M24 Chaffee
M24 Chaffee – amerykański czołg lekki z okresu II wojny światowej i wojny koreańskiej.
| |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | |
| Typ pojazdu | |
| Trakcja |
gąsienicowa |
| Załoga |
5 (dowódca, ładowniczy, celowniczy, kierowca, pomocnik kierowcy-radiotelegrafista) |
| Historia | |
| Prototypy | |
| Produkcja | |
| Egzemplarze |
4731 szt. |
| Dane techniczne | |
| Silnik |
2 rzędowe silniki gaźnikowe Cadillac Twin 44T24, chłodzony powietrzem o mocy 110 KM przy 3400 obr./min (każdy) |
| Transmisja |
mechaniczna, przekładnie automatyczne Hydramatic, przekładnia zbierająca Synchromesch, przekładnia główna Herringbone, podwójny mechanizm różnicowy |
| Pancerz |
stalowy, spawany z odlewów i płyt walcowanych, 12–38 mm |
| Długość |
5,56 m |
| Szerokość |
3,00 m |
| Wysokość |
2,77 m (z km przeciwlotniczym) |
| Prześwit |
0,46 m |
| Masa |
18,4 t (bojowa) |
| Moc jedn. |
8,9 kW/t |
| Nacisk jedn. |
0,79 kg/cm² |
| Osiągi | |
| Prędkość |
56 km/h (droga) |
| Zasięg pojazdu |
160 km |
| Pokonywanie przeszkód | |
| Brody (głęb.) |
1,0 m |
| Rowy (szer.) |
2,5 m |
| Ściany (wys.) |
1,0 m |
| Kąt podjazdu |
30° |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| 1 x armata czołgowa M6 kal. 75 mm (48 nab.) 2 x czkm M1919A4 kal. 7,62 mm (3750 nab.) 1 wkm Browning M2HB kal. 12,7 mm (440 nab.) | |
| Wyposażenie | |
| 1 x miotacz granatów dymnych M3 (14 granatów) | |
Historia edytuj
Prace nad pojazdem mającym zastąpić czołgi M3/M5 Stuart rozpoczęły się w kwietniu 1943, kiedy na zamówienie rządu amerykańskiego firma Cadillac opracowała model nowego czołgu lekkiego uzbrojonego w armatę 75 mm. Dwa pierwsze prototypy nazwane T24, dostarczono już w październiku 1943. Jeszcze przed zakończeniem prób zamówiono 1000 egzemplarzy tego czołgu, w późniejszym czasie zamówienie zwiększono do 5000 sztuk. Pojazd otrzymał nazwę M24 Chaffee na cześć zmarłego w 1941 roku dowódcy amerykańskich wojsk pancernych, Adny Chaffee'ego Jr.
Pancerz czołgu był spawany, silniki zostały zamontowane na specjalnych, wysuwanych prowadnicach co ułatwiało ich serwis i wymianę – oba silniki były identyczne. Uzbrojenie czołgu stanowiła armata 75 mm, która została wcześniej zaprojektowana dla bombowca średniego B-25 Mitchell.
Był to pierwszy czołg aliantów zachodnich używający jako zawieszenia drążków skrętnych. Zastąpiły one wózki z podwójnymi kołami, stosowanymi w dotychczasowych czołgach lekkich i średnich. Nieoczekiwanym efektem nowego zawieszenia były jednak przypadki otwierania ognia do własnych czołgów przez żołnierzy alianckich w trakcie ofensywy w Ardenach. Jak się okazało, żołnierze brali Chaffee za posiadające podobne podwozia niemieckie czołgi lekkie Panzer II, a nawet za Pantery.
Służba edytuj
Nowe czołgi zaczęły trafiać do jednostek bojowych w połowie 1944 roku. Zastąpiły wcześniej używane czołgi lekkie M5. Brały udział w bojach we Francji, na froncie włoskim i ostatnich walkach na terenie Niemiec.
Po zakończeniu II wojny światowej czołgi M24 pozostały w uzbrojeniu armii amerykańskiej. Na szeroką skalę wzięły udział w wojnie koreańskiej.
Były też eksportowane do innych krajów. Francuskie M24 walczyły w Indochinach i Algierii. W wojnie wietnamskiej używała ich armia Wietnamu Południowego. Obecnie są użytkowane tylko przez Urugwaj.
Pojazdy pochodne edytuj
- M19 Gun Motor Carriage: Samobieżne działo przeciwlotnicze z podwójną armatą 40 mm zamontowaną z tyłu kadłuba, silniki zostały przeniesione bliżej środka. Zamówiono 904 egzemplarze ale dostarczono tylko 285.
- M41 Howitzer Motor Carriage "Gorilla": Działo samobieżne z haubicą 155 mm. Zamówiono 250 sztuk, ale do końca wojny dostarczono tylko 60, najprawdopodobniej nie wzięły udziału w wojnie. Załogę stanowiło 12 żołnierzy, 6 z nich poruszało się w M41, sześciu w transporterze amunicyjnym.
- M37 Howitzer Motor Carriage: Samobieżna haubica, miała zastąpić M7 Priest, zamówiono 448, do końca wojny dostarczono tylko 316 egzemplarzy. Załoga składała się z 7 żołnierzy.
- T77 Multiple Gun Motor Carriage: Samobieżne działo przeciwlotnicze z sześcioma karabinami maszynowymi 12,7 mm zamontowanych w nowej wieży.
Użytkownicy edytuj
Byli
Urugwaj – 17
Arabia Saudyjska – 52
Austria – 46 użytkowanych w latach 1956–1966.
Belgia – 224
Chile
Dania – 63
Etiopia – 34
Filipiny – 7
Francja – 1254
Grecja – 170
Hiszpania - 31
Iran – 180
Irak – 78[1]
Japonia – użytkowane były w latach 1952–1974
Kambodża – 36
Kanada – 32
Korea Południowa
Laos – 4
Norwegia – 123 weszło do służby w latach 50. Ostatni M24 z armii norweskiej został wycofany w 1993 roku.
Pakistan – 132[2]
Portugalia – 16
Tajlandia – 118
Tajwan
Turcja — 238
Stany Zjednoczone[3]
Wielka Brytania – 302
Wietnam Południowy – 137
Włochy – 518
ZSRR – 2 pojazdy przekazano w ramach programu Lend-Lease.
Przypisy edytuj
- ↑ "Rulers of Iraq and Saudi Arabia bury an old feud with big party in Baghdad." LIFE magazine: May 27, 1957.
- ↑ Tom Cooper, Khan Syed Shaiz Ali, India – Pakistan War, 1971; Introduction [online], acig.info, 10 lutego 2008 [zarchiwizowane z adresu 2016-09-15] (ang.).
- ↑ Green & Green (2000), pp. 76–77.
Bibliografia edytuj
- Paweł Żurkowski. Najpotężniejszy z lekkich. Amerykański czołg lekki M24 General Chaffee. „Nowa Technika Wojskowa”. 1999. nr 9. s. str. 37-44. ISSN 1230-1655.
Linki zewnętrzne edytuj
- M24 Chaffee [online], onwar.com [zarchiwizowane z adresu 2011-05-14] (ang.).
- United States' M24 light tank, Chaffee I [online], wwiivehicles.com [zarchiwizowane z adresu 2013-01-22] (ang.).