M103 (czołg)
M103 – amerykański czołg ciężki z okresu po II wojnie światowej.
 M103 w Muzeum Wojsk Pancernych w Bovington, Wielka Brytania | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent |
Detroit Tank Arsenal |
| Typ pojazdu | |
| Trakcja |
gasienicowa |
| Załoga |
5 osób |
| Historia | |
| Prototypy |
1957 |
| Produkcja |
1957-1964 |
| Wycofanie |
1974 |
| Egzemplarze |
772 |
| Dane techniczne | |
| Silnik |
silnik benzynowy, 12 cylindrowy Continental AV1790-5B o mocy 810 KM (604 kW) |
| Transmisja |
hydromechaniczna |
| Pancerz |
spawany z płyt walcowanych i elementów odlewanych, 25 – 254 mm |
| Długość |
11,39 m |
| Szerokość |
3,63 m |
| Wysokość |
3,55 m |
| Prześwit |
0,40 m |
| Masa |
53 t (własna) |
| Moc jedn. |
13 KM/t |
| Nacisk jedn. |
0,89 kg/cm² |
| Osiągi | |
| Prędkość |
34 km/h |
| Zasięg pojazdu |
128 km |
| Pokonywanie przeszkód | |
| Brody (głęb.) |
1,2 m |
| Rowy (szer.) |
2,2 m |
| Ściany (wys.) |
0,9 m |
| Kąt podjazdu |
60% |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| 1 x armata czołgowa M58 kal. 120 mm 1 x wkm Browning M2 kal. 12,7 mm 2 karabiny maszynowe Browning M1919 lub M37 kal. 7,62 mm | |
| Użytkownicy | |
| US Army, US Marine Corps | |
Historia edytuj
Był on najcięższym czołgiem w uzbrojeniu United States Army i US Marines. Pojazd był produkowany w fabryce czołgów w Detroit (ang. Detroit tank arsenal). Pierwsze egzemplarze weszły do służby w roku 1957. Ostatnie wycofano w roku 1974. Wyprodukowano zaledwie kilkaset sztuk.
Razem z brytyjskim czołgiem ciężkim Conqueror, M103 został zaprojektowany jako przeciwwaga dla radzieckich czołgów ciężkich z serii IS a zwłaszcza IS-8 (T-10). Nigdy nie zostały wykorzystane w walce.
Kolejne wersje M103 były w dużym stopniu zunifikowane ze znacznie lżejszymi czołgami podstawowymi M47, M48 i M60. Gąsienice, rolki podtrzymujące i elementy zawieszenia były takie same, z niewielkimi modyfikacjami wprowadzonymi ze względu na większą masę czołgu. Nigdy nie zmodyfikowano silnika ani układu przenoszenia mocy. Powodowało to poważne problemy nadwyrężając wrażliwy i relatywnie słaby zespół napędowy M103.
Wieża czołgu M103 była znacznie większa niż wieże czołgów M48 i M60 aby mogła pomieścić duże, 120 mm działo i dwóch przydzielonych do niego ładowniczych oraz celowniczego i dowódcę. Kierowca zajmował miejsce poniżej wieży, w kadłubie czołgu. Kąt podniesienia luf armaty wynosił: od -8 do +15 (stopni).
Pozostał przynajmniej jeden nie zezłomowany egzemplarz czołgu M103. Znajduje się on w muzeum na poligonie w Aberdeen, w stanie Maryland, USA. M103 do dziś widnieje w symbolu US Army Armor Corps, składającym się z dwóch skrzyżowanych szabli z centralnie umieszczonym czołgiem zwróconym ku widzowi. Czołgiem, który posłużył jako model był M103.
Wersje edytuj
- M103 rozpoczęto produkcję w roku 1957, zbudowano 400 sztuk.
- M103A1 rozpoczęto produkcję w roku 1959, zbudowano lub przebudowano 219 sztuk. Wyposażenie zostało wzbogacone o nowy celownik (Steroskopowy T52) i komputer balistyczny T33 kosztem jednego sprzężonego karabinu maszynowego. Wprowadzono kosz wieży i nowy elektryczny system jej obrotu.
- M103A2 rozpoczęto produkcję w roku 1964, zbudowano lub przebudowano 153 sztuk. Zastosowano nowy silnik Diesla o mocy 750 KM (559 kilowatów) z czołgu M60. Zwiększyło to zasięg do 480 km (po drodze) i prędkość maksymalną do 37 km/h. Wprowadzono nowy celownik XM2A.
Bibliografia edytuj
- Paweł Przeździecki. M103 bezimienny cz. I Przeciwko Tygrysom i IS-om. „Nowa Technika Wojskowa”. 2007. nr 11. s. s. 89-98. ISSN 1230-1655.
- Paweł Przeździecki. M103 bezimienny cz. II W służbie Marines. „Nowa Technika Wojskowa”. 2007. nr 12. s. s. 73-82. ISSN 1230-1655.