Loganiowate

Loganiowate
	; Logania campanulata
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	goryczkowce
Rodzina	loganiowate
	Nazwa systematyczna
	Loganiaceae R. Br. ex Mart.; Nov. Gen. Sp. Pl. 2: 133. Jan-Jun 1827, nom. cons.
	Typ nomenklatoryczny
	Logania R. Br., nom. cons. (1810)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Loganiowate, połatowate (Loganiaceae R. Br.) – rodzina roślin należąca do rzędu goryczkowców. Obejmuje 13 rodzajów z około 420 gatunkami roślin rocznych, krzewów, drzew i lian. Występują one w strefie umiarkowanej i subtropikalnej, zwłaszcza w Australii i na Nowej Kaledonii^[2]. Zasiedlają tereny suche (rośliny zielne) i deszczowe lasy równikowe (rośliny zdrewniałe). Różne gatunki z rodzaju kulczyba dostarczają silnie trujących alkaloidów takich jak strychnina i brucyna, używane m.in. do trucia strzał i ryb. Z tych samych roślin i innych rodzajów pozyskuje się także związki stosowane w medycynie. Owoce niektórych przedstawicieli rodziny są jadalne^[4].

Morfologia edytuj

Spigelia marilandica

Pokrój: Drobne rośliny jednoroczne, pnącza, krzewy i okazałe drzewa. U różnych przedstawicieli występują proste lub zakrzywione ciernie będące zredukowanymi pędami wegetatywnymi. Podobną genezę mają występujące u pnączy wąsy czepne, powstające jako zmodyfikowane odgałęzienia pędu lub też kwiatostany. Zwijają się one, drewnieją i grubieją w miejscu wygięcia^[5].
Liście: Naprzeciwległe, o nasadach połączonych linią. Blaszka liściowa pojedyncza, całobrzega^[4].
Kwiaty: Zwykle zebrane w rozbudowane kwiatostany – szczytowe lub wyrastające w kątach liści wierzchotki. Kwiaty są promieniste, 4 i 5-krotne, najczęściej obupłciowe. Kielich tworzą zazwyczaj cztery lub pięć zrośniętych przynajmniej u nasady działek. Czasem (np. Usteria) działki bywają bardzo asymetryczne. Korona zrośnięta z takiej samej liczby płatków jak liczba działek kielicha, zwykle rurkowata, z krótkimi łatkami na końcach. Pręciki schowane są w rurce korony. Zalążnia jest górna (rzadko wpół dolna), powstaje z dwóch owocolistków i zwykle jest dwukomorowa, rzadko z jedną komorą^[4].
Owoc: Przeważnie torebka. U roślin z rodzaju Neuburgia pestkowiec, u Strychnos owoc jest jagodopodobny i osiągać może do 20 cm średnicy^[4].

Systematyka edytuj

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)

Jeden z kladów w obrębie rzędu goryczkowców (Gentianales) z grupy astrowych spośród roślin okrytonasiennych^[2].

goryczkowce

Rubiaceae marzanowate

	Gelsemiaceae

	Loganiaceae loganiowate

	Gentianaceae goryczkowate

	Apocynaceae toinowate

Zaliczane tu w dawniejszych systemach rodzaje poprzenoszone zostały do innych rodzin: Plocosperma do monotypowej Plocospermataceae, Gelsemium i Mostuea do Gelsemiaceae, Buddleja i kilka innych tworzących plemię Buddlejeae zaliczanych jest do trędownikowatych Scrophulariaceae, Retzia i Nuxia do Stilbaceae, Potalia, Anthocleista, Fagraea do goryczkowatych Gentianaceae, Desfontainia do Columelliaceae^[6].

Podział na plemiona i rodzaje^[2]^[7]^[6]

Plemię Spigelieae

Adelphacme K.L.Gibbons, B.J.Conn & Henwood
Mitrasacme Labill.
Mitreola L.
Phyllangium Dunlop
Pseudospigelia Klett
Schizacme Dunlop
Spigelia L. – spigelia

Plemię Loganieae

Geniostoma J. R. Forster & G. Forster
Logania R. Brown
Orianthera C.S.P.Foster & B.J.Conn

Plemię Strychneae

Gardneria Wall.
Neuburgia Blume
Strychnos L. – kulczyba

Plemię Antonieae

Antonia Pohl
Bonyunia M.R.Schomb. ex Progel
Norrisia Gardner
Usteria Willd.

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-04] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-04] (ang.).
↑ ^a ^b Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium – L. [w:] James L. Reveal [on-line]. [dostęp 2018-02-08].
↑ ^a ^b ^c ^d Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 194–195. ISBN 1-55407-206-9.
↑ Wielka Encyklopedia Przyrody. Rośliny kwiatowe 2. Warszawa: Muza SA, 1998, s. 163–164. ISBN 83-7079-778-4.
↑ ^a ^b David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 536, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ Loganiaceae R.Br. ex Mart.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-01-20].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-04] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-04] (ang.).

[rev-3] Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium – L. [w:] James L. Reveal [on-line]. [dostęp 2018-02-08].

[heywood-4] Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 194–195. ISBN 1-55407-206-9.

[ency-5] Wielka Encyklopedia Przyrody. Rośliny kwiatowe 2. Warszawa: Muza SA, 1998, s. 163–164. ISBN 83-7079-778-4.

[mabb-6] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 536, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[powo-7] Loganiaceae R.Br. ex Mart.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-01-20].

[2]

[4]

[1]

[3]

[5]

[6]

[7]