Lubań (województwo dolnośląskie)
Lubań (głuż. Lubań, niem. Lauban) – miasto w województwie dolnośląskim, w powiecie lubańskim.
| |||||
| |||||
![]() Rynek z ratuszem, Wieżą Kramarską i rekonstrukcją sukiennic | |||||
| |||||
Państwo | ![]() | ||||
Województwo | ![]() | ||||
Powiat | lubański | ||||
Burmistrz | Arkadiusz Słowiński | ||||
Powierzchnia | 16,12 km² | ||||
Wysokość | ok. 212 m n.p.m. | ||||
Populacja (31.12.2019) • liczba ludności • gęstość |
20 965[1] 1300,6 os./km² | ||||
Strefa numeracyjna | (+48) 75 | ||||
Kod pocztowy | 59-800 do 59-801 | ||||
Tablice rejestracyjne | DLB | ||||
![]() | |||||
TERC (TERYT) | 0210011 | ||||
SIMC | 0936150 | ||||
Urząd miejski ul. 7 Dywizji 1459-800 Lubań | |||||
Strona internetowa | |||||
BIP |
Historycznie leży w polskiej części Łużyc Górnych, w latach 1975–1998 miasto należało do województwa jeleniogórskiego.
Według danych GUS z 31 grudnia 2019 r. miasto liczyło 20 965 mieszkańców[1].
Lubań leży na międzynarodowym szlaku pątniczym – Drodze św. Jakuba. Zbiegają się w nim trzy jego odcinki: Dolnośląska Droga św. Jakuba, Via Regia oraz Sudecka Droga św. Jakuba.
PołożenieEdytuj
Lubań położony jest na Pogórzu Izerskim, nad rzeką Kwisą. Miasto znajduje się ok. 45 km na południowy zachód od Jeleniej Góry i 25 km na wschód od Zgorzelca. (51°07′00″N 15°18′00″E/51,116667 15,300000)
Powierzchnia miasta wynosi 16,12 km²[2], stanowiąc 3,76% powierzchni powiatu. (1 stycznia 2011 r.)
Użytki rolne wynoszą 48%, a użytki leśne 3% (2002)[3].
NazwaEdytuj
Pierwotną nazwą miejscowości była serbołużycka nazwa Luban[4]. Po podbiciu w średniowieczu Słowian połabskich z plemion Serbów łużyckich nazwa została później zgermanizowana na Lauban – ta wersja pojawia się po raz pierwszy w XV w[5]. W XIX wieku można było w polskich źródłach spotkać nazwy: Lubiany, Lubiana, Lubań i Lubin[5]. Po II wojnie światowej polska administracja nadała miejscowości polską nazwę Lubań[6], nawiązującą do wcześniejszej nazwy łużyckiej.
Etymologia nie jest pewna, jednak przyjmuje się, że nazwa najprawdopodobniej pochodzi od imienia założyciela – Luban[5].
HistoriaEdytuj
- 1237 pierwsza wzmianka o osadzie handlowo-celnej w miejscu przeprawy przez Kwisę,
- 2 poł. XIII w. – nadanie praw miejskich według prawa niemieckiego (magdeburskiego),
- 1243 – margrabia brandenburski Otton III otrzymał Milsko (w tym Lubań) jako posag Beatrycze, córki króla czeskiego Wacława I,
- 1319–1337 – przynależność do piastowskiego księstwa jaworskiego,
- 1337 – miasto wraz z dużą częścią Milska przeszło we władanie króla czeskiego Jana Luksemburskiego,
- 1346–1815 – przynależność do górnołużyckiego Związku Sześciu Miast,
- XIV-XV wiek – ośrodek handlu suknem,
- 1427 i 1431 – najazdy husyckie,
- 1635 – Lubań pod panowaniem saskim,
- od połowy XVI do pocz. XVII w. – okres wielkiej prosperity, renesansowa zabudowa miasta,
- XVII-XVIII w. – rozwój produkcji sukna i tekstyliów, specjalnością Lubania były chusteczki do nosa[7],
- 1707 – w Lubaniu przez dwa tygodnie gościł król Stanisław Leszczyński[8],
- 1734 – iluminacja Lubania na cześć króla Polski i elektora saskiego Augusta III Sasa,
- W lipcu 1807 roku Napoleon Bonaparte gościł pierwszy raz w Lubaniu. Drugi raz przyjechał w sierpniu 1813 roku.
