London River Services

London River Services – oddział Transport for London (TfL) zarządzający transportem pasażerskim na rzece Tamizie w Londynie (Wielka Brytania). Jednostka udziela licencji prywatnym operatorom i właścicielom łodzi, oferującym usługi turystyczne i komunikacyjne, a także integruje system rzeczny z transportem publicznym w mieście[1].

Łódź turystyczna na Tamizie

Rzeka Tamiza płynie przez centrum Londynu, z zachodu na wschód, jej szerokość nie przekracza 300 metrów. Usługi transportu rzecznego wykonywane są wzdłuż rzeki, a nie w poprzek. Promy kursujące w poprzek nurtu rzeki można znaleźć w kierunku ujścia rzeki do Morza Północnego, gdzie koryto jest szersze.

London River Services obsługuje 25 pirsów, a ośmioma z nich zarządza. Są to: Millbank Millennium, Westminster Millennium, Embankment, Festival, Blackfriars Millennium, Bankside, Tower Millennium i Greenwich.

Rocznie z transportu rzecznego korzysta około 3 milionów pasażerów (2011)[2].

Historia edytuj

Przed wybudowaniem londyńskiego metra i mostów na Tamizie, na przestrzeni wieków rzeka służyła jako główna arteria w Londynie. Pierwsze próby regulowania ruchu pasażerskiego i towarowego na Tamizie, sięgają 1197 roku, kiedy City of London Corporation nabyło od króla Ryszarda I prawa do Tamizy. Wtedy też podjęto pierwsze próby licencjonowania łodzi pływających po rzece. W 1510 roku król Henryk VIII rozpoczął przyznawanie przewoźnikom wyłącznego prawa wykonywania usług transportowych[3], a w 1555 roku ustawą parlamentu powołano do życia Company of Watermen and Lightermen, mające kontrolować ruch na Tamizie[4].

XIX wiek edytuj

 
Parowce na Tamizie, 1841

Parowce pasażerskie zostały wprowadzone w 1815 roku, co przyczyniło się do wzrostu popularności transportu rzecznego. Uruchomiono połączenia z Gravesend, Margate i Ramsgate przez Greenwich i Woolwich do centrum Londynu. W połowie XIX wieku parowce na Tamizie transportowały około 15 000 pasażerów dziennie (dwa razy więcej niż nowo powstałe koleje)[5]. Zwiększający się ruch rzeczny sprawiał, iż kolizje i inne wypadki zdarzały się odpowiednio częściej. Najtragiczniejszym była katastrofa statku SS Princess Alice, która wydarzyła się 3 września 1865 roku. W wyniku kolizji parowca z węglowcem, życie straciło 640 osób[6].

Mimo wprowadzania dużych statków parowych i odpowiedniej konstrukcji mostów, liczba pasażerów korzystających z transportu rzecznego systematycznie spadała. Spowodowane to było wzrostem znaczenia kolei, która równocześnie rozwijała się na terenie Londynu. Firmy przewozowe napotkały problemy finansowe, co doprowadziło do połączenia pięciu największych przewoźników rzecznych w 1876 roku. Nowe przedsiębiorstwo, London Steamboat Company, oferowało usługi przewozowe z Chelsea do Greenwich przez osiem lat, po czym w 1884 roku zbankrutowało[7].

XX wiek edytuj

W 1905 roku London County Council uruchomił własne usługi transportowe na Tamizie, będące uzupełnieniem nowej sieci tramwajów. Po zakupie pirsów i 30 statków parowych, oferował transport pomiędzy Hammersmith a Greenwich. Po dwóch latach strat finansowych, w 1907 roku postanowiono zaprzestania działalności[8]. W XX wieku wielokrotnie próbowano przywrócić regularny transport rzeczny, jednak uruchamiane połączenia były odwoływane po krótkim czasie eksploatacji[9]. W 1940 roku po bombardowaniu Blitz, łodzie zastąpiły pociągi i tramwaje, których działanie zostało zakłócone atakami[10].

W 1997 roku John Prescott, ówczesny Sekretarz Stanu ds. Transportu, uruchomił projekt regeneracji koryta Tamizy w związku ze zbliżającymi się obchodami milenijnymi. Koszt projektu wynosił 21 milionów funtów i miał na celu również zwiększenie transportu pasażerskiego na rzece[11].

Cross-River Partnership, konsorcjum składające się z lokalnych władz, organizacji sektora prywatnego oraz organizacji skupiających wolontariuszy, zaleciło utworzenie instytucji publicznej do koordynowania i wspierania usług rzecznych. Agencja ta miała integrować usługi rzeczne z pozostałymi środkami transportu publicznego oraz przejąć kontrolę nad pirsami od Port of London Authority. W efekcie, w 1999 roku powstało London River Services, spółka zależna od Transport for London[1].

