Małgorzata Dąbrowska

polska historyk, mediewista, bizantynolog

Małgorzata Dąbrowska (ur. 11 stycznia 1956 w Łodzi) – historyk, mediewista, bizantynolog, profesor zwyczajny, nauczyciel akademicki Uniwersytetu Łódzkiego.

Małgorzata Dąbrowska
Ilustracja
Państwo działania

 Polska

Data i miejsce urodzenia

11 stycznia 1956
Łódź

profesor zwyczajny
Specjalność: mediewistyka
Alma Mater

Uniwersytet Łódzki

Doktorat

1985 – bizantynologia
Uniwersytet Łódzki

Habilitacja

1996 – bizantynologia
Uniwersytet Łódzki

Profesura

20 października 2016

profesor zwyczajny
Uczelnia

Uniwersytet Łódzki

Okres zatrudn.

od 1978

Życiorys

edytuj

Absolwentka studiów historycznych Uniwersytetu Łódzkiego. Praca magisterska (Marian Henryk Serejski jako mediewista) pod kierunkiem Bogumiła Zwolskiego. W latach 1978–1985 asystent w Zakładzie Historii Powszechnej Starożytnej i Średniowiecznej . Uczennica Haliny Evert-Kappesowej. Doktorat na UŁ – Stanowisko Ludwika Świętego w konflikcie Michała Paleologa z Karolem Andegaweńskim (25 IV 1985). Od 1985 do 2001 adiunkt w Zakładzie Historii Powszechnej Starożytnej i Średniowiecznej UŁ (W 1992 przemianowanego na Zakład Historii Bizancjum). Habilitacja na w Instytucie Historii UŁ Łacinniczki nad Bosforem. Małżeństwa bizantyńsko-łacińskie w cesarskiej rodzinie Paleologów (XIII-XV wiek) – 19 grudnia 1996 (recenzenci: Waldemar Ceran, Ihor Ševčenko, Oktawiusz Jurewicz, Maciej Salamon)[1]. Od 2001 profesor nadzwyczajny UŁ. Od 2016 profesor nauk humanistycznych[2][3]. Od 2005 kierownik Zakładu Historii Średniowiecznej Europy Zachodniej i Lewantu UŁ. Od 2018 profesor zwyczajny[4]. Obecnie pracownik Katedry Historii Średniowiecznej UŁ[5]. W latach 1998–1999 pracowała też w Akademii Świętokrzyskiej im. Jana Kochanowskiego – Filia w Piotrkowie Trybunalskim. Wielokrotnie przebywała na stypendiach i stażach naukowych m.in.: Rządu Francuskiego w Paryżu, w College de France (1989), TEMPUS’a w Tesalonice (1992), TEMPUS’a w Uniwersytecie Paris I-Sorbonne (1996), Fundacji Lanckorońskich w Kings’ College w Londynie (1999), Stypendium Fundacji Kościuszkowskiej w Bibliotece Uniwersytetu Harvarda – Dumbarton Oaks, Waszyngton D.C. (2000), Visiting Fellow w All Souls College w Oksfordzie (2001). Uczestnik kongresów bizantynologicznych: XVIII w Moskwie (1991)[6], XIX w Kopenhadze (1996)[7], XX w Paryżu (2001)[8], XXI w Londynie (2006). W latach 2005–2008 była Visitng Professor w Rice University w Houston (Teksas) (Stypendium Fundacji Kościuszkowskiej dla nauczania historii i literatury polskiej), Visiting Profesor w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego w semestrze letnim 2013/2014. Prowadzi badania nad Bizancjum okresu Paleologów XIII–XV wieku.