- 1815 – miasto stało się częścią pruskiej prowincji Śląsk,
- 1854 – powstanie zakładów ceramicznych,
- 1865 – otwarcie linii kolejowej Śląskiej Kolei Górskiej – połączenie kolejowe ze Zgorzelcem, Węglińcem i Rybnicą[9],
- 1866 – połączenie kolejowe z Jelenią Górą,
- 1868 – powstanie warsztatów kolejowych,
- 1896 – połączenie kolejowe z Leśną,
- 1919 – miasto częścią Prowincji Dolny Śląsk
- 1922-1928 – elektryfikacja linii kolejowych wychodzących z Lubania[9],
- luty–maj 1945 – w ramach operacji dolnośląskiej w walkach z niemieckimi wojskami o Lubań uczestniczył między innymi 6 Gwardyjski Korpus Pancerny z 1 Frontu Ukraińskiego Armii Czerwonej[10]. W wyniku walk miasto uległo zniszczeniu w około 60%. Walki o Lubań rozpoczęły się 17 lutego, do końca lutego miasto zdobyła Armia Czerwona, lecz 6 marca odbili je Niemcy, utrzymując je do kapitulacji 8 maja[9]
- 8 marca 1945 – Joseph Goebbels przybył do Lubania i na rynku miasta gratulował 16-latkowi otrzymania Krzyża Żelaznego 2 klasy[11]
- 1945 – nadanie rangi miasta powiatowego na Ziemiach Odzyskanych
- Na podstawie dekretu PKWN z 31 sierpnia 1944 zostały utworzone miejsca odosobnienia, więzienia i ośrodki pracy przymusowej dla „hitlerowskich zbrodniarzy oraz zdrajców narodu polskiego”. Obóz pracy nr 129 Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego utworzyło w Lubaniu[12].
- 3 września 1945 – otwarcie pierwszej po wojnie Szkoły Podstawowej nr 1[13]
- 10 września 1945 – otwarcie LO w Lubaniu[14]
- 1946 – włączenie do województwa wrocławskiego
- 1975 – włączenie do województwa jeleniogórskiego
- 1999 – utworzenie powiatu lubańskiego w województwie dolnośląskim
- 2000 – likwidacja Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego w Lubaniu
ZabytkiEdytuj
Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są obiekty[15]:
- obszar starego miasta
- kościół parafialny pw. Trójcy Świętej, ul. Szymanowskiego 1, neogotycki z lat 1857–1861 wg projektu Alexisa Langera.
- Zabytkowy szpital przedwojenny przy ulicy Zawidowskiej obecnie mała część budynku została przebudowana na mieszkania
- kościół ewangelicki Marii Panny, al. Kombatantów, z drugiej poł. XIV–XIX w.
- kościół ewangelicki pw. Świętego Krzyża, pl. Okrzei (obecnie nie istnieje).
- wieża Trynitarska (dzwonnica dawnego kościoła pw. Świętej Trójcy), pl. Lompy, z 1320 r. – pierwszej poł. XIV, XIX w., pozostałość rozebranego w 1879 r. kościoła pw. Świętej Trójcy
- cmentarz ewangelicki, obecnie komunalny, ul. Wrocławska
- cmentarz rzym.-kat., obecnie nieczynny, z poł. XIX w.
- park miejski, ul. Kombatantów, z pocz. XIX w
- mury miejskie z 1318 r., zbudowane z kamienia bazaltowego z okolicznych kamieniołomów; pierwotnie otoczone fosą; w podwójnym pierścieniu murów znajdowały się cztery główne bramy miejskie: Nowogrodziecka, Mikołajska, Bracka i Zgorzelecka; obecnie pozostałości – fragmenty wzdłuż ul. Podwale:
- wieża obronna – wieża bracka, obok kościoła Świętego Krzyża, z 1318 r. – XIV w., część rozebranej w XIX wieku Bramy Brackiej
- wieża „Kramarska” (d. ratuszowa), z XIV w., pozostałość XIV-wiecznego ratusza. Pierwszy ratusz powstał w latach 1222–1225, był przebudowywany w latach 1540 i 1769, został rozebrany po zniszczeniach z 1945 r.
