Wikipedia

Lista prywatnych przedsiębiorstw przemysłu astronautycznego

lista w projekcie Wikimedia

Poniższy artykuł zawiera wykaz pozarządowych instytucji i przedsiębiorstw, które obecnie oferują lub zamierzają oferować na rynku sprzęt umożliwiający loty kosmiczne, zarówno załogowe, jak i bezzałogowe.

Lista skrótów stosowanych w artykule edytuj

Rodzaj orbity edytuj

  • LEO (Low Earth orbit): niska orbita okołoziemska (powyżej ok. 200 km).
  • GTO (Geostationary transfer orbit): orbita eliptyczna o osiach odpowiadających: dłuższa GEO, krótsza LEO.
  • GEO (Geostationary Earth orbit): orbita geostacjonarna (kołowa, 35 786 km nad równikiem).
  • BEO (Beyond Earth orbit): orbita odleglejsza niż okołoziemska.

Rodzaj rakiety nośnej ze względu na sposób użytkowania edytuj

  • LV (Launch vehicle): rakieta nośna.
  • ELV (Expendable launch vehicle): rakieta nośna jednokrotnego użytku (tradycyjna wielostopniowa rakieta nośna).
  • RLV (Reusable launch vehicle): statek orbitalny wielokrotnego użytku (najczęściej wahadłowiec, np. STS).

Rodzaj rakiety nośnej ze względu na sposób startu i lądowania edytuj

  • HTHL (Horizontal take-off, horizontal landing, VTOL): statek poziomego startu i poziomego lądowania (tradycyjna rakieta nośna unosząca kapsułę).
  • VTHL (Vertical take-off, horizontal landing, VTOL): statek pionowego startu i poziomego lądowania (tradycyjna rakieta nośna unosząca samolot rakietowy, np. STS).
  • VTVL (Vertical take-off, vertical landing, VTOL): statek pionowego startu i pionowego lądowania (samolot rakietowy stanowiący samodzielny system SSTO lub unoszony samolotem-nosicielem tworząc z nim system TSTO).
  • SSTSO (Single-stage-to-sub-orbit): jednostopniowy statek suborbitalny.
  • SSTO (Single-stage-to-orbit): jednostopniowy statek orbitalny.
  • TSTO (Two-stage-to-orbit): dwustopniowy statek orbitalny.

Producenci edytuj

Statki kosmiczne załogowe i towarowe edytuj

Pomimo stosunkowo dużej liczby przedsiębiorstw, które zapowiadają budowę własnych konstrukcji, wiele z nich traktuje te zapowiedzi jako wyłącznie zabieg marketingowy. W poniższym wykazie uwzględniono tylko te projekty, które znajdują się już na odpowiednim etapie ich realizacji.

Nazwa przedsiębiorstwa Nazwa statku Rodzaj statku Rakieta nośna Osiągi Liczba załogi Status Uwagi
Blue Origin New Shepard rakieta i statek SSTSO – suborbitalny 3 operacyjny (12/12) [1]
New Glenn rakieta i statek VTVL – GTO budowana [2]
Boeing CST-100 kapsuła VTVL Atlas V[3] LEO 7 testy Pierwszy lot orbitalny z załogą planowany na 2020 r.
Orbital ATK(inne języki) Cygnus kapsuła VTVL Antares LEO – operacyjny Pierwszy lot na orbitę odbył się 18 września 2013[4]
Reaction Engines Limited Skylon samolot rakietowy HTHL statek SSTO LEO do 20 projektowany [5]
Rotary Rocket Roton statek VTVL statek SSTO LEO 2 przerwany [6]
Scaled Composites, Virgin Galactic
(The Spaceship Company) 		SpaceShipOne samolot rakietowy HTHL samolot WhiteKnightOne suborbitalny 1 zakończony (3 udane starty) [7]
SpaceShipTwo samolot rakietowy HTHL samolot WhiteKnightTwo suborbitalny 8 testy [8]
Sierra Nevada Corp. Dream Chaser samolot rakietowy VTHL Atlas V LEO w wersji załogowej: 7 testy [9]
SpaceX Dragon kapsuła VTVL Falcon 9 LEO – operacyjny Od 2012 roku wykorzystywany w celu dostarczania zaopatrzenia na ISS. Do 2020 roku odbyło się 19 takich misji[10].
Crew Dragon kapsuła VTVL Falcon 9 LEO 7[11] testy Na początek 2020 roku planowany jest pierwszy testowy załogowy lot na międzynarodową stację kosmiczną[12].
Starship rakieta i statek VTVL Super Heavy Mars ~100[13] budowana W 2019 roku przeprowadzono lot pierwszego prototypu na wysokość 150 metrów[14][15].