Główne zainteresowania badawcze:

  • Bizancjum a Zachód w XIII-XV w.
  • Małżeństwa cesarskie w późnym Bizancjum
  • Naturalne dzieci cesarzy bizantyńskich
  • Rywalizacja Paleologów i Kantakuzenów
  • Trapezunt i świat pontyjski
  • Królestwo Polskie i Cesarstwo Bizantyńskie w XIV-XV w.
  • Oskar Halecki jako historyk unii kościelnej i dyplomata
  • Percepcja Bizancjum w Polsce
  • Współczesna historia i kultura polska

Członek: Polskiego Towarzystwa Historycznego – Oddział Łódzki (od 1978), Komisji Bizantynologicznej PAN afiliowanej przy Association Internationale des Études Byzantines (od 1986), British Society for the Promotion of Byzantine Studies (od 1989), Stałego Komitetu Mediewistów Polskich (od 2001), Łódzkiego Towarzystwa Naukowego (od 2001), Polska Akademia Nauk – Oddział Łódzki (od 2001), Stowarzyszenia Przyjaciół Okrętu „Błyskawica” (od 1991), członek Rady Collegium Artium (od 2008)[9], członek Rady Naukowej Instytutu Historii PAN w Warszawie (kadencja 2015 -2018)[10], członek Rady Redakcyjnej pisma „Collectanea Philologica[11]. Od 2016 jest członkiem Komitetu Nauk Historycznych PAN.

Nagrody

edytuj
  • Nagroda J.M. Rektora UŁ za książkę Bizancjum, Francja i Stolica Apostolska w drugiej połowie XIII wieku (1987).
  • Nagroda Łódzkiego Oddziału PAN dla młodych, wyróżniających się pracowników nauki (1991).
  • „Profesor na piątkę z plusem” – tytuł przyznany przez Duszpasterstwo Akademickie „Węzeł” (1997).
  • Nagroda Ministra Edukacji za książkę Łacinniczki nad Bosforem. Małżeństwa bizantyńsko-łacińskie w cesarskiej rodzinie Paleologów (XIII-XV w.) (1998).
  • Nagrody J.M. Rektora UŁ, indywidualne, stopnia drugiego, za osiągnięcia dydaktyczno-wychowawcze (1988, 1994, 1996, 1999).

Wybrane publikacje

edytuj

Książki, skrypty i przekłady

edytuj
  • Bizancjum, Francja i Stolica Apostolska w drugiej połowie XIII wieku, Łódź: Wydawnictwo UŁ 1986. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica 27 link[12].
  • Łacinniczki nad Bosforem. Małżeństwa bizantyńsko – łacińskie w cesarskiej rodzinie Paleologów (XIII-XV w.), Łódź: Wydawnictwo UŁ 1996[13].
  • (współautor) Disce puer. Podręcznik do łaciny średniowiecznej, red. Dariusz Gwis i Elżbieta Jung-Palczewska, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2000.
  • (przekład i Posłowie, s. 273–275) Cyril Mango, Historia Bizancjum, Gdańsk: Marabut 1997 (wyd. 2 – 2002).
  • (przekład i Posłowie, s. 135–138) Donald M. Nicol, Konstantyn XI. Ostatni cesarz Rzymian, Gdańsk: Marabut 2004.
  • (kompletna rewizja tłumaczenia) Steven Runciman, Nieszpory Sycylijskie. Dzieje świata śródziemnomorskiego w drugiej połowie XIII wieku, Katowice: „Książnica” 1997 (wyd.2 – 2007).
  • (przekład) Ameryka, [w:] Cywilizacje starożytne, red. Artur Cotterell, red. nauk. wyd. pol. Waldemar Ceran, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1990, s. 340–380 (wyd. 2 – Łódź: PRO-media CD 1996).
  • (przekład) Oceania, [w:] Artur Cotterell, Słownik mitów świata, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1993, s. 380–424 (wyd. 2 – Katowice: „Książnica” 1996, wyd. 3 – 2001, wyd. 4 – 2006).
  • Let the witnesses speak… Contemporary Polish and Central European Politics and Culture, National Archive Publishing Company, XanEdu, Rice University, Houston, TX, 2007.
  • Enough Questions, Enough Answers. Modern Polish poetry in Translation, National Archive Publishing Company, XanEdu, Rice University, Houston, TX 2007.
  • Polish Drama in Translation, National Archive Publishing Company, XanEdu, Rice University, Houston, TX, 2006.
  • Krzysztof Zanussi’s Cinema, Central and eastern European Film, National Archive Publishing Company, XanEdu, Rice University, Houston,TX 2006, 2007, 2008.
  • The Voice of Byzantium. Byzantium and the Slavs, National Archive Publishing Company, XanEdu, Rice University, Houston, TX 2008.
  • (redakcja) Oskar Halecki i jego wizja Europy, red. Małgorzata Dąbrowska, t. 1–3, Warszawa–Łódź: Instytut Pamięci Narodowej 2012–2014.
  • Drugie oko Europy. Bizancjum w średniowieczu, Wrocław: Wydawnictwo Chronicon 2015 link[14].
  • (redakcja) Kazimierz Zakrzewski. Historia i polityka, red. Małgorzata Dąbrowska, Warszawa–Łódź: Instytut Pamięci Narodowej-Uniwersytet Łódzki 2015[15].
  • (redakcja) Stanisław Kościałkowski pamięci przywrócony, red. Małgorzata Dąbrowska, Warszawa–Łódź: Instytut Pamięci Narodowej-Uniwersytet Łódzki 2016.
  • The Hidden Secrets. Late Byzantium in The Western and Polish Context, Łódź: Wydawnictwo UŁ 2017 [3][16].
  • (redakcja) Henryk Paszkiewicz wydobyty z zapomnienia, red. Małgorzata Dąbrowska, Warszawa–Łódź: Instytut Pamięci Narodowej-Uniwersytet Łódzki 2018.

Artykuły

edytuj

Rozdziały w monografiach

edytuj
  • Hellenism at the Court of the Despots of Mistra in the First Half of the Fifteenth Century, [w:] Paganism in the Later Roman Empire and Byzantium, ed. Maciej Salamon, „Byzantina et Slavica Cracoviensia” I, Cracow: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas” 1991, s. 157–167 link.
  • Family Ethos at the Imperial Court of the Paleologos in the Light of the Testimony by Theodore of Montferrat, [w:] „Byzantina et Slavica Cracoviensia” II, ed. Maciej Salamon, Anna Różycka-Bryzek, Cracow: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas” 1994, s. 73–81 link.
  • Przemoskwiona wizja Bizancjum i niemiecki bizantynizm Konecznego, [w:] Feliks Koneczny dzisiaj, red. Jan Skoczyński, Kraków: Księgarnia Akademicka 2000, s. 155–165.
  • Byzantine Lady’s Daughters in Poland, [w:] Byzantium and East-Central Europe, ed. Günter Prinzing, Maciej Salamon with the assistance of Paul Stephenson, „Byzantina et Slavica Cracoviensia” III, Cracow: „Historia Iagellonica”, 2001, s. 197–202 link.
  • „On, królestw wszystkich władca”. Zawrotna kariera Ottona I I jej bizantyński kontekst, [w:] Pokłosie Zjazdu Gnieźnieńskiego, red. Bolesław Solarski, Maria Sęczkowska, Łęczyca: TNP – TMZŁ 2002, s. 9–17.
  • Cywilizacja bizantyńska, czyli świat średniowiecznych Rzymian, [w:] Koneczny. Teoria cywilizacji, red. Jan Skoczyński, Warszawa: Wydawnictwo UŁ – Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk 2003, s. 329–351.
  • Byzance, source des stereotypes dans la conscience des Polonais, [w:] Byzance en Europe, ed. M. F. Auzepy, Paris 2003, s. 43–54.
  • Jana Kantakuzena przepis na wygraną. Przejecie władzy w Bizancjum w 1347 r., [w:] Zamach stanu w dawnych społecznościach, red. Arkadiusz Sołtysiak i Justyna Olko, Warszawa: OBTA UW 2004, s. 375–383.
  • Popołudnie średniowiecznej Europy. Społeczności łacińskie na obszarach bizantyńskich w latach: 1204–1453, [w:] Wędrówka i etnogeneza w starożytności i średniowieczu, red. Maciej Salamon i Jerzy Strzelczyk, Kraków: Wydawnictwo UŁ 2004, s. 393–404 (wyd. 2 – Kraków: Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagellonica” 2010, s. 461–472).
  • Marian Henryk Serejski (1897–1975), [w:] Mediewiści, red. Jerzy Strzelczyk, Poznań: Instytut Historii UAM, 2011, s. 225–230.