- ratusz zbudowany w 1554 r. – XVI w. w stylu renesansowym; obecnie mieści Salę Rajców Miejskich, Muzeum Regionalne (d. Muzeum Osadnictwa Wojskowego), Urząd Stanu Cywilnego oraz Miejską Bibliotekę Publiczną
- dom, ul. 7 Dywizji 12, z k. XIX w.
- willa, obecnie szkoła, ul. Górna 1, z XIX w./XX w.
- dom, dawniej rozlewnia wód, ul. Grunwaldzka 11, z XVI w., 1760 r. XIX w.
- budynki dawnej cegielni Augustina, ul. Izerska 7, z drugiej poł. XIX–XX w.:
- budynek administracyjny
- budynek produkcyjny, obecnie magazyn
- zespół willowy, ul. Kombatantów 2 i 2a, z pierwszej poł. XIX w., 1874 r.:
- willa
- stajnia z wozownią
- park
- ogrodzenie z bramą
- willa z parkiem, ul. Kombatantów 11, z czwartej ćw. XIX w.
- budynek z XVIII/XIX w. przy ul. Lompy 1 (dawne gimnazjum)
- sąd, pl. 3 Maja 12, z 1899 r.
- magazyn „Dom Solny” lub Dom Zbożowy, ul. Podwale 4, z 1539 r., 1689 r., XIX w., budynek zbudowany z kamienia bazaltowego ufundowany przez Radę Miejską spełniał swoje funkcje do XIX wieku, później służył jako więzienie miejskie
- dom, ul. Spółdzielcza 17, z drugiej poł. XVIII w., XIX w., XX w.
- dom „Pod Okrętem”, ul. Stara 1, z 1715 r. – XVIII w., rodzinny dom kupieckiej rodziny Kirchoffów (obecnie siedziba Urzędu Skarbowego).
- dom, ul. Tkacka 27, z ok. 1900 r.
- zespół domu, ul. Warszawska 2, z k. XIX w.:
- dom
- budynek gospodarczy
- ogród
- dom, ul. Wąska 6, z XVIII w., druga poł. XIX w.
- obiekty po byłych Królewskich Zakładach Kolei Górskiej (ZNTK Lubań), ul. Gazowa – wpisane do rejestru zabytków, wraz z obiektem parowozowni wachlarzowej. Jeden z największych tego typu zachowanych obiektów w Polsce i Europie.
Lubań – Uniegoszcz
- kościół par. pw. Narodzenia NMP, ul. Różana, z XVI–XVIII w.
- dom, ul. Jeleniogórska 18
inne zabytki:
- park na Kamiennej Górze
- most w Lubaniu, najstarszy most drogowy użytkowany na drogach zarządzanych przez GDDKiA w Polsce wybudowany w 1861 roku.
Podział administracyjnyEdytuj
CentrumEdytuj
- Stare Miasto
- Śródmieście (Przedmieścia Brackie, Mikołajskie, Zgorzeleckie)
OsiedlaEdytuj
- Osiedle Piastów
- Osiedle Willowe (dawniej Os. Waryńskiego)
- Osiedle Zodiak
- Osiedle Fabryczna
- Osiedle Kolejowa
DzielniceEdytuj
PolitykaEdytuj
MiastoEdytuj
Wybory na burmistrza miasta i radę miasta od 2002 roku.
