Mexico. fifa.com. [zarchiwizowane z tego adresu (25 stycznia 2009)]. (ang.).
  44. World Cup history – Mexico 1970. BBC Sport (British Broadcasting Corporation), 4 maja 2006. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-30)]. (ang.).
  45. 1974 FIFA World Cup Germany. fifa.com. [zarchiwizowane z tego adresu (26 stycznia 2009)]. (ang.).
  46. World Cup history – West Germany 1974. BBC Sport (British Broadcasting Corporation), 4 maja 2006. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-30)]. (ang.).
  47. a b 1978 FIFA World Cup Argentina. fifa.com. [zarchiwizowane z tego adresu (12 lutego 2009)]. (ang.).
  48. a b World Cup history – Argentina 1978. BBC Sport (British Broadcasting Corporation), 4 maja 2006. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-13)]. (ang.).
  49. 1982 FIFA World Cup Spain. fifa.com. [zarchiwizowane z tego adresu (30 stycznia 2009)]. (ang.).
  50. World Cup history – Spain 1982. BBC Sport (British Broadcasting Corporation), 4 maja 2006. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-30)]. (ang.).
  51. 1986 FIFA World Cup Mexico. fifa.com. [zarchiwizowane z tego adresu (29 stycznia 2009)]. (ang.).
  52. World Cup history – Mexico 1986. BBC Sport (British Broadcasting Corporation), 4 maja 2006. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-04)]. (ang.).
  53. 1990 FIFA World Cup Italy. fifa.com. [zarchiwizowane z tego adresu (15 listopada 2013)]. (ang.).
  54. World Cup history – Italy 1990. BBC Sport (British Broadcasting Corporation), 4 maja 2006. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-30)]. (ang.).
  55. a b 1994 FIFA World Cup USA. fifa.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2 lutego 2009)]. (ang.).
  56. a b World Cup history – USA 1994. BBC Sport (British Broadcasting Corporation), 4 maja 2006. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-14)]. (ang.).
  57. 1998 FIFA World Cup France. fifa.com. [zarchiwizowane z tego adresu (21 lipca 2011)]. (ang.).
  58. World Cup history – France 1998. BBC Sport (British Broadcasting Corporation), 4 maja 2006. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-30)]. (ang.).
  59. 2002 FIFA World Cup Korea/Japan. fifa.com. [zarchiwizowane z tego adresu (30 stycznia 2009)]. (ang.).
  60. World Cup history – Japan & South Korea 2002. BBC Sport (British Broadcasting Corporation), 4 maja 2006. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-30)]. (ang.).
  61. a b 2006 FIFA World Cup Germany. fifa.com. [dostęp 2018-04-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-02)]. (ang.).
  62. a b Zidane off as Italy win World Cup. BBC Sport (British Broadcasting Corporation), 4 maja 2006. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-07)]. (ang.).
  63. a b 2010 FIFA World Cup South Africa. fifa.com. [dostęp 2018-04-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-01-09)]. (ang.).
  64. a b Netherlands 0–1 Spain (aet). BBC Sport (British Broadcasting Corporation). [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-19)]. (ang.).
  65. a b Estadio Do Maracana, Rio de Janeiro. fifa.com, 18 stycznia 2012. [dostęp 2018-04-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-12-26)]. (ang.).
  66. a b Phil McNulty: Germany 1–0 Argentina. British Broadcasting Corporation, 13 lipca 2014. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-13)]. (ang.).
  67. 2018 FIFA World Cup Russia – Match report. fifa.com, 2018. [dostęp 2023-01-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-11-19)]. (ang.).
  68. Triumphant Argentina conclude unprecedented FIFA World Cup. fifa.com, 2022-12-19. [dostęp 2023-01-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-08)]. (ang.).
  69. Artur Miazek: MKOl i FIFA jako aktorzy stosunków międzynarodowych. Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2019, s. 30. ISBN 978-83-65390-57-8. [dostęp 2023-01-10].
  70. 1954–1962: Birth of UEFA | Inside UEFA. uefa.com, 2005-07-01. [dostęp 2023-01-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-10)]. (ang.).
  71. 1930 FIFA World Cup Uruguay. fifa.com. [dostęp 2023-01-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-07-25)]. (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj