Louis Moreau Gottschalk

Louis Moreau Gottschalk
Data i miejsce urodzenia	8 marca 1829 ; Nowy Orlean
Pochodzenie	amerykańskie
Data i miejsce śmierci	18 grudnia 1869 ; Tijuca
Instrumenty	fortepian
Gatunki	muzyka poważna
Zawód	pianista, kompozytor
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Louis Moreau Gottschalk (ur. 8 marca 1829 w Nowym Orleanie, zm. 18 grudnia 1869 w Tijuce koło Rio de Janeiro^[1]^[2]^[3]^[4]) – amerykański pianista i kompozytor.

Życiorys edytuj

Był synem pochodzącego z Anglii przedsiębiorcy o przypuszczalnie żydowskich korzeniach^[3] i Kreolki pochodzącej z Haiti^[1]^[4]. W wieku 4 lat rozpoczął lekcje gry na skrzypcach u Félixa Miolana i na fortepianie u François Letelliera^[1]. W 1841 roku wyjechał do Paryża, gdzie uczył się u Charles’a Hallégo i Camille’a Stamaty’ego (fortepian) oraz Pierre’a Maledena (harmonia)^[1]. W 1845 roku dał w Salle Pleyel koncert, na którym obecny był Fryderyk Chopin. Polski kompozytor wypowiedział się o Gottschalku z uznaniem^[1]^[2]^[4]^[5]. W 1850 roku odbył tournée po Francji i Szwajcarii^[1]^[4]. W 1851 roku na zaproszenie królowej Izabeli II odwiedził Hiszpanię, gdzie odniósł sukces jako pianista^[1]^[5]. Z rąk monarchini otrzymał wówczas Order Izabeli Katolickiej^[1].

W 1853 roku powrócił do Stanów Zjednoczonych i podróżował po kraju z programami koncertowymi^[1]^[2]^[5]. Po 1857 roku koncertował także na Kubie, Antylach, Haiti, Portoryko, Wenezueli, Gujanie, Brazylii, Martynice i Gwadelupie^[5]. W 1860 i 1861 roku wziął udział w festiwalach w Hawanie^[5]. Był abolicjonistą^[4]. Po śmierci ojca w 1853 roku wyzwolił odziedziczonych wraz z majątkiem niewolników, a po wybuchu wojny secesyjnej deklarował poparcie dla Unii, koncertując w stanach północnych^[1].

W 1865 roku, po skandalu wywołanym uwiedzeniem nieletniej uczennicy w San Francisco, wyemigrował z USA do Ameryki Południowej^[1]^[3]. Koncertował m.in. w Peru, Chile i Urugwaju^[5]. 25 listopada 1869 roku zasłabł na scenie podczas występu w Rio de Janeiro i kilka tygodni później zmarł^[1]. Jego prochy sprowadzono do Nowego Jorku i 3 października 1870 roku pochowano na Brooklynie^[1].

Twórczość edytuj

Jego twórczość reprezentuje styl salonowy^[2]^[5]. Uprawiał wszystkie gatunki miniatury fortepianowej XIX wieku: polki, mazurki, tarantele, kaprysy, ballady, marsze, scherza, serenady, etiudy, fantazje^[5]. Muzyka Gottschalka nosi cechy wirtuozowskie, z elementami egzotyki i stylu kreolskiego, z postrzępionymi melodiami i rytmami synkopowanymi typowymi później dla ragtime’u i jazzu^[5]. Do jego uczniów należała Teresa Carreño^[4].

Jako pianista cieszył się dużym uznaniem współczesnych^[5]. Dużo koncertował, sam chwalił się, że w Ameryce dał przeszło 1100 koncertów, przemierzając 95 tysięcy mil^[5]. Na koncertach grał prawie wyłącznie własne utwory^[5]. Dokładna liczba kompozycji Gottschalka jest trudna do ustalenia, część z nich bowiem zaginęła, a sam kompozytor wiele z nich przepisywał na nowo, publikował ten sam utwór pod różnymi tytułami, pod jednym opusem umieszczał też kilka utworów^[1].

Skomponował m.in. operę Escenas campesters (wyst. Hawana 1860), Grande Tarantelle na fortepian i orkiestrę, 2 symfonie (I „La Nuit des tropiques”, II „À Montevideo”), Variations de concert sur l’hymne portugals du Roi D. Louis 1er na fortepian i orkiestrę, ponadto liczne utwory kameralne i fortepianowe^[1].

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 2 Conf–Gysi. New York: Schirmer Books, 2001, s. 1334–1335. ISBN 0-02-865527-3.
↑ ^a ^b ^c ^d Encyklopedia muzyki. red. Andrzej Chodkowski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 315. ISBN 978-83-01-13410-5.
↑ ^a ^b ^c The Harvard Biographical Dictionary of Music. Cambridge: Harvard University Press, 1996, s. 325. ISBN 0-674-37299-9.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Neil Butterworth: Dictionary of American Classical Composers. New York: Routledge, 2005, s. 178–179. ISBN 0-415-93848-1.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 3. Część biograficzna efg. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1987, s. 406. ISBN 83-224-0344-5.

Linki zewnętrzne edytuj

Louis Moreau Gottschalk – twórczość tego autora dostępna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project
Louis Moreau Gottschalk – nuty w bibliotece Polona

[baker-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 2 Conf–Gysi. New York: Schirmer Books, 2001, s. 1334–1335. ISBN 0-02-865527-3.

[chodkowski-2] Encyklopedia muzyki. red. Andrzej Chodkowski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 315. ISBN 978-83-01-13410-5.

[harvard-3] The Harvard Biographical Dictionary of Music. Cambridge: Harvard University Press, 1996, s. 325. ISBN 0-674-37299-9.

[butterworth-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Neil Butterworth: Dictionary of American Classical Composers. New York: Routledge, 2005, s. 178–179. ISBN 0-415-93848-1.

[encmuz-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 3. Część biograficzna efg. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1987, s. 406. ISBN 83-224-0344-5.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]