Kadencje burmistrza miasta LubańEdytuj
Imię i Nazwisko | od | do | Przynależność polityczna | Uwagi/linki |
---|---|---|---|---|
Zdzisław Bykowski | 1989 | 1990 | ||
Janusz Skowroński | 1990 | 1993 | bezpartyjny | |
Jerzy Zieliński | luty 1993 | listopad 1998 | bezpartyjny | o sobie[16] |
Konrad Rowiński | 1998 | 2010 | Platforma Obywatelska | |
Arkadiusz Słowiński | 2010 | trwa |
Rada miastaEdytuj
Ugrupowanie | Kadencja 2002-2006[17] | Kadencja 2006-2010[18] | Kadencja 2010-2014[19] | Kadencja 2014-2018[20] | Kadencja 2018-2023[21] |
---|---|---|---|---|---|
Obywatelski Komitet Wyborców Lubań 2002 | 11 | – | – | – | - |
Katolickie Rodziny „Razem” w Lubaniu | 10 | 4 | 3 | - | - |
Platforma Obywatelska | 8 | 8 | 8 | 5 (KWW Konrada Rowińskiego) | - |
Sojusz Lewicy Demokratycznej | 3 (SLD-UP) | 4 (LiD) | 4 | 2 | - |
Samoobrona Rzeczpospolitej Polskiej | 2 | – | – | - | - |
Obywatelski Komitet Wyborców Lubań 2006 | – | 5 | – | – | - |
Obywatelski Komitet Wyborców Lubań 2010 | – | – | 5 | – | - |
Prawo i Sprawiedliwość | – | – | 1 | - | - |
Obywatelski Komitet Wyborców Lubań 2014 Razem | – | – | – | 11 | - |
KWW Nowy Lubań | - | - | - | 2 | - |
KWW Tomasza Korcza | - | - | - | 1 | - |
Obywatelski Komitet Wyborców Lubań 2018 Razem | - | - | - | - | 12 |
Łączy nas Lubań | - | - | - | - | 9 |
Posłowie i SenatorowieEdytuj
PosłowieEdytuj
SenatorEdytuj
Inni politycyEdytuj
TransportEdytuj
DrogiEdytuj
Lubań położony jest 11 km na południe od Autostrady A4 (E40) (dojazd 296).
Droga | Trasa | Ulice |
---|---|---|
30 | 94 Zgorzelec – Lubań – Gryfów Śląski – Jelenia Góra 3 E65 | Papieża Jana Pawła II – Rybacka – Warszawska – Jeleniogórska |
296 | 283 Kożuchów – Żagań – Iłowa – Ruszów – Węgliniec – Lubań 30 | – |
357 | 355 – Sulików – Lubań – Nowogrodziec – Osiecznica 350 | Zawidowska – Armii Krajowej – Bankowa – Podwale – Wrocławska |
393 | 357 Lubań – Kościelnik – Leśna 358 | Plac 3 Maja – 7 Dywizji – Tadeusza Kościuszki – Leśna |
Linie kolejoweEdytuj
- 279: Węgliniec – Lubań
- 274: Jelenia Góra – Lubań – Zgorzelec (Linia Lubań – Zgorzelec reaktywowana dla ruchu pasażerskiego w grudniu 2011)
- 337: Lubań – Leśna (linia towarowa).
Komunikacja autobusowaEdytuj
W maju 2016 r. stary dworzec autobusowy został wyburzony[22], w jego miejsce wybudowano Galerię „Inbag”[23] – obiekt handlowo-usługowy, posiadający infrastrukturę dworca autobusowego[24][25][26].
PrzewoźnicyEdytuj
Komunikacja miejskaEdytuj
Pierwsze plany wprowadzenia komunikacji miejskiej w Lubaniu powstały w latach siedemdziesiątych XX wieku[31], jednak pierwsze autobusy wyjechały na ulice miasta w czerwcu 1989. Były to (i nadal są) zwykłe pojazdy PKS, nieprzystosowane do kursowania w mieście (m.in. brak pneumatycznie otwieranych drzwi). Spółka PKS Voyager, która przejęła transport miejski w Lubaniu po upadku Pekaes Lubań, planuje wprowadzenie pojazdów przystosowanych do transportu miejskiego[31].
Od roku 2011 funkcjonują cztery linie komunikacji miejskiej[32].