Stacje kosmiczne edytuj

Nazwa przedsiębiorstwa Nazwa stacji Rodzaj stacji Objętość użyteczna Liczba załogi Status Uwagi
Bigelow Aerospace Genesis I moduł nadmuchiwany 11,5 m³ bezzałogowy Dwa moduły Genesis I i II znajdują się obecnie na LEO [16][17]
Bigelow Aerospace BA 330 moduł nadmuchiwany 330 m³ 6 projektowany [18]

Rakiety nośne edytuj

W poniższym wykazie nie uwzględniono rakiet suborbitalnych.

Nazwa przedsiębiorstwa Nazwa rakiety Typ rakiety Liczba stopni osiągi Status Pierwszy start Uwagi
Blue Origin New Shepard RLV 1 suborbitalna operacyjna (12/12) 2015
New Glenn ciężka RLV 2 GTO budowana 2021 (planowana) [19]
Lockheed Martin Venture Star RLV 1 LEO zamknięty – [20]
Orbital ATK Taurus ELV 4 LEO operacyjna(6/9) 1989 [21]
Antares ELV 3 LEO operacyjna 2013 [22]
OTRAG(inne języki) (Orbital Transport & Raketen AG) OTRAG ELV konfigurowalna LEO zamknięty 17 maja 1977 [23]
Northrop Grumman Innovation Systems(inne języki) Pegasus Startująca z samolotu 3 + samolot HEO operacyjna (39/44) 1990 [24]
Rocket Lab Ātea Rakieta meteorologiczna 2 suborbitalna wycofany (1/1) 2009 [25]
Electron lekka ELV 2 LEO operacyjna (9/10) 2017 [26]
SpaceForest Bigos Rakieta meteorologiczna 1 suborbitalna operacyjna (5/5) 2015 [27]
Candle-2 Rakieta meteorologiczna 1 suborbitalna operacyjna (1/1) 2016 [27]
Perun Rakieta meteorologiczna 1 suborbitalna operacyjna (1/1) 2020[28] [29]
SIR (Suborbital Inexpensive Rocket) Rakieta meteorologiczna 1 suborbitalna budowana 2022 (planowany) [27]
SpaceX Falcon 1 ELV 2 LEO operacyjna (2/5) 2008 [30]
Falcon 9 RLV 2 GTO operacyjna (78/79) 2010 [31]
Falcon Heavy ciężka RLV 2,5 orbita księżycowa operacyjna (3/3) 6 lutego 2018 [32]
Super Heavy superciężka RLV 1 Mars budowana 2020 (planowany) Rakieta nośna statku Starship[14]

Statki badawcze i demonstratory technologiczne edytuj

Nazwa przedsiębiorstwa Nazwa statku przeznaczenie statku Status Uwagi
Blue Origin Goddard testowy VTOL zakończony [33]
Lockheed Martin X-33 testowy SSTO HTHL odwołany [34]
Masten Space Systems Xaero testowy VTVL testy [35]
McDonnell Douglas DC-X testowy VTVL zamknięty (po 11 startach testowych) [36]
Rotary Rocket Roton ATV testowy SSTO VTVL zamknięty (po 3 startach testowych) [37]

Statki wydobywcze edytuj

Nazwa przedsiębiorstwa Obiekt Statek wydobywczy Status Uwagi
Planetary Resources Planetoidy Arkyd 100, Arkyd 200, Arkyd 300 projektowany [38]

