Ludomir Włodzimierz Kościesza Wolski
Ludomir Włodzimierz Wolski herbu Kościesza, ps. „Mieczysław”, „Mieczysław Wolski” (ur. 4 kwietnia 1893 w Siennowie, zm. 24 grudnia 1965 w Opolu) – major Wojska Polskiego, ziemianin, inżynier, agronom, kawaler Orderu Virtuti Militari, Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.
 L. Kościesza Wolski | |
 major artylerii
| |
| Data i miejsce urodzenia |
4 kwietnia 1893 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
24 grudnia 1965 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
zastępca dowódcy pułku |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Późniejsza praca |
wicedyrektor Centrali Nasiennej w Opolu |
| Odznaczenia | |
   
| |
.png){kind=small}
Życiorys edytuj
Urodził się w rodzinie Zdzisława (1851–1917) i Heleny z Cieńskich herbu Pomian (1853–1931)[1]. Był wychowankiem Gimnazjum oo. Jezuitów w Chyrowie[1]. Inżynier gleboznawca, absolwent wyższych studiów agronomicznych (Hochschule für Bodenkultur) w Wiedniu w 1914 ze specjalizacją gleboznawstwo i podglebie.
W 1914 zaciągnął się do Legionu Wschodniego, a po jego rozwiązaniu został wcielony do c. i k. armii. Jako oficer artylerii na różnych frontach I wojny światowej: rosyjskim – m.in. w Karpatach (Galicja, Rumunia, udział w zdobyciu Odessy w 1917/1918), serbskim, greckim i włoskim. Jego oddziałem macierzystym był pułk armat polowych nr 31, który w 1918 został przemianowany na pułk artylerii polowej nr 30[2]. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1916 w korpusie oficerów rezerwy artylerii polowej i górskiej[3].
Jesienią 1918, po rozpadzie Austro-Węgier, wrócił do Polski i jako oficer w stopniu porucznika artylerii zaciągnął się wraz z braćmi, Tadeuszem i Zdzisławem, do powstającego Wojska Polskiego. Wziął udział w odsieczy Lwowa. W 1920 jako kapitan artylerii wziął udział w „wyprawie kijowskiej” Piłsudskiego i w późniejszej obronie Lwowa przed wojskami Armii Czerwonej. 8 stycznia 1924 został zatwierdzony w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 640. lokatą w korpusie oficerów rezerwowych artylerii. Posiadał przydział w rezerwie do 10 dywizjonu artylerii konnej w Jarosławiu[4][5][6]
Po demobilizacji zarządzał rodzinnym majątkiem w Rozborzu Długim[7]. Powiatowy ekspert gruntów rolnych – wprowadzał do rolnictwa wiele nowych technik upraw rolnych i poprawy gleby rozpowszechniając je wśród okolicznego ziemiaństwa i rolników. Inspektor Klasyfikacji Gruntów przy Lwowskiej Izbie Skarbowej. Od 1931 był sędzia rozjemczym ds. Spraw Oddłużania Rolnictwa przy Sądzie Rozjemczym we Lwowie.
Zmobilizowany w 1939, wziął udział w obronie okrążonego przez Niemców Lwowa. Z chwilą poddania, wobec przejmowania jeńców przez Armie Czerwoną, odmówił pójścia do niewoli. Za zgodą dowódcy gen. Langnera przeszedł do cywila wraz z podległymi mu oficerami, co uchroniło go przed losem innych polskich oficerów (patrz Zbrodnia katyńska).
W październiku, wraz z żoną przekradł się na stronę niemiecką wracając do Rozborza; organizator ZWZ i następnie AK w ziemi przeworskiej i jarosławskiej. Udzielał wraz z rodziną pomocy rodzinom żydowskim, za co został odznaczony odznaczeniem cywilnym Sprawiedliwy wśród Narodów Świata[8]. Poszukiwany przez Gestapo jako „Mieczysław Wolski” ukrywał się od 1943. Po wejściu Armii Czerwonej, wobec fali rewizji, aresztowań i wywózek inteligencji i ziemiaństwa przez NKWD i Smiersz ukrywał się.
W listopadzie 1944 wstąpił do 2 Armii WP co uchroniło jego i rodzinę przed prześladowaniami. Był oficerem artylerii najpierw przy sztabie armii, a później jako zastępca dowódcy pułku ds. szkolenia a następnie ds. liniowych 53 pułku artylerii przeciwpancernej. W kwietniu 1945 wziął udział w forsowaniu Nysy Łużyckiej.
20 kwietnia w czasie przemarszu, na wysokości Diehse, pułk został zaatakowany przez silną kontrofensywę niemiecką idącą z południa na odsiecz Berlinowi. Wobec odcięcia od czoła kolumny z dowództwem pułku, Wolski przejął dowodzenie nad pozostałymi siłami – bateriami 3 do 6 i zorganizował obronę w formie rejonu pancernego odpierając kolejne ataki sił pancernych i wyprowadzając oddziały 53 ppanc oraz 78 ppanc z zagrożenia.
1 października 1945 za dowództwo w trudnej sytuacji został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari i mianowany majorem przez dowódcę 2 Armii WP gen. Karola Świerczewskiego.
Od 1 lutego 1946 do 12 stycznia 1950 był komendantem Poligonu Artylerii mieszczącego się wówczas w Wielkim Borze (ob. Borne Sulinowo) i Jeleniu pod Szczecinkiem, a następnie w Drawsku. W latach 1950–1953 pełnił funkcję komendanta wojskowego Torunia.
Po demobilizacji w 1953 był zastępcą dyrektora od spraw nasiennictwa w Centrali Nasiennej w Opolu. W 1964 przeszedł na emeryturę. Zmarł 24 grudnia 1965. Został pochowany w Siennowie w krypcie starego kościoła, w którym umieszczona jest też tablica z łacińskim epitafium.
W 1921 zawarł związek małżeński z Heleną Younga de Lenie, lwowianką, malarką, lingwistą i tłumaczem, członkiem POW, Orląt Lwowskich i żołnierzem AK. Ze związku narodzili się: Krzysztof (ur. 29 grudnia 1922), doktor etnografii i antropolog i Teresa (ur. 27 listopada 1926)[1].
Ludomir Wolski był miłośnikiem literatury klasycznej, biegle znał języki klasyczne – grekę i łacinę – oraz niemiecki, francuski i węgierski.
Znany był z poczucia humoru i ciętego języka, autor „O tym i owym” zbioru opowiadań, wspomnień i anegdot o Małopolsce z przełomu XIX i XX wieku.
Ordery i odznaczenia edytuj
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari – 1 października 1945
- Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata jako „Włodzimierz Wolski z synem Krzysztofem”, decyzja z września 1981
- W czasie służby w c. i k. armii otrzymał:
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Mieczkowski 2012 ↓, s. 16.
- ↑ a b Ranglisten 1918 ↓, s. 1171.
- ↑ Ranglisten 1918 ↓, s. 1082.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 810, 844.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 729, 769.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 135, 661.
- ↑ Krzysztof Wolski, "Nieistniejące dwory z okolic Jarosławia" w: Rzeszowska Teka Konserwatorska Tom I, Rzeszów 1999
- ↑ Sprawiedliwy Wśród Narodów jako „Włodzimierz Wolski z synem Krzysztofem”, decyzja z września 1981
Bibliografia edytuj
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
- Bobkowski Janusz, "W walce z czołgami", MON, Warszawa 1961
- Zbigniew Mieczkowski. Monografia poligonu drawskiego - odcinek 4. Major Ludomir Włodzimierz Kościerza-Wolski. Kawaler Virtuti Militari. Pierwszy komendant poligonu. „Echa znad Drawy i Gwdy”. 7, sierpień-wrzesień 2012.
- Bibl. Oss. We Wrocławiu 13540/II. „Ludomir Kościesza Wolski: O tym i owym”. Wspomnienia z Przemyskiego z I połowy XX-go wieku. Pol. 1957. K. I, 90. Mf BN. lub Kościesza Wolski Ludomir, O tym i o owym, [b.m.i r.] Muzeum w Przeworsku MP-OP-10;
- CSWL : Historia CSWL;
- Relacja syna, K. Wolskiego;
- Relacja L.Wolskiego CAW, 2 AWP, tom 349;
- Krzysztof Wolski, "Nieistniejące dwory z okolic Jarosławia" w: Rzeszowska Teka Konserwatorska Tom I, Rzeszów 1999;