Połączenia edytuj

Połączenia London River Services zależą od sezonu i podzielone są na trzy główne typy[12]:

 
Łódź podmiejska obsługiwana przez Thames Clipper
Usługi podmiejskie

Transport podmiejski odbywa się według harmonogramu, większość usług świadczonych jest siedem dni w tygodniu, a niektóre nie działają w weekendy. Wielu operatorów oferuje zniżki biletowe dla posiadaczy Travelcard. Główne połączenia to:

  • Embankment – Woolwich
  • Putney – Chelsea Harbour – Cadogan – Embankment – Blackfriars.
Promy

W centrum Londynu Tamiza jest wystarczająco wąska, by przekraczać ją za pomocą mostów. Jednak w dół rzeki koryto jest szersze i mosty nie są już ustawione w tak niewielkich odległościach. W związku z tym operują dwa połączenia promowe:

  • Canary Wharf – Rotherhithe Ferry, działające pomiędzy Canary Wharf Pier oraz Hilton Docklands Nelson Dock Pier, z częstotliwością około co 10 minut.
  • Woolwich Ferry – darmowe połączenie dla pojazdów i pieszych.

Ponadto, działają dwa połączenia niezależne od London River Services: Hammerton's Ferry i Hampton Ferry.

 
Łódź turystyczna należąca do Bateaux London Catamaran Cruisers
Usługi turystyczne

Usługi te skierowane są głównie do turystów i zwykle nie działają w godzinach szczytu, w związku z czym nie nadają się do transportu podmiejskiego, dla osób dojeżdżających do pracy. Łodzie, poza planowymi połączeniami, mogą być również wynajmowane. Połączenia odbywają się zwykle pomiędzy atrakcjami turystycznymi miasta.

  • Bankside – Waterloo – Millbank
  • London Eye River Cruise
  • Multilingual Circular Cruise
  • Greenwich Sunday Evening Sightseeing Cruise
  • MV Balmoral and Paddle Steamer Waverley Cruises z Tower Pier
  • Richmond – Kingston – Hampton Court
  • Tilbury/Gravesend – Greenwich
  • Westminster – Kew – Richmond – Hampton Court
  • Westminster – St Katharine's Hop-on, Hop-off
  • Westminster – Waterloo – Tower – Greenwich
  • Westminster – Greenwich – Barrier Gardens

Pirsy edytuj

Planowe usługi turystyczne i podmiejskie obsługują następujące pirsy:

 
Mapa pirsów

Opłaty edytuj

 
Kioski różnych operatorów przy Greenwich Pirs

W przeciwieństwie do metra i sieci autobusów, operatorzy łodzi mają odrębne systemy pobierania opłat i taryfy, które są na ogół wyższe niż odpowiadające im przejazdy metrem lub autobusem. Jedynym wyjątkiem jest Woolwich Ferry, który jest bezpłatny.

Posiadacze karty Oyster otrzymują 10% zniżkę na większości usług Thames Clipper. Większość operatorów udziela zniżek posiadaczom Travelcard, Freedom pass oraz dla studentów[13].

Bilety sprzedawane są niezależnie przez operatorów w kioskach, przy obsługiwanych pirsach. Często bilety można zakupić na łodziach. Niektórzy przewoźnicy oferują również bilety sezonowe i karnety.

Przypisy edytuj

  1. a b London River Services. Transport for London. [dostęp 2012-05-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-04-09)]. (ang.).
  2. London Assembly Transport Committee visit. london.gov.uk. s. 8. [dostęp 2012-05-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-10)]. (ang.).
  3. Making waves. The Guardian. [dostęp 2012-05-16]. (ang.).
  4. Origins and Progress. The Company of Watermen and Lightermen. [dostęp 2012-05-16]. (ang.).
  5. 19th century London > On the water. London Transport Museum. [dostęp 2012-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-12)]. (ang.).
  6. 19th century London – River traffic declines. London Transport Museum. [dostęp 2012-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-12)]. (ang.).
  7. Survey of London: volumes 43 and 44: Poplar, Blackwall and Isle of Dogs. British History Online. [dostęp 2012-05-16]. (ang.).
  8. A London County Council paddle steamboat 'The Rennie' at Lambeth Pier – photograph. 20th Century London. [dostęp 2012-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-14)]. (ang.).
  9. Ideas that don't go down the river. London Evening Standard. [dostęp 2012-05-16]. (ang.).
  10. A conductor selling tickets on a Thames river bus – photograph. 20th Century London. [dostęp 2012-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-16)]. (ang.).
  11. Publications & records: Hansard. parliament.uk. [dostęp 2012-05-17]. (ang.).
  12. River routes and timetables. Transport for London. [dostęp 2012-05-17]. (ang.).
  13. Thames Clippers to accept Oyster in November. The Wharf. [dostęp 2012-05-17]. (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj