Port lotniczy Londyn-Stansted
Port lotniczy Londyn-Stansted (ang.: London Stansted Airport, kod IATA: STN, kod ICAO: EGSS) – duże międzynarodowe lotnisko położone 48 km na północny wschód od Londynu, obsługujący tanie linie lotnicze. Jest to obecnie czwarty co do wielkości port lotniczy Wielkiej Brytanii, trzeci co do wielkości obsługujący Londyn po Heathrow i Gatwick. Posiada jedną 3048-metrową drogę startową na kierunku 05/23. W latach 2000-2006 obsłużył kolejno 11,85 – 13,65 – 16,05 – 18,71 – 20,91 – 22,01 i 23,68 milionów pasażerów[2].
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Kraj | |||
| Miejscowość | |||
| Typ |
cywilne | ||
| Właściciel | |||
| Kod IATA |
STN | ||
| Kod ICAO |
EGSS | ||
| Strefa czasowa |
UTC 0 | ||
| Wysokość |
106 m n.p.m. | ||
| Statystyki ruchu (2015[1]) | |||
| Liczba pasażerów |
22 519 178 | ||
| Liczba operacji |
168 629 | ||
| Drogi startowe | |||
| |||
Położenie na mapie hrabstwa Essex  | |||
Położenie na mapie Wielkiej Brytanii  | |||
Położenie na mapie Anglii  | |||
 51°53′06″N 0°14′06″E/51,885000 0,235000
| |||
| Strona internetowa | |||
Planowany jest dalszy szybki rozwój portu: dodanie drugiej drogi startowej przed 2012 i zakładana jest maksymalnie obsługa 80 mln pasażerów rocznie. Te plany spotkały się ze sprzeciwem części społeczeństwa ze względów socjo-ekologicznych. Obecnie trwa debata publiczna na ten temat[3]. W międzyczasie, port lotniczy podlega prawnemu ograniczeniu dozwolonego ruchu do 25 mln pasażerów rocznie[4]. Stansted jest głównym węzłem dla irlandzkiego przewoźnika Ryanair w Wielkiej Brytanii.
Opis edytuj
Stansted Airport ma jeden główny terminal pasażerski, w pobliżu miejscowości Stansted Mountfitchet. Istnieją trzy budynki satelickie, w których położone są bramki odlotów, jeden jest podłączony do głównego terminalu przez most, a dwa pozostałe przez Stansted Airport Transit System.
Budynek Terminala został zaprojektowany przez Foster Associates przy udziale inżyniera Petera Rice i dysponuje „pływającym” dachem, wspartym wiązarami dachowymi przez ramię przestrzennego odwróconego ostrosłupa, tworząc wrażenie stylizowanego łabędzia w locie. Podstawą każdej konstrukcji kratownicy jest „filar narzędziowy”, który zapewnia pośrednie oświetlenie i jest miejscem dla klimatyzacji, wody, telekomunikacji i gniazd elektrycznych. Układ lotniska został tak zaprojektowany by na tym samym poziomie zapewnić niezakłócony przepływ pasażerów, dostęp do krótkoterminowego parkingu, poruszanie się po sali check-in, przejście przez zabezpieczenia i bramki odlotów .
W latach 1997-2007 Stansted uzyskało szybki wzrost liczby pasażerów, głównie w segmencie tanich linii lotniczych, osiągając liczbę 24 milionów pasażerów (w ciągu 12 miesięcy do października 2007 roku), jednak liczba pasażerów spadała przez kolejne pięć lat (do 2012 r.). Od tego czasu liczba pasażerów wzrasta; w 2014 roku port odnotował roczny wzrost pasażerów o 11,7%, do 19,9 mln.
