Liszajec szary
Liszajec szary (Lepraria incana (L.) Ach.) – gatunek grzybów z rodziny chróścikowatych (Stereocaulaceae)[1]. Ze względu na współżycie z glonami zaliczany jest do porostów[2].
 Typowe miejsce występowania – podstawa pnia drzew | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
liszajec szary |
| Nazwa systematyczna | |
| Lepraria incana (L.) Ach. Method. Lich.: 4 (1803) | |
Systematyka i nazewnictwo edytuj
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lepraria, Stereocaulaceae, Lecanorales, Lecanoromycetidae, Lecanoromycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy gatunek ten zdiagnozowany został w 1753 r. przez K. Linneusza jako Byssus incana[1]. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1803 r. Erik Acharius[1].
Niektóre synonimy nazwy naukowej[3]
- Crocynia tephra Hue 1924
- Lecidea incana (L.) Ach. 1814
- Lepra incana (L.) F.H. Wigg. 1780
- Patellaria incana (L.) Spreng. 1827
- Pulveraria incana (L.) Flörke 1807
- Verrucaria incana (L.) P. Gaertn., G. Mey. & Scherb. 1801
Nazwa polska według Krytycznej listy porostów i grzybów naporostowych Polski[2], ale gatunek ten opisywany jest w Polsce także jako liszajec zwyczajny[4].
Morfologia edytuj
Tworzy proszkowatą, skorupiastą lub pilśniowato-pajęczynowatą plechę o powierzchni proszkowato-ziarenkowatej. Jest to plecha homeomeryczna z glonami protokokkoidalnymi, zazwyczaj cała składająca się z nalotu urwistków. Na obrzeżach czasami posiada słabo zaznaczone łatki, często jednak jest od podłoża niewyraźnie odgraniczona. Powierzchnia o barwie szarozielonawej, niebieskawozielonawej, białozielonawej lub białawej. Reakcje barwne: Pd –, K –, C –. W promieniach UV świeci biało[4]. Urwistki mają średnicę 50-125 μm[5].
Nie wytwarza ani owocników, ani pyknidiów, rozmnaża się tylko wegetatywnie[4].
Występowanie i siedlisko edytuj
Gatunek szeroko rozprzestrzeniony; występuje na wszystkich kontynentach oprócz Antarktydy[6]. Swoje szerokie rozprzestrzenienie zawdzięcza dużej odporności na zanieczyszczenie powietrza[5]. W Polsce pospolity na terenie całego kraju[4].
Rośnie głównie na korze drzew, zarówno liściastych, jak i iglastych, czasami również na drewnie, mszakach, na skałach lub na glebie. Najczęściej występuje na korze u podstawy pni żywych i martwych drzew[4].
Gatunki podobne edytuj
Istnieje kilka podobnych gatunków liszajców, które różnią się tylko wytwarzanymi kwasami porostowymi. Odróżnić ich można jedynie za pomocą barwnych reakcji i chromatografii cienkowarstwowej[4].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Index Fungorum. [dostęp 2013-11-12]. (ang.).
- ↑ a b Wiesław Fałtynowicz: The Lichenes, Lichenicolous and allied Fungi of Poland.Krytyczna lista porostów i grzybów naporostowych Polski. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2003. ISBN 83-89648-06-7.
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2014-04-25]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Hanna Wójciak: Porosty, mszaki, paprotniki. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010. ISBN 978-83-7073-552-4.
- ↑ a b Volkmar Wirth: Flechtenflora. E. Ulmer, Stuttgart 1980, S. 329/330, ISBN 3-8001-2452-1
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2014-04-18].