Litografia
Litografia – technika graficzna zaliczana do druku płaskiego, gdzie rysunek przeznaczony do powielania wykonuje się na kamieniu litograficznym, także odbitki wykonane tą techniką.
Opis procesuEdytuj
W klasycznej litografii rysunek nanosi się zatłuszczającą kredką lub tuszem litograficznym na kamień – gładko wypolerowany lub przetarty ostrym piaskiem, co daje efekt gruboziarnistej faktury na odbitce. Po wykonaniu rysunku powierzchnia kamienia jest zakwaszana słabym roztworem kwasu azotowego i gumy arabskiej. Dzięki temu niezarysowane partie zostają uodpornione na zatłuszczenie farbą – stają się oleofobowe, a zarazem pozostają hydrofilne, czyli przyjmujące wodę. Wtedy właśnie rysunek zwilża się wodą, po czym nanosi się na niego farbę drukową, którą przyjmują tylko oleofilowe – niewytrawione, zatłuszczone wcześniej kredką lub tuszem – fragmenty. Odbitki wykonuje się przykładając zwilżony papier do kamienia stanowiącego matrycę i odbijając na prasie litograficznej, która ze względu na kruchość kamienia skonstruowana jest inaczej niż prasa używana w technikach metalowych.
W grafice artystycznej popularna jest technika zwana ossa sepia polegająca na wykonywaniu rysunku negatywowego na kamieniu.
Niektóre odmiany tej techniki, takie jak kamienioryt czy kwasoryt na kamieniu należą do druku wklęsłego[1]. Techniką litograficzną wykonuje się też matryce na płytach aluminiowych – algrafia i na płytach cynkowych – cynkografia.
Historia litografiiEdytuj
Technikę litograficzną wynalazł w 1798 roku Alois Senefelder (1771–1834)[2]. W Polsce pierwszą pracownię litograficzną założono w 1818 roku. Rozwój tej techniki doprowadził do powstania druku offsetowego oraz fotolitografii i technik pochodnych (elektronolitografia, rentgenolitografia) stosowanych w elektronice do produkcji obwodów drukowanych i układów scalonych.
Artyści zajmujący się litografiąEdytuj
Litografię uprawiali wybitni malarze i graficy:
Przykłady litografiiEdytuj
Julius Greth, Brama Wyżynna w Gdańsku
Adam Leure, Zamek w Lublinie, 1860
mapa z encyklopedii Orgelbranda z 1902 roku, 33×24 cm
Honoré Daumier, Rue Transnonain, 1834
.jpg)
PrzypisyEdytuj
- ↑ Kama Wróbel (oprac.): Techniki druku wklęsłego (pol.). Rynek i Sztuka. [dostęp 2020-07-13].
- ↑ Witz 1970 ↓.
Zobacz teżEdytuj
BibliografiaEdytuj
- Krystyna Czarnocka, Półtora wieku grafiki polskiej, Wiedza Powszechna, Warszawa 1962.
Linki zewnętrzneEdytuj
- Strona internetowa kierownika Pracowni Technik Litograficznych Witolda Warzywody, profesora nadzwyczajnego Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi
- Małgorzata Chustecka: Techniki druku, część II. Litografia, czyli zanim pojawił się offset (pol.). 2014-12-04. [dostęp 2020-07-13].