MediaEdytuj
PortaleEdytuj
- eluban.pl[33]
- Przegląd Lubański
- Telewizja Lubań
PrasaEdytuj
- Ziemia Lubańska
Lubań w kadrzeEdytuj
Produkcje filmowe na terenie miasta:
SzkolnictwoEdytuj
Żłobki, przedszkola, szkoły podstawowe i szkoły ponadgimnazjalne w Lubaniu:
Szkolnictwo | ||||
---|---|---|---|---|
Szkoła | Adres | Położenie | Rok otwarcia Szkoły | Uwagi |
Żłobek Bąbelkowo[38] | ul. Mickiewicza 1c | Koło Starostwa Powiatowego | tam też przedszkole | |
Przedszkole Niepubliczne nr 1[39] | ul. Słoneczna 2 | na górce od J.Dąbrowskiego | ||
Przedszkole Publiczne nr 1[40] | ul. Mickiewicza 1b | Skrzyżowanie A. Mickiewicza i J.Dąbrowskiego | ||
Przedszkole Publiczne nr 3[41] | ul. Różana 1 | obok MOSiR | ||
Przedszkole Publiczne nr 5[42] | ul. Mieszka II 1 | Osiedle „Piast” | ||
Przedszkole Językowe „Akademia Malucha”[43] | ul. Armii Krajowej 9 | Naprzeciw Szkoły podstawowej nr 1 | 01.09.2011 | Dawniej Młodzieżowy Dom Kultury |
Szkoła Podstawowa nr 1 im. Tadeusza Kościuszki z oddziałami gimnazjum[44] | ul. Mickiewicza 1
ul. Mickiewicza 2 |
Niedaleko Przedsiębiorstwa wod.-kan. | 03.09.1945 | Pierwsza Szkoła w Lubaniu, oddziały gimnazjalne w części dawnego gim 2 |
Szkoła Podstawowa nr 2 im. Europejskich Dróg Świętego Jakuba z oddziałami gimnazjum[45] | ul. Dolna 8
ul. Rybacka 16(oddziały gimnazjalne) |
Okolice Kościoła oraz MOSiR | Oddziały gimnazjalne w budynku dawnego gim 3 | |
Szkoła Podstawowa nr 3 im. Jana Pawła II z oddziałami gimnazjum[46] | ul. Górna 1
ul. Skalnicza 3 (oddziały gimnazjalne) |
Pod Kamienną Górą oraz Księginki | Oddziały gimnazjalne w budynku dawnego gimnazjum nr 1 | |
Szkoła Podstawowa nr 4 im. Kawalerów Orderu Uśmiechu[47] | ul. Kopernika 15 | Blisko sklepów i ZSP im. KZL | 01.09.1960 | Dawniej SP nr 5 |
Prywatna Szkoła Podstawowa nr 5 | ul. Zgorzelecka | |||
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Adama Mickiewicza[48] | ul. W. Łokietka 2 | Osiedle „Piast” | LO 10.09.1945, ZSE 01.01.1950, |
Wchodzący w skład ZSP nr 1 |
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Kombatantów Ziemi Lubańskiej[49] | ul. Kopernika 31 | Obok SP nr 4 | 1946 | |
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2[50] | ul. Leśna 8 | Za budynkami ul. Tadeusza Kościuszki | 01.09.1962 | |
Szkoła muzyczna I stopnia im. Oskara Kolberga[51] | al. Kombatantów 11 | Park Kamienna Góra | luty 1992 |
GospodarkaEdytuj
W Lubaniu znajdują się następujące zakłady pracy:
- Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej (PEC Lubań Sp. z o.o.)
- Agromet ZEHS Lubań
- Imakon Sp. z o.o.
- „Imka” Dr. Schumacher Sp. z o.o.
- Chromex Sp. z o.o.
- Automatec Sp. z o.o.
W mieście są także miejskie spółki z o.o.:
- Lubańskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji
- Lubańskie Towarzystwo Budownictwa Społecznego
- Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Lubań
- Zakład Gospodarki i Usług Komunalnych Lubań
Zlokalizowane w mieście Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego w 2000 roku zostały postawione w stan upadłości.
Honorowi obywatele miastaEdytuj
- Jan Lombardzki – wieloletni proboszcz parafii pw. Świętej Trójcy[52][53]
- Feliks Netz – pisarz, poeta[54]
DemografiaEdytuj
Dane z 31 grudnia 2009[55]:
Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
---|---|---|---|---|---|---|
Jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
Populacja | 21 697 | 100 | 11 451 | 52,8 | 10 246 | 47,2 |
Gęstość zaludnienia [mieszk./km²] |
1346 | 710,4 | 635,6 |
Piramida wieku mieszkańców Lubania w 2014 roku[56].
Opieka zdrowotnaEdytuj
W mieście znajduje się Łużyckie Centrum Medyczne im. Lucjana Kopcia[57], który posiada:
- 8 oddziałów szpitalnych
- 9 poradni specjalistycznych
- 2 pracownie
ReligiaEdytuj
Na terenie miasta działalność religijną prowadzą następujące kościoły i związki wyznaniowe:
- Kościół Rzymskokatolicki
- Kościół Ewangelicko-Augsburski
- Kościół Zielonoświątkowy
- Kościół Boży w Chrystusie
- Zbór w Lubaniu
- Kościół Adwentystów Dnia Siódmego
- Zbór w Lubaniu
- Świadkowie Jehowy
- Dwa zbory (Lubań–Wschód, Lubań–Zachód; Sala Królestwa)[60]
TurystykaEdytuj
Przez miasto przebiega Dolnośląska Droga św. Jakuba – odcinek szlaku pielgrzymkowego do grobu św. Jakuba w Santiago de Compostela w Hiszpanii.