Napędy edytuj

Nazwa przedsiębiorstwa Nazwa silnika Typ silnika Zastosowanie Status Uwagi
Ad Astra Rocket Co. VASIMR plazmowy przyszłe loty międzyplanetarne testy prototypów [39]
Blue Origin BE-3 LH2/LOX New Shepard stosowany
BE-4 LOX/CH4 Vulcan, New Glenn opracowywany
Reaction Engines Ltd. SABRE Silnik działającym w atmosferze i w próżni Skylon testy prototypów [40]
Sierra Nevada Corp. RocketMotorTwo Silnik hybrydowy (jednocześnie na paliwo ciekłe i stały materiał pędny) SpaceShipTwo budowany [41]
SpaceX Kestrel Ciekły tlen/kerozyna (RP-1) 2. stopień Falcon 1 stosowany [42]
Merlin 1 Ciekły tlen/kerozyna (RP-1) 1. stopień: Falcon 1, Falcon 9, Falcon Heavy stosowany [43]
Raptor Ciekły tlen/ciekły metan Opracowywany statek Starship testowany [44]

Przedsiębiorstwa organizujące starty satelitów edytuj

Przedsiębiorstwa organizujące turystykę kosmiczną edytuj

Nazwa przedsiębiorstwa Kontrakty dla... Używany statek Status
MirCorp – Sojuz TM-30, Mir nie działa na tym polu po deorbitacji stacji Mir[52]
Space Adventures Roskosmos (w przyszłości dla Armadillo Aerospace) statek Sojuz i stacja ISS aktywny (przeprowadzono loty 7 turystów na ISS[53])[54]
Virgin Galactic Scaled Composites SpaceShipTwo statek w trakcie testów[55]

