Ludwik Flatau (ur. 4 czerwca 1829 w Płocku, zm. 26 lipca 1890 tamże) – polski bankier i społecznik.

Pałacyk rodziny Flatau w Płocku

Mieszkał w Płocku, gdzie prowadził Dom Bankowy[1] w drugiej połowie XIX wieku; był bankierem pierwszej gildii[2] i kupcem zbożowym[3][4]. Dom Handlowy Flataua był m.in. ajentem w Guberni płockiej od ubezpieczeń płodów rolnych[5], sprzedawał papiery publiczne i wystawiał przekazy[6]. W 1888 roku[2][7] występował o możliwość kontynuowania firmy zamykanej przez władze rosyjskie, ale dom bankierski „Ludwik Flatau” działał jeszcze po jego śmierci, początkowo prowadzony przez żonę, a następnie przez dzieci[8]. Należał do Płockiego Stowarzyszenia Kupców i jednym z jego obowiązków była praca w Komisji do ustalenia cen na artykuły spożywcze czy opał oraz podawanie cen podstawowych zbóż[3]. Współpracował z Maurycym Fajansem[9] w handlu zbożem.

Dom Handlowy był prowadzony do lat 1930 a jego upadek w Płocku był symptomem nadchodzącego kryzysu[10].

Mieszkał z rodziną przy ulicy Kolegialnej pod numerem 11[11][12]. Ludwik i jego żona Anna byli właścicielami miasta Bieżunia[13] w latach 1875–1876. Należał do oświeceniowego ruchu, który zakładał szerzenie wiedzy i oświaty wśród Żydów, w tym także płockich[14][15].

W 1894 roku (czyli po śmierci Ludwika) Kurier Ilustrowany donosił[16], że Ludwik Flatau wybudował w Płocku pałacyk piętrowy[17] w stylu neorenesansowym na ulicy Kolegialnej 11, który zasługuje [..] na uznanie ze względu na to, że wszystko w nim, nie wyłączając umeblowania, jest owocem pracy sił miejscowych, przeważnie warszawskich. Obecnie jest to pałac ślubów w Płocku.

Był społecznikiem, udzielał się w organizacjach żydowskich[18]. Po jego śmierci Anna Flatau w 1891 roku ofiarowała w Płocku dwie nieruchomości przeznaczone na przytułek dla starców i kalek wyznania mojżeszowego[19] zwany też Domem Starców i Kalek im. Małżonków Flatau[20][3].