MuzeaEdytuj
W mieście istnieją 2 muzea:
- Muzeum Regionalne mieszczące się w Ratuszu miejskim
- Wystawa „Schron” mieszcząca się w byłym bunkrze w okolicy urzędu miasta i wieży brackiej
Współpraca międzynarodowaEdytuj
Miasta partnerskie[61]:
Zobacz teżEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ a b Wyniki badań bieżących. Baza Demografia. Główny Urząd Statystyczny, demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-07-14] .
- ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. „Powierzchnia i Ludność w Przekroju Terytorialnym”, 2013-07-26. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1505-5507.
- ↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset (pol.). regioset.pl. [dostęp 2010-09-14].
- ↑ A.F. Busching, „A new system of geography”, rozdz. „Lusatia”, London 1762, s. 136.
- ↑ a b c Lubań wczoraj i dziś, s. 26.
- ↑ Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. (M.P. z 1946 r. nr 44, poz. 85).
- ↑ Janusz Czerwiński , Ryszard Chanas , Dolny Śląsk – przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka, 1977, s. 303–304 .
- ↑ Lubań, www.luban.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
- ↑ a b c Michał Sibilski, Historia kolei żelaznej w Lubaniu, „Świat Kolei” nr 12/2014, s. 16–21.
- ↑ Bolesław Dolata, Tadeusz Jurga, Walki zbrojne na ziemiach polskich 1939–1945. Wybrane miejsca bitew, walk i akcji bojowych. Warszawa 1971, s. 263.
- ↑ Lubań – ostatnie zwycięstwo Rzeszy na wschodzie | DziwnaWojna.pl, dziwnawojna.pl [dostęp 2016-01-25] .
- ↑ Okupacja w imię sojuszu. Armia sowiecka w Polsce 1944-1956 (fragmenty), „forumemjot”, 9 maja 2012 [dostęp 2018-10-13] (pol.).
- ↑ Szkoła Podstawowa nr 1 w Lubaniu, www.lubansp1.republika.pl [dostęp 2016-01-25] .
- ↑ Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Adama Mickiewicza w Lubaniu, www.zspmickiewicz.edu.pl [dostęp 2016-01-25] .
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 102,103. [dostęp 2012-09-11].
- ↑ Administrator: Jerzy Andrzej Zieliński. www.jerzyzielinski.eu. [dostęp 2015-08-09].Sprawdź autora:1.
- ↑ Państwowa Komisja Wyborcza: Wybory samorządowe, wybory2002.pkw.gov.pl [dostęp 2017-06-03] .
- ↑ Geografia wyborcza – Wybory samorządowe – Państwowa Komisja Wyborcza, wybory2006.pkw.gov.pl [dostęp 2017-06-03] .
- ↑ Dituel Sp. , Wybory Samorządowe 2010 – Geografia wyborcza – Województwo dolnośląskie – – m. Lubań, wybory2010.pkw.gov.pl [dostęp 2017-06-03] .
- ↑ Rada miasta Lubań 2014, 22 listopada 2014 [dostęp 2017-06-03] .
- ↑ Wybory samorządowe 2018, wybory2018.pkw.gov.pl [dostęp 2019-12-25] .
- ↑ Sławomir Piguła: Lubański dworzec PKS w rozbiórce (pol.). portal Przegląd Lubański, 2016-05-11. [dostęp 2017-03-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-13)].
- ↑ Strona główna – Inbag Lubań, Inbag Lubań [dostęp 2017-10-18] (pol.).
- ↑ PKS Voyager , Zmiany na dworcu PKS w Lubaniu, eluban.pl [dostęp 2017-03-12] .
- ↑ J.Rycerz, Galeria w centrum Lubania, eluban.pl [dostęp 2017-03-12] .
- ↑ . (red.), Ruszyła galeria Inbag, eluban.pl [dostęp 2017-03-12] .