Infrastruktura edytuj
Terminal i budynki satelickie edytuj
Stansted jest najnowszym lotniskiem pasażerskim ze wszystkich głównych lotnisk w Londynie. Terminal stanowi podłużny budynek ze szkła i jest podzielony na trzy obszary: strefę check-in i halę główną na przedzie budynku, odloty na tyłach budynku, strefę przylotów po lewej stronie z tyłu tuż przy wejściu. Nie ma bramek w budynku głównym terminalu; zamiast tego są trzy oddzielne budynki, w których znajdują się bramki z czwartym budynkiem satelitarnym w budowie. Budynki satelickie nr 1 i 2 są dostępne przez system Stansted Airport Transit System zabierając pasażerów z hali odlotów i przylotów do hali w głównym budynku terminala. Budynek nr 2 jest również podłączony do budynku terminalu przez chodnik tak jak budynek nr 3, który nie jest obsługiwany przez system tranzytowy.
Budynek satelicki nr 3 nie posiada rękawów, dlatego jest wykorzystywany przez największą tanią linię lotniczą Ryanair. Wszystkie inne linie lotnicze korzystają z budynków nr 1 i 2, które, w przeciwieństwie do budynku nr 3 są wyposażone w rękawy. Ryanair nigdy nie używa Budynku nr 1 ze względu na niechęć do wymaganego użycia pociągu tranzytowego dla pasażerów, aby się do niego dostać. Jest to najczęściej używany przez inne linie lotnicze budynek (w tym easyJet).
Terminal jest wyposażony w kantory wymiany walut, zaplecze de usługi bagażowych, dostęp do internetu, toalety, prysznice, kaplicę i salę modlitw dla innych religii[5]. Istnieje ponad 60 różnych sklepów, barów, restauracji i kawiarni na całym lotnisku, jak również saloniki lotnicze[6].
Parkingi i hotele edytuj
Stansted posiada wiele różnorodnych parkingów samochodowych zarówno długo, średnio i krótkoterminowych. Istnieją również dwie strefy odbioru pasażerów. Strefa ekspresowa znajduje się przy parkingu krótkoterminowym, podczas gdy parking darmowy znajduje się na terenie parkingu średnioterminowego. Opłata jest pobierana za usługi ekspresowe[7]. Stansted oferuje również szereg zakwaterowań w hotelach w tym hotelu Hilton, Premier Inn i Radisson Blu, z czego ten ostatni jest położony dwie minuty od budynku terminalu za pośrednictwem tajnego przejścia. Istnieją regularne transfery autobusami między budynkiem terminalu i parkingami oraz hotelami w Stansted.
Wieża kontroli ruchu edytuj
Wieża kontroli ruchu lotniczego w Stansted została ukończona w 1996 i należała do najwyższych budynków w Wielkiej Brytanii w tym czasie[8]. Znajduje się na północny wschód od lotniska w południowej części budynku terminalu. Ma zielony kolor, który pasuje do przyciemnianych szyb okien w budynkach satelitarnych. Zastąpiła ona starą wieżę kontrolną (która miała słabą widoczność na lotnisko), gdy obecny budynek terminalu został otwarty w 1991.
Inna infrastruktura edytuj
Istnieje kilka budynków towarowych i hangarów na całym lotnisku. Główny ośrodek cargo znajduje się przy wieży kontrolnej i obsługuje większość operacji samolotów towarowych, w tym takich jak McDonnell Douglas MD-11 i Boeing 747. Istnieje niewielka liczba hangarów po drugiej stronie pasa startowego. Największe znajdują się w południowo-wschodniej części lotniska, z których jeden jest wykorzystywany przez Ryanair.
Titan Airways ma swoją siedzibę w Enterprise House na lotnisku[9]. Kilka linii lotniczych w jednym czasie miało swoją siedzibę na terenie obiektu na lotnisku. AirUK (później KLM uk) miał swoją główną siedzibę w Stansted House. Buzz miał swoją siedzibę w Endeavour House. Gdy istniała AB Airlines, jego siedziba była w Enterprise House. W okresie Lloyd International Airways miały swoją siedzibę w Lloyd House, natomiast Go Fly w Enterprise House.
