Konstal 1Mw
1Mw – typ dwukierunkowych, czteroosiowych wąskotorowych wagonów silnikowych wyprodukowanych w Chorzowskiej Wytwórni Konstrukcji Stalowych Konstal w latach 1960–1966 w liczbie 4 sztuk, przystosowanych do kursowania na torze o rozstawie szyn 750 mm. Na PKP wagony te nosiły oznaczenia Mx-201 do 204, zmienione następnie na MBxd1-201 do 204.
 MBxd1-204 na stacji w Krośniewicach | |
| Kraj produkcji | |
|---|---|
| Producent | |
| Lata budowy |
1960–1966 |
| Układ osi |
B'2' |
| Układ wagonów |
s |
| Wymiary | |
| Masa służbowa |
18 t |
| Długość |
15260 mm |
| Szerokość |
2260 mm |
| Wysokość |
3040 mm |
| Średnica kół |
700 mm |
| Napęd | |
| Typ silników |
Wola DTK 150 (Wola 14H6)[a] |
| Liczba silników |
1 × 150 KM (1 × 180 KM)[a] |
| Parametry eksploatacyjne | |
| Rodzaj przekładni |
mechaniczna |
| Prędkość konstrukcyjna |
45 km/h |
| System hamulca |
Westinghouse XR 1 |
| Parametry użytkowe | |
| Liczba miejsc siedzących |
32 + 4 odchylane |
Geneza edytuj
W latach 50. XX wieku Centralny Zarząd Kolei Dojazdowych podjął działania zmierzające do zastąpienia w ruchu osobowym pociągów prowadzonych trakcją parową wagonami silnikowymi. W roku 1958 zlecono produkcję takich pojazdów Chorzowskiej Wytwórni Konstrukcji Stalowych Konstal oraz przekazano jej dokumentację opracowaną przez Centralne Biuro Konstrukcyjne Przemysłu Taboru Kolejowego w Poznaniu[1].
Konstrukcja edytuj
1Mw to dwukierunkowy czteroosiowy wagon silnikowy pierwotnie napędzany silnikiem wysokoprężnym typu Wola DTK 150 o mocy 150 KM i wyposażony w pięciostopniową przekładnię mechaniczną (skrzynię biegów) typu Jelcz sterowaną pneumatycznie. Napęd ze skrzyni biegów był przenoszony za pomocą wału Cardana do przekładni nawrotnej, a następnie na obie osie jednego z wózków (układ osi B'2'). Pojazd wyposażony jest w hamulec pneumatyczny systemu Westingouse’a (typ XR1)[1].
W latach 80. XX wieku podczas napraw głównych silniki Wola DTK 150 wymieniono na nowocześniejsze i mocniejsze silniki typu Wola-Henschel 14H6, skrzynie biegów zastąpiono pochodzącymi z samochodów KAMAZ, zaś przekładnie osiowe – pochodzącymi z lokomotyw serii Lxd2[2].
Pudło wagonu wykonano ze stali. Wnętrze wagonu podzielone jest na cztery przedziały: przedział pasażerski (a w nim 32 stałe miejsca siedzące i 4 rozkładane), przedział silnikowy (umieszczony w środkowej części wagonu, dzielący część pasażerską na dwie części) oraz dwie kabiny maszynisty – po jednej na każdym końcu wagonu. Kabiny pierwotnie były dość niewielkie, a obok nich znajdowały się przedsionki i drzwi do przejścia międzywagonowego. Z czasem przejścia międzywagonowe i przedsionki zlikwidowano dzięki czemu powiększono kabinę maszynisty i utworzono w niej miejsce dla kierownika pociągu[1].
Eksploatacja edytuj
Pierwszy z wyprodukowanych wagonów typu 1Mw (Mx201, później przenumerowany na MBxd1-201) przekazano w roku 1960 do eksploatacji próbnej na Krotoszyńską Kolej Dojazdową (Parowozownia Pleszew). Mimo tego, że w początkowym okresie eksploatacji wagon sprawował się dobrze, szybko pojawiły się liczne usterki. Największe problemy sprawiała skrzynia biegów oraz przekładnie osiowe. W celu usunięcia usterek wagon wysłano do producenta[1].
Wszystkie wagony typu 1Mw eksploatowano pierwotnie na Krotoszyńskiej Kolei Dojazdowej, skąd z czasem trafiły na inne koleje – Śmigielską Kolej Dojazdową oraz Kujawskie Koleje Dojazdowe. W połowie lat 80. XX wieku wszystkie cztery wagony trafiły na Wrocławską Kolej Dojazdową, gdzie pracowały aż do jej likwidacji w roku 1991[2]. Po likwidacji Wrocławskiej KD wagony przesłano do Lokomotywowni Krośniewice[1]. Do dziś zachowały się dwa z czterech wyprodukowanych wagonów. Jeden z nich nadal stacjonuje w Krośniewicach, drugi – na stacji Rogów Towarowy Wąskotorowy (Kolej Wąskotorowa Rogów – Rawa – Biała)[3].