- ↑ PKS Kamienna Góra. pks-kamgora.com.pl. [dostęp 2019-12-23].
- ↑ PKS „Vojager” Lubań. www.pksvoyager.pl. [dostęp 2019-12-23].
- ↑ Przewozy osobowe Bieleccy. www.bieleccybus.pl. [dostęp 2019-12-23].
- ↑ Busiki Zasańscy – Przewozy osobowe. www.busiki.com.pl. [dostęp 2019-12-23].
- ↑ a b Czerwone autobusy w Lubaniu?. „Ziemia Lubańska”. 8 (391), kwiecień/maj 2010.
- ↑ Urząd Miasta Lubań , Komunikacja, luban.pl [dostęp 2017-11-06] (pol.).
- ↑ l, Lubań w skrócie – eluban.pl – portal informacyjny o Lubaniu, aktualności z Lubania i regionu, eluban.pl [dostęp 2017-10-18] .
- ↑ Lubię Lubań – film promocyjny. Lubię Lubań 2016-12-06. [dostęp 2017-09-12].
- ↑ Lubań – miasteczko jak ze snu, „Fakty” 14.10.2012. Fakty TVP3 Wrocław 2012-10-15. [dostęp 2017-09-12].
- ↑ a b 18 Echa przeszłości Zbrodniarze – Lubań. Krzysztof Klimek 2013-05-23. [dostęp 2017-09-12].
- ↑ Echa przeszłości. Kamienna Góra w Lubaniu. Archiwum Łużyce 2014-10-31. [dostęp 2017-09-12].
- ↑ Bąbelkowo. [dostęp 2015-05-17].
- ↑ Przedszkole Niepubliczne nr 1.
- ↑ Przedszkole Publiczne nr 1.
- ↑ Przedszkole Publiczne nr 3.
- ↑ Przedszkole Miejskie nr 5.
- ↑ Przedszkole Językowe „Akademia Malucha”.
- ↑ Witamy w SP1 w Lubaniu, sp1luban.pl [dostęp 2017-10-18] .
- ↑ Sputnik Software Sp. , BIP – Szkoła Podstawowa Nr 2 w Lubaniu, sp2.luban.pl [dostęp 2017-10-18] .
- ↑ Sputnik Software Sp. , BIP – Szkoła Podstawowa nr 3 w Lubaniu, sp3.luban.pl [dostęp 2017-10-18] .
- ↑ Szkoła Podstawowa nr 4.
- ↑ ZSP im. A. Mickiewicza.
- ↑ ZSP im. KZL.
- ↑ Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2.
- ↑ Szkoła Muzyczna I stopnia im. Oskara Kolberga.
- ↑ red, Nadano tytuł Honorowego Obywatela Miasta Lubania, eLubań, 30 maja 2017 [dostęp 2017-11-10] .
- ↑ Ks. Jan Lombarski Honorowym Obywatelem Miasta Lubań, „Przegląd Lubański”, www.lubanski.eu [dostęp 2017-11-10] (pol.).
- ↑ red, Feliks Netz Honorowym Obywatelem, Gazeta Regionalna, 25 lipca 2013 [dostęp 2017-11-10] (pol.).
- ↑ Bank Danych Regionalnych – Strona główna. GUS. [dostęp 2010-09-14].
- ↑ Lubań w liczbach, [w:] Polska w liczbach [online], polskawliczbach.pl [dostęp 2016-01-06] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ x, Łużyckie Centrum Medyczne, lcm-luban.pl [dostęp 2017-06-02] .
- ↑ Siostry Magdalenki od Pokuty (CSMM), portal Zgromadzenia [dostęp 2019-02-01] .
- ↑ Piotr Stefaniak , Na chwałę Trójcy Świętej: Dzieje klasztoru Sióstr Świętej Marii Magdaleny od Pokuty w Lubaniu: 1320–2010, Kraków: Wydawnictwo Instytutu Teologicznego Księży Misjonarzy, 2011, s. 407, ISBN 978-83-7216-900-6 .
- ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2020-07-22] .
- ↑ MIasta partnerskie. miastoluban.pl, 2011-09-21. [dostęp 2011-11-27].
BibliografiaEdytuj
- Waldemar Bena: Lubań wczoraj i dziś. Lubań: 2005.
Linki zewnętrzneEdytuj
- Oficjalna strona miasta
- Lubań, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 374 . (1884)