MRZ

MRZ (Machine Readable Zone – Strefa Odczytu Maszynowego) to obszar na różnego rodzaju dokumentach, zawierający zapisane czcionką do odczytu maszynowego (najczęściej OCR-B) dane zawarte w danym dokumencie w sposób skrócony. Celem takiego zapisu jest ułatwienie komputerowego odczytu dokumentu na lotniskach.

Format prezentacji tych danych jest zestandaryzowany przez ICAO Document 9303 (zatwierdzony przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną ISO/IEC 7501-1) i dla paszportów (które są dokumentami typu 3) zawierają 2 linie po 44 znaki i są to:

• nazwisko i imię posiadacza
• numer paszportu
• obywatelstwo
• data urodzenia
• płeć
• data ważności paszportu
• numer identyfikacyjny obywatela

Format

Paszporty

W kodowaniu danych mogą być użyte litery alfabetu łacińskiego A-Z, cyfry 0-9 oraz znak < jako separator poszczególnych pól (lub zastępujący spację). Dla paszportu znaczenie poszczególnych pól jest następujące:

Wiersz 1

numer pola	znak(i)	znaczenie
1	A-Z	P, oznacza paszport
2	A-Z	typ paszportu (dla krajów, które wydają paszporty różnych typów)
3-5	A-Z	kod państwa wydającego dokument wg ISO 3166-1 alpha-3
6-44	A-Z	nazwisko, oddzielone od imienia (imion) dwoma separatorami (<<)

Wiersz 2

numer pola	znak(i)	znaczenie
1-9	A-Z, 0-9	numer paszportu
10	0-9	cyfra kontrolna dla pól 1-9
11-13	A-Z	obywatelstwo posiadacza (ISO 3166-1)
14-19	0-9	data urodzenia (RRMMDD)
20	0-9	cyfra kontrolna dla pól 14-19
21	A-Z	płeć (M dla mężczyzn, F dla kobiet lub < dla płci nieokreślonej)
22-27	0-9	data ważności paszportu (RRMMDD)
28	0-9	cyfra kontrolna dla pól 22-27
29-42	A-Z, 0-9	numer identyfikacyjny (w polskim paszporcie PESEL nie jest wpisywany)
43	0-9	cyfra kontrolna dla pól 29-42 (może być 0 lub znak "<", jeżeli nie ma numeru identyfikacyjnego)
44	0-9	cyfra kontrolna dla cyfr w polach 1-10, 14-20 i 22-43

Cyfrę kontrolną wylicza się w następujący sposób: każda pozycja ma swoją wartość (dla cyfr wartością są te cyfry, dla liter A-Z liczby 10-35, dla znaku < jest 0). Wartość z każdej pozycji jest mnożona przez swoją wagę – wagi powtarzają się cyklicznie, są to cyfry 7, 3, 1. Po wymnożeniu każdej pozycji przez wagę sumuje się wyniki, a otrzymaną liczbę dzieli przez 10. Cyfrą kontrolną jest reszta z dzielenia przez 10.

Przykład:

Numer paszportu: A   A  1   2   3   4   5   6   7
Wartości pól:   10  10  1   2   3   4   5   6   7
Wagi:            7   3  1   7   3   1   7   3   1
Wynik mnożenia: 70+ 30+ 1+ 14+  9+  4+ 35+ 18+  7 = 188

188 / 10 = 18 reszty 8
Cyfra kontrolna = 8

Niektóre oznaczenia kraju wydającego paszport i obywatelstwa są inne niż ISO 3166-1:

• D – Niemcy
• GBD – Brytyjskie terytoria zależne
• GBN – narodowość brytyjska (za granicą)
• GBO – Brytyjski Obywatel za granią (?)
• GBP – Brytyjska osoba chroniona
• GBS – podmiot brytyjski
• UNA – agent specjalny ONZ
• UNK – obywatel Kosowa posiadający paszport wydany przez Tymczasową Misję Administracyjną ONZ w Kosowie
• UNO – paszport wydany przez ONZ
• XOM – Suwerenny Zakon Kawalerów Maltańskich
• XXA – apatryda, na podstawie Konwencji o Statusie Bezpaństwowców z 1954 roku
• XXB – uchodźca, na podstawie Konwencji o Statusie Uchodźców z 1951 roku
• XXC – uchodźca, inny niż na podstawie Konwencji
• XXX – nieustalone obywatelstwo/narodowość

Inne dokumenty podróży (np. dowody osobiste)

Dane zawarte z MRZ dowodów osobistych ułożone są w 3 liniach po 30 znaków. Używane są, podobnie jak w paszportach, litery A-Z, cyfry 0-9 oraz znak "<".

Wiersz 1

Pole	Znak	Znaczenie
1	A-Z	I, A lub C na oznaczenie dokumentu podróży innego niż paszport
2	A-Z	typ
3-5	A-Z	kod kraju wydającego dokument
6-14	A-Z, 0-9	Numer dokumentu
15	0-9	cyfra kontrolna dla pól 6-14
16-30	A-Z, 0-9	inne dane, zgodnie z uznaniem państwa wydającego

Dodatkowo, poza kodowaniem ISO 3166-1, jako kod państwa wydającego może być użyte

• XCC – Wspólnota Karaibska

Wiersz 2

Pole	Znak	Znaczenie
1-6	0-9	Data urodzenia (RRMMDD)
7	0-9	cyfra kontrolna dla pól 1-6
8	A-Z	płeć (M dla mężczyzn, F dla kobiet, < dla płci nieokreślonej)
9-14	0-9	data ważności dokumentu (RRMMDD)
15	0-9	cyfra kontrolna dla pól 9-14
16-18	A-Z	obywatelstwo
19-29	A-Z, 0-9	inne (dla posiadaczy dokumentów amerykańskich może to być umieszczony numer ich paszportu)
30	0-9	cyfra kontrolna dla pól 6-30 z 1. wiersza oraz 1-7, 9-15, 19-29 z 2. wiersza

W wierszu 3 umieszczone są nazwisko (nazwiska) i imiona posiadacza w formacie NAZWISKO<<IMIE<<. W przypadku, gdy nazwisko jest dwuczłonowe, oba człony rozdziela znak "<", a gdy ma się 2 imiona to również są one rozdzielone znakiem "<". Dla osoby, która nazywa się Adam Jerzy Bachleda-Curuś, zapis będzie wyglądał BACHLEDA<CURUS<<ADAM<JERZY<<<. Narodowe znaki diakrytyczne są transliterowane na odpowiednie znaki alfabetu łacińskiego. Transliteracja znaków cyrylicy zależy od państwa.

Zobacz też

• paszport, paszport biometryczny, karta paszportowa
• dowód osobisty, Karta Polaka, karta stałego pobytu