W listopadzie 2012 roku Starostwo Powiatowe w Gnieźnie sprzedało na złom odstawiony od 10 lat zdewastowany wagon MBxd1-201 (prototyp), co wywołało poruszenie prasy branżowej[4]. Jedynie część podzespołów udało się odkupić Fundacji Polskich Kolei Wąskotorowych w celu użycia przy planowanej odbudowie wagonu 203[5].
| Oznaczenie pierwotne | Rok produkcji | Oznaczenie obecne | Numer CETAR[b] | Przebieg służby | Stan |
|---|---|---|---|---|---|
| Mx201 | 1960 | MBxd1-201 | 00-380024960-3 | Pleszew Wąsk. (1960-1975), Śmigiel (1975-1987), Trzebnica Gaj (1987-1992) Krośniewice (1992-2002) Gniezno Wąsk. (2002-2012) |
Złomowany (2012) |
| Mx202 | 1965 | MBxd1-202 | 00-380024961-1 | Pleszew Wąsk. (1965-1966), Krośniewice (1966-1969), Pleszew Wąsk. (1969-1971) Śmigiel (1971-1986) Trzebnica Gaj (1986-1992) Krośniewice (1992-1997) |
Złomowany (1997) |
| Mx203 | 1965 | Mx-203 | 00-380024962-9 | Pleszew Wąsk. (1965-1985), Trzebnica Gaj (1985-1991), Krośniewice (1991-2001) Piotrków Trybunalski Wąsk. (2001-2003) Rogów Wąsk. (od 2003) |
Odstawiony |
| Mx204 | 1966 | MBxd1-204 | 00-380024963-7 | Pleszew Wąsk. (1967-1977), Śmigiel (1977-1987), Trzebnica Gaj (1987-1991) Krośniewice (od 1991) |
Sprawny |
Oznaczenia edytuj
Pierwotnie wagony otrzymały oznaczenie serii Mx[c] i numery inwentarzowe kolejno od 201 do 204. Pomimo tego, że 1 stycznia 1961 roku weszły w życie nowe przepisy o znakowaniu taboru wąskotorowego (instrukcja WM-11), to wagony te zachowały stare oznaczenia do czasu zmiany ich malowania z fabrycznego (kremowo-niebieski) na seledynowo-zielone z pomarańczowym pasem. Zgodnie z nowymi przepisami wagony uzyskały wtedy oznaczenie serii MBxd1[d][e] oraz zachowały dotychczasowe numery taborowe[1]. W roku 1975 wagony zyskały dodatkowe oznaczenia – ujednolicone dwunastocyfrowe numery CETAR zachowując jednocześnie dotychczasowe oznaczenie serii oraz numery inwentarzowe[8].
Zobacz też edytuj
Uwagi edytuj
- ↑ a b Dane po wymianie jednostki napędowej
- ↑ CETAR - system jednolitych numerów taborowych wprowadzony w roku 1974 w celu umożliwienia scentralizowanego obliczania i rozliczania, z zastosowaniem techniki elektronicznego przetwarzania danych, należności za przewóz kolejami przesyłek towarowych[6].
- ↑ Znaczenie poszczególnych liter: M – wagon silnikowy (motorowy) z silnikiem wysokoprężnym, x – czteroosiowy[7].
- ↑ Znaczenie poszczególnych liter: M – wagon silnikowy (motorowy), B – 2 klasy, x – czteroosiowy, d – z silnikiem wysokoprężnym, 1 – z przekładnią mechaniczną[8].
- ↑ Oznaczenie MBxd1 posiadają też inne typy wąskotorowych wagonów silnikowych, dlatego poszczególne konstrukcje odróżnia się zakresem numeracji[1].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h Bogdan Pokropiński. Wąskotorowe wagony motorowe typu 1Mw. „Świat Kolei”. 5 (94), s. 31–35, 2003. Łódź: EMI-PRESS. ISSN 1234-5962.
- ↑ a b c Michał Zajfert. Wagon motorowy typu 1Mw. „Stalowe Szlaki”. 1/2/3 (25/26/27), s. 11, 1991. Warszawa: Agencja Wydawnicza MARKOL.
- ↑ a b 1Mw. Internetowa Encyklopedia Kolejnictwa Enkol.pl. [dostęp 2019-09-25]. (pol.).
- ↑ a b Marek Maleczewski. Gnieźnieńskie kasacje!. „Świat Kolei”. 2/2013 (211), s. 7. Łódź: EMI-PRESS. ISSN 1234-5962.
- ↑ Michał Zaifert. MBxd1-201. „Stalowe Szlaki”. s. 8.
- ↑ Pismo Ministerstwa Komunikacji – Centralnego Zarządu Kolei Dojazdowych nr 4a-616-7/74 z dnia 21 sierpnia 1974 w sprawie ustalenia nowej numeracji wąskotorowych wagonów towarowych i pasażerskich eksploatowanych na kolejach wąskotorowych będących pod zarządem Polskich Kolei Państwowych. Internetowa Encyklopedia Kolejnictwa Enkol.pl. [dostęp 2019-09-26]. (pol.).
- ↑ Zbigniew Tucholski. Systemy oznaczeń i numeracji taboru kolei wąskotorowych PKP według przepisów przedwojennych oraz instrukcji z 1947 r. „Stalowe Szlaki”. 1 (115), s. 45, 2013. Warszawa: Luxtorpeda Expres.pl – Marek Barszcz. ISSN 1234-2696.
- ↑ a b MW-11 Przepisy o znakowaniu taboru wąskotorowego. [w:] Biuletyn Ministerstwa Kolejnictwa nr 33, poz. 227 z roku 1960 [on-line]. Koleje wąskotorowe w Polsce. [dostęp 2019-09-26]. (pol.).