Przypisy edytuj

  1. Wojciech Morawski: Słownik historyczny bankowości polskiej do 1939 roku. Warszawa: Muza, 1998, s. 81. ISBN 83-7079-947-7. (pol.). [Fundacja Bankowa im. Leopolda Kronenberga].
  2. a b Z różnych stron. Płock. „Kurjer Codzienny”. 24 (82), s. 82, 22 marca 1888. Waeszawa. [dostęp 2018-01-04]. Cytat: Kupiec pierwszej gildji, poddany pruski, Ludwik Flatau, bankier Płocki, po otrzymaniu odmownej odpowiedzi na swą prośbę, aby mu dozwolono prowadzić dalej interes w kraju, wniósł nowe podanie o zwłokę, w celu zlikwidowania interesów. Ostatnia prośba wywoła rozmaite objaśnienia tutejszej izby skarbowej, których zażądały władze ministerjalne z Petersburga. Los dwóch innych firm bankierskich Markusa Wolfsohna i Dawida Waldenberga, rozstrzygnięty został ostatecznie w ten sposób, że pierwszemu polecono zawiesić działalność, drugiemu zaś, obywatelowi Stanów Zjednoczonych, nadano prawo prowadzenia interesów w kraju. (pol.). 
  3. a b c Krystyna Grochowska-Iwańska. Dwa i pół wieku rodziny Askanasów w Płocku (część I). „Notatki Płockie”. 2 (247), s. 3–11, 2016. Płock: Kwartalnik Towarzystwa Naukowego Płockiego. ISSN 0029-389X. (pol.). 
  4. informacja. „Gazeta Handlowa: pismo poświęcone handlowi, przemysłowi fabrycznemu i rolniczemu.”, 23 marca 1868. Warszawa: Druk. J. Ungra. [dostęp 2018-01-04]. (pol.). 
  5. ogłoszenie. „Gazeta Handlowa: pismo poświęcone handlowi, przemysłowi fabrycznemu i rolniczemu”. 122, 31 maja 1867. Warszawa. [dostęp 2018-01-04]. 
  6. ogłoszenie. „Gazeta Handlowa: pismo poświęcone handlowi, przemysłowi fabrycznemu i rolniczemu.”. 9 (145). s. 2. [dostęp 2018-01-04]. Cytat: Ludwik Flatau, kupiec 1-szej Gildyi w Płocku ma zaszczyt donieść Szanownej Publiczności iż kupuje i sprzedaje wszelkie papiery publiczne, wystawia przekazy na pierwszorzędne domy zagraniczne [..]. (pol.).  [dodatek].
  7. W Korespondencie płockim czytamy co następuje. „Kurjer Warszawski”. 68 (146), s. 4, 28 maja 1888. [dostęp 2018-01-26]. (pol.). 
  8. Informacje. Okólniki. „Kurjer Warszawski”. 79 (118), 30 kwietnia 1899. [dostęp 2018-01-26]. (pol.). 
  9. https://jewishplock.eu/maurycy-fajans/
  10. Wojciech Morawski. Słownik banków polskich. Banki w mniejszych ośrodkach byłego zaboru rosyjskiego. „Gazeta Bankowa”. 38 (99), 16-22 września 1990. (pol.). 
  11. Kalendarz Płocki na rok zwyczajny 1875. Rok pierwszy. Pod redakcją A. F. (s. 75, mieszkania różnych osób w Płocku).
  12. Płocczanin. Kalendarz na r. zw. 1886. (taryfa domów miasta Płocka) s. 99.
  13. Eleonora Bergman: Historia Miasta Bieżunia. 2006, s. 25–52. tekst publ. w BZH nr 5, Bieżuń 1995, s. 15–44.
  14. Andrzej Jerzy Papierowski. Z życia społecznego Żydów płockich w drugiej połowie XIX wieku i na początku XX wieku (cz. I). „Notatki Płockie”. 44/1-178, s. 12–20, 1999. (pol.). 
  15. Krystyna Grochowska-Iwańska. Płockie tropy rodziny Flatau w XIX wieku. „Notatki Płockie. Kwartalnik Towarzystwa Naukowego Płockiego”. 3 (268), s. 3-12, 2021. (pol.). 
  16. Z różnych stron. „Tygodnik Illustrowany”. 22 (9), s. 351, 1894. (pol.).  [Seria 5].
  17. Księga hipoteczna 321 „w mieście Wojewódzkiem Płocku pod liczbą 321 w ulicy Kollegialney na gruncie czynszowym położoną nieruchomość miejską”.
  18. Janusz Szczepański: Społeczność żydowska Mazowsza w XIX-XX wieku. Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna imienia Aleksandra Gieysztora w Pułtusku, 2005, s. 149. ISBN 83-89709-17-1. (pol.).
  19. informacja. „Izraelita”. 33 (28), s. 299, 22 lipca 1898. [dostęp 2018-01-04]. (pol.).  [wspomnienie o Annie Flatau i przytułku dla starców z okazji pogrzebu].
  20. Korespondencja „Izraelity”. Płock w sierpniu. „Izraelita”. 32 (35), s. 337, 3 września 1897. Warszawa. [dostęp 2018-01-04]. Cytat: W przytułku tutejszym dla starców i kalek żydów, imienia b. p. Ludwika Flatau, oddawna dawał się uczuwać brak najpierwotniej choćby urządzonej kąpieli dla pensjonarzy. W dniu 18 b. m. odbyło się w przytułku tym posiedzenie komitetu i zaproszonych gości [..]. (pol.).