Lockheed T-33 Shooting Star
Lockheed T-33 Shooting Star (znany też jako T-Bird) – amerykański samolot szkolno-treningowy, produkowany w latach 1948-1959 przez Lockheed Corporation, poza USA był produkowany na licencji w Japonii i Kanadzie oraz używany w wielu krajach Europy i Ameryki Południowej. Samolot powstał na bazie myśliwca Lockheed F-80 Shooting Star, pierwszego produkowanego masowo amerykańskiego odrzutowca. Rozwinięciem T-33 jest dwumiejscowy myśliwiec przechwytujący Lockheed F-94 Starfire.
Dane podstawowe | |
Państwo | |
---|---|
Producent | |
Typ | |
Konstrukcja |
metalowa |
Załoga |
2 |
Historia | |
Data oblotu |
22 marca 1948 |
Lata produkcji |
1948-1959 |
Wycofanie ze służby |
1988 (USA) |
Liczba egz. |
6557 |
Dane techniczne | |
Napęd |
1 × Allison J33-A-35 Turbojet |
Ciąg |
24 kN |
Wymiary | |
Rozpiętość |
11,86 m |
Długość |
11,49 m |
Wysokość |
3,57 m |
Masa | |
Własna |
3775 kg |
Startowa |
6865 kg |
Osiągi | |
Prędkość maks. |
970 km/h |
Pułap |
14 600 m |
Zasięg |
2050 km |
Dane operacyjne | |
Uzbrojenie | |
AT-33A: 2 × karabiny 12,7 mm Browning M3, 2 × podwieszenia na 450 kg bomby lub 10-16 niekierowanych pocisków rakietowych | |
Użytkownicy | |
Stany Zjednoczone i 40 innych krajów |
W grudniu 1957 T-33A USAF lecący z Francji do Grecji został przechwycony przez MiG-15bis Forcat Ajrore Shqiptare i zmuszony do lądowania po tym, jak naruszył przestrzeń powietrzną Albanii, samolot jest dziś wystawiony w muzeum w Gjirokastrze[1].
Wersje
edytujUSAF
edytujTF-80C – oryginalne oznaczenie, prototyp
T-33A – dwumiejscowy samolot szkolny
AT-33A – uzbrojona wersja treningowo-bojowa T-33A
DT-33A – samolot do sterowania dronami QT-33A
NT-33A – samoloty przebudowane do badań w locie
QT-33A – zdalnie sterowane drony służące jako cele powietrzne
RT-33A – wersja rozpoznawcza AT-33A
US Navy
edytujTO-2 – Oznaczenie dla T-33A nadane przez US Navy, później zmienione na TV-2
TV-2KD – TV-2 do sterowania dronami
T-33B – oznaczenie dla TV-2 od 1962
DT-33B – nowe oznaczenie TV-2KD
L-245 – samolot przebudowany na demonstrator T2V SeaStar, oznaczenie producenta
T2V SeaStar – wersja rozwojowa oblatana 15 grudnia 1953 z mocniejszym silnikiem Allison J33-A-24/24A (27,2 kN), w służbie od 1957, samolot morski przystosowany do lądowania na lotniskowcach ze wzmocnionym kadłubem i podwoziem, hakiem, zmieniona awionika, skrzydła poszerzone do 13 m, podwyższono fotel instruktora, nowy ogon, wyprodukowano 150 sztuk T2V-1
T-1A – oznaczenie T2V-1 w systemie oznaczeń z 1962, wcześnie zastąpiony przez T-2 Buckeye, ale w użyciu do lat 70.
Kanadyjskie
edytujCT-133 Silver Star – oznaczenie T-33A nadane przez RCAF, produkowane na licencji przez Canadair jako Canadair CL-30, brytyjski silnik Rolls-Royce Nene, 576 sztuk używano w latach 1953–2005, używano też wersji specjalistycznych.
Użytkownicy
edytuj- Belgia (FAB): 38× T–33A, 1× RT–33A od 1952
- Birma (Tatmadaw Lei): 10× T–33A od 1968, Ex-USA - MAP
- Boliwia (Fuerza Aérea Boliviana): 21× Canadair T-33AN Mk.III dostarczone 1973-1974 i 1977, 19 T-33SF; wycofane w 2017[2]
- Brazylia (FAB): 34× T–33A od 1956, 24× AT–33A od 1966, Ex-USA - MAP
- Chile (FACh): 13× T–33A od 1956, 2× RT–33A od 1959
- Dania (Flyvevabnet): 26× T–33A 1953–1977
- Dominikana (FAD): AT–33A–LO Silver Star
- Ekwador (FAE): 12× T–33A od 1956, 19× AT–33A od 1987
- Filipiny (PAF): 27× T–33A od 1956, Ex-USA - MAP
- Francja (ALA): 222× T–33A 1951—1985
- Grecja (Polemikí Aeroporía): 174× T–33A/RT-33A/T-33AN od 1951
- Gwatemala (FAG): 8× AT–33A od 1963
- Hiszpania (EdA): 58× T–33A (E.15) od 1954
- Holandia (KLu): 60× T–33A 1953–1972
- Honduras (FAH): 3× RT–33A w 1962, 1× T–33A w 1966
- Indonezja (TNI-AU): 12 × T–33A od 1973
- Iran (IIAF): 18× T–33A od 1956, 12× RT–33A od 1959
- Japonia (JASDF): 68 od USA w 1955, 210 wyprodukowanych przez Kawasaki od 1956
- Jugosławia (Jugoslavensko ratno zrakoplovstvo): 117× T–33A od 1953, 21× RT–33A od 1955
- Kanada
- Royal Canadian Air Force (576× CT–133 1953–2005)
- Royal Canadian Navy
- Canadian Forces (od 1968)
- National Research Council
- Kolumbia (FAC)
- Korea Południowa (ROKAF): Ex-USA - MAP, 22× T–33A, 4× RT-33A 1955–1992, także w zespole Black Eagles
- Kuba (FAC): 4× T–33A od 1955
- Libia (LARAF): 5× T–33A od 1963
- Meksyk (FAM): 48× T–33A od 1961
- Niemcy (Luftwaffe): 192 T–33A 1956–1976
- Nikaragua (Fuerza Aérea de Nicaragua, 4× AT–33A od USA po inwazji w Zatoce Świń w 1961, wycofane 1979)
- Norwegia (Luftforsvaret): 22× T-33A 1953-1968
- Pakistan (PAF): 21× T-33A 1955–1993
- Paragwaj (Fuerza Aérea de Paraguay): 6× AT–33A od Tajwanu w 1990, wycofane 1998
- Peru (FAP): 21× 1955–1993
- Portugalia (FAP): 28× T–33A 1952–1991
- Arabia Saudyjska (RSAF): 20× T–33A od 1957
- Singapur (RSAF, maszyny francuskie)
- Salwador
- Stany Zjednoczone
- United States Air Force
- United States Navy: 698× TO-2/TV-2
- Boeing Commercial Airplanes (dwa Canadair CT–33, N109X i N416X jako samoloty śledzące)[3]
- Tajlandia (RTAF): 53× T–33A 1955–1995
- Tajwan (ROCAF): 104× T–33A od 1953, 7× RT–33A od 1955
- Turcja (THK): 189× T–33A od 1951 (ex-USA, ex-kanadyjskie, ex-niemieckie, ex-francuskie)
- Urugwaj (FAU): 9× T–33A od 1956, 6× RT–33A od 1964
- Włochy (AMI): 71× T–33A od 1953, ex-USA - MAP
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ T-33 in Albania, milavia.net
- ↑ Altair: Ostatnie T-33 wycofane ze służby. altair.com.pl, 2017–08–03. [dostęp 2017-08-03]. (pol.).
- ↑ "Samolot: N109X.". registry.faa.gov. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-09)]. FAA Registry