Linie lotnicze i kierunki lotów edytuj
Cargo edytuj
| Linia lotnicza | Kierunek |
|---|---|
| Asiana Cargo | |
| Astral Aviation | |
| Cargolux | |
| China Southern Cargo | |
| Ethiopian Airlines Cargo | |
| FedEx Express | |
| FedEx Feeder (obsługiwane przez Air Contractors) | |
| FedEx Feeder (obsługiwane przez Swiftair) | |
| Jet2.com Cargo | |
| Korean Air Cargo | |
| Martinair Cargo | |
| Panalpina | |
| Qatar Airways Cargo | |
| Silk Way Airlines | |
| Royal Mail (obsługiwane przez Jet2.com | |
| Royal Mail (obsługiwane przez Titan Airways | |
| Royal Mail (obsługiwane przez West Atlantic | |
| Turkish Airlines Cargo | |
| TNT Airways | |
| UPS Airlines |
Transport naziemny edytuj
Pociągi edytuj
W Stansted znajduje się stacja kolejowa pod budynkiem terminalu. Pociągi obsługiwane przez CrossCountry, odjeżdżają stąd do Cambridge, Leicester i Midlands co 60 minut. Natomiast pociągi Stansted Express kursują do i z Liverpool Street Station w Londynie co 15 minut, podróż trwa 45 minut.
Autobusy edytuj
Autobusy ekspresowe i autobusy dalekobieżne kursują pomiędzy portem lotniczym i przystankami obsługującymi Stratford, Victoria Coach Station, Liverpool Street Station i Golders Green (wszystkie w Londynie), kosztując połowę tego co bilet kolejowy, lecz podróż autobusem trwa dłużej: od 80 do 130 minut, z wyjątkiem dojazdu ze Stratford, który zajmuje ok. 45 minut. Dworzec autobusowy na lotnisku przylega do terminala. Firma National Express obsługuje połączenie pomiędzy portem lotniczym a miastem Oksford; dojazd ten zajmuje około trzech godzin. Za to, godzinny przejazd cechuje komunikację autobusową lotniska z miastem Cambridge. Jednakże, autobusy łączące lotnisko z tymi dwoma miastami uniwersyteckimi kursują rzadko. Dodatkowo, firma easyBus obsługuje połączenie pomiędzy lotniskiem i Baker Street w centrum Londynu.
Drogi edytuj
Stansted łączy się z północnym Londynem i Cambridge autostradą M11, oraz z Colchester i Harwich drogą szybkiego ruchu A120. Parking na długi czas postoju jest oddalony około 1,5 km od terminalu. Pasażerowie potrzebują przynajmniej 20 minut, aby dotrzeć do parkingu. W związku z tym część pasażerów korzysta z usług autobusu wahadłowego. Natomiast parking na krótki czas postoju znajduje się blisko budynku terminalowego.
Przypisy edytuj
- ↑ http://www.caa.co.uk/Data-and-analysis/UK-aviation-market/Airports/Datasets/
- ↑ 10 lat statystyk przewozów w 7 brytyjskich portach lotniczych pod zarządem BAA, link ze strony internetowej portu lotniczego Londyn-Stansted, [1] (ang.)
- ↑ Public Inquiry, strona portu lotniczego Londyn-Stansted (ang.)
- ↑ Generation 1 – Making best use of the existing runway, na stronie portu lotniczego Londyn-Stansted (ang.)
- ↑ „Prayer Room”
- ↑ „Stansted Airport Lounge”.
- ↑ Pick Up and Drop Off Points | Stansted Airport [online], stanstedairport.com [dostęp 2017-11-26] (ang.).
- ↑ „Stansted Airport Control Tower – MDA Consulting”. [dostęp 2015-05-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-10-09)].