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Blue Origin. Suborbital. Blue Origin, 2011. [dostęp 2012-05-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-03-25)].
  2. ↑ Blue Origin enlarges New Glenn’s payload fairing, preparing to debut upgraded New Shepard, [w:] SpaceNews język=en [online].
  3. ↑ Boeing to Further Develop Commercial Crew Space Transportation System Under NASA CCiCap Award. Boeing, 2012-08-03. [dostęp 2013-09-25].
  4. ↑ William Graham: Orbital’s Antares launches Cygnus on debut mission to ISS. NASASpaceFlight.com, 2013-09-18. [dostęp 2013-09-25]. (ang.).
  5. ↑ Space Access: SKYLON. Reaction Engines Ltd.. [dostęp 2013-09-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-05)].
  6. ↑ Roton. Encyclopedia Astronautica. [dostęp 2012-05-11].
  7. ↑ SpaceShipOne & White Knight. Scaled Composites. [dostęp 2012-05-11].
  8. ↑ SpaceShipTwo. Scaled Composites. [dostęp 2012-05-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-10)].
  9. ↑ Space Exploration Systems. Sierra Nevada Corp.. [dostęp 2012-05-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-14)].
  10. ↑ Koniec misji CRS-19. (pol.).
  11. ↑ Crew Dragon, [w:] SpaceX [online] [dostęp 2020-01-22] [zarchiwizowane z adresu 2019-03-02] (ang.).
  12. ↑ SpaceX Could Launch NASA Astronauts Into Space in Early 2020 [online] [dostęp 2019-10-10] (ang.).
  13. ↑ Starship flight passenger cost, [w:] space.com [online] [dostęp 2020-01-22] (ang.).
  14. ↑ a b Starship [online] [dostęp 2019-01-22] [zarchiwizowane z adresu 2019-09-30] (ang.).
  15. ↑ Michael Baylor, SpaceX’s Starhopper completes 150 meter test hop, [w:] NASASpaceFlight [online], 27 sierpnia 2019 [dostęp 2019-08-27] (ang.).
  16. ↑ Genesis I. Bigelow Aerospace. [dostęp 2012-05-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-14)].
  17. ↑ Genesis II. Bigelow Aerospace. [dostęp 2012-05-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-14)].
  18. ↑ BA 330. Bigelow Aerospace. [dostęp 2012-05-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-23)].
  19. ↑ About Blue Origin. Orbital. Blue Origin. [dostęp 2012-05-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-03-25)].
  20. ↑ Venturestar. Encyclopedia Astronautica. [dostęp 2012-05-11].
  21. ↑ Taurus. Orbital Sciences. [dostęp 2012-05-11].
  22. ↑ Antares. Orbital Sciences. [dostęp 2013-09-25].
  23. ↑ Otrag. Encyclopedia Astronautica. [dostęp 2012-05-11].
  24. ↑ Pegasus User’s Guide, [w:] orbitalatk.com [online], 2015 [zarchiwizowane z adresu 2016-01-13].
  25. ↑ NZ’s first space launch saved by $6 replacement part, [w:] nzherald [online] [dostęp 2020-01-23].
  26. ↑ electron, [w:] rocketlab [online] [dostęp 2020-01-23].
  27. ↑ a b c SIR – Suborbital Inexpensive Rocket Project. SpaceForest. [dostęp 2020-01-23].
  28. ↑ Perun demonstrator, [w:] YouTube [online] [dostęp 2020-02-06].
  29. ↑ Perun, [w:] SpaceForest [online] [dostęp 2020-02-06] (ang.).
  30. ↑ FALCON 1 OVERVIEW. SpaceX. [dostęp 2012-05-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-01)].
  31. ↑ FALCON 9. SpaceX. [dostęp 2013-09-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-07-15)].
  32. ↑ FALCON HEAVY. SpaceX. [dostęp 2013-09-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-19)].
  33. ↑ Flight Test – Goddard Low-Altitude Mission. Armadillo Aerospace, 2007-01-02. [dostęp 2012-05-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-13)].
  34. ↑ X-33. Encyclopedia Astronautica. [dostęp 2012-05-11].
  35. ↑ Xaero. Flight Opportunities Program. [dostęp 2012-05-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-26)].
  36. ↑ DC-X. Encyclopedia Astronautica. [dostęp 2012-05-11].
  37. ↑ Roton. Encyclopedia Astronautica. [dostęp 2012-05-11].
  38. ↑ Technology. Planetary Resources. [dostęp 2012-05-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-10)].
  39. ↑ VASIMR. Ad Astra Rocket Company. [dostęp 2012-05-12].
  40. ↑ The SABRE Engine. Reaction Engines Ltd.. [dostęp 2012-05-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-02-22)].
  41. ↑ Overview. Safety. Virgin Galactic. [dostęp 2012-05-12].
  42. ↑ SPACEX KESTREL ENGINE. SpaceX. [dostęp 2012-05-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-05)].
  43. ↑ MERLIN ENGINES. SpaceX. [dostęp 2020-02-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-02-29)].
  44. ↑ 150 m Starhopper test, [w:] YouTube [online], 27 sierpnia 2019.
  45. ↑ Arianespace. Arianespace. [dostęp 2012-05-12].
  46. ↑ Eurockot Launch Services. Eurockot Launch Services. [dostęp 2013-09-25].
  47. ↑ International Launch Services. International Launch Services. [dostęp 2012-05-12].
  48. ↑ ISC Kosmotras. ISC Kosmotras. [dostęp 2012-05-12].
  49. ↑ Sea Launch. Sea Launch. [dostęp 2012-05-12].
  50. ↑ Land Launch. Land Launch. [dostęp 2012-05-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-12)].
  51. ↑ Starsem. The Soyuz Company. Starsem. [dostęp 2012-05-12].
  52. ↑ About MirCorp. MirCorp. [dostęp 2012-05-12].
  53. ↑ Clients – Completed Missions. Space Adventures. [dostęp 2012-05-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-08-11)].
  54. ↑ Space Adventures. Space Adventures. [dostęp 2012-05-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-07-17)].
  55. ↑ Virgin Galactic. Space Adventures. [dostęp 2012-05-12].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lista_prywatnych_przedsiębiorstw_przemysłu_astronautycznego&oldid=73076413”