- ↑ „Contact Us”
- ↑ https://www.aurigny.com/
- ↑ https://www.aeroroutes.com/eng/231212-bacjns24stn
- ↑ https://www.ttgmedia.com/news/corsica-specialist-secures-ba-flight-charter-for-summer-2023-38436
- ↑ https://planeopedia.com/corendon-uk
- ↑ https://www.aeroroutes.com/eng/231113-oknw23stn
- ↑ https://agefi.com/actualites/entreprises/easyjet-etend-son-offre-vers-londres-et-le-maroc?share=846
- ↑ https://www.aeroroutes.com/eng/230703-5f2h23lon
- ↑ https://hisky.aero/Chisinau-Londra
- ↑ https://travelweekly.co.uk/news/air/jet2-introduces-morocco-flights-and-holidays
- ↑ https://www.ttgmedia.com/news/jet2-adds-five-new-routes-to-summer-2023-programme-34436
- ↑ https://travelweekly.co.uk/news/air/jet2holidays-puts-expanded-summer-2024-city-breaks-programme-on-sale
- ↑ https://www.ttgmedia.com/news/jet2holidays-puts-four-new-destinations-across-greece-portugal-and-croatia-on-sale-43540
- ↑ https://www.gazette-news.co.uk/news/18886979.jet-2-announced-new-flights-trips-iceland-stansted-airport/
- ↑ https://www.jet2.com/en/flights/new-routes
- ↑ https://travelweekly.co.uk/news/air/royal-jordanian-confirms-manchester-and-stansted-routes
- ↑ https://www.lne.es/asturias/2022/06/22/asturias-tendra-rutas-internacionales-previstas-67545010.html
- ↑ https://gradtrebinje.com/ekskluzivno-ryanair-ce-dubrovnik-povezati-sa-17-odredista-prema-dublinu-becu-i-londonu-ce-letjeti-i-zimi/
- ↑ https://centreforaviation.com/news/ryanair-launches-two-new-services-to-essaouira-950656
- ↑ https://travelweekly.co.uk/news/air/ryanair-unveils-24-new-routes-for-summer-2022
- ↑ https://www.businesstraveller.com/business-travel/2022/01/10/ryanair-to-close-frankfurt-airport-base/
- ↑ https://www.leipziginfo.de/aktuelles/artikel/neu-ab-flughafen-leipzig-halle-mit-ryanair-direkt-und-guenstig-nach-london-und-dublin/
- ↑ https://centreforaviation.com/news/ryanair-adds-london-stansted-cornwall-service-to-winter-202324-schedule-1235932
- ↑ https://centreforaviation.com/news/ryanair-to-commence-london-stansted-ouarzazate-service-in-mar-2023-1186580
- ↑ https://centreforaviation.com/news/ryanair-to-launch-london-stansted-poprad-service-1218851
- ↑ https://www.exyuaviation.com/2023/11/ryanair-unveils-sarajevo-routes.html
- ↑ https://italiavola.com/2023/06/08/ryanair-sbarca-in-albania-attacco-frontale-a-wizz-air/
- ↑ https://www.farodevigo.es/gran-vigo/2023/02/21/billetes-vuelo-vigo-londres-ryanair-82190937.html
- ↑ https://www.ansa.it/sardegna/notizie/2024/01/31/ryanair-per-la-prima-volta-a-olbia-10-collegamenti-estivi_0afee53b-2088-44e4-8138-01454c002e67.html
- ↑ https://travelweekly.co.uk/news/air/ryanair-puts-lapland-flights-on-sale
- ↑ https://travelweekly.co.uk/news/air/ryanair-raises-uk-summer-capacity-to-greece
- ↑ https://italiavola.com/2024/02/06/skyalps-atterrera-a-londra-gatwick-da-meta-aprile/
- ↑ https://italiavola.com/2023/08/09/skyalps-aprira-i-voli-bolzano-londra-da-meta-dicembre-atterrera-a-stansted/
- ↑ https://southwindairlines.com/en
- ↑ https://centreforaviation.com/news/sunexpress-to-launch-three-uk-services-1208753
- ↑ https://www.aeroroutes.com/eng/230925-xqns24
- ↑ https://ukaviation.news/tui-targets-a-regional-return-to-sharm-el-sheikh-in-2021/
- ↑ https://www.tui.co.uk/flight/timetable
- ↑ https://www.flightconnections.com/flights-from-stn-to-bgo
Linki zewnętrzne edytuj
- Oficjalna strona portu lotniczego Londyn-Stansted (ang.)
- polskojęzyczne informacje o lotnisku Stansted
- Stansted Arrivals. stansted-airport-information.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-16)].