  • Oskara Haleckiego droga do Bizancjum i na Bronx, [w:] Oskar Halecki i jego wizja Europy, red. Małgorzata Dąbrowska, t. 1, Warszawa–Łódź: Instytut Pamięci Narodowej 2012, s. 104–119.
  • „Byzantine Empresses”. Mediations in the Feud between the Palaiologoi (13th-15th centuries), [w:] Konfliktbewältigung und Friedensstiftung im Mittelalter = Przezwyciężanie konfliktów i ustanawianie pokoju w średniowieczu, hrsg. von Roman Czaja, Eduard Mühle, Andrzej Radzimiński, Toruń: Towarzystwo Naukowe 2012, s. 227–239 link.
  • Die Herrschaft des Kaisers Manuel I. Kommenos in den Augen von Johannes Kinnamos, [w:] Macht und Spiegel der Macht Herrschaft in Europa im 12. und 13. Jahrhundert vor der Hintergrund der Chronistik, Herausgegeben von Norbert Kersken und Grischa Vercamer, Wiesbaden: Harrassowitz Verlag 2013, s. 419–432. Deutsches Historisches Institut Warschau Quellen und Studien Herausgegeben von Eduard Mühle, Band 27.
  • Inteligencja emocjonalna Manuela II Paleologa, [w:] Homo, qui sentit: ból i przyjemność w średniowiecznej kulturze Wschodu i Zachodu, red. Jacek Banaszkiewicz i Kazimierz Ilski, Poznań: Instytut Historii UAM 2013, s. 21–31.
  • Kobiece oparcie Haleckiego. Matka i żona, [w:] Oskar Halecki i jego wizja Europy, red. Małgorzata Dąbrowska, t. 2, Warszawa–Łódź: Instytut Pamięci Narodowej 2013, s. 21–38.
  • Przyjaźnie Oskara Haleckiego w świetle jego korespondencji, [w:] Oskar Halecki i jego wizja Europy, red. Małgorzata Dąbrowska, t. 3, Warszawa–Łódź: Instytut Pamięci Narodowej 2014, s. 22–43.
  • Giaur i Lewantyn na bizantyńskim szlaku Ignacego Pietraszewskiego, [w:] Tradycje bizantyńskie. Romantyzm i inne epoki, pod red. E. Kasperskiego i O. Krysowskiego, Warszawa 2014, s. 153–163.
  • Steven Runciman (1903–2000), [w:] Mediewiści IV, red. Jerzy Strzelczyk, Poznań: Instytut Historii UAM 2016.
  • Jana Długosza spojrzenie na Bizancjum, [w:] Sic erat in votis. Studia i szkice ofiarowane Profesorowi Zbigniewowi Anusikowi w sześćdziesiątą rocznice urodzin, t. 2: Europa i świat w czasach nowożytnych, red. Małgorzata Karkocha i Piotr Robak, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 2017, s. 59–79.
  • Za ścianą ludzkich biografii. Pytania o sens życia w twórczości Krzysztofa Zanussiego [:] Wiara – Kultura – Kino, t. 2, red. K. Wawrzynów, W.Z. Wojtyra, Wrocław: Wyższe Seminarium Duchowne Prowincji Świętej Jadwigi we Wrocławiu 2017, s. 41–54.

Przypisy

edytuj
  1. W informacjach na stronie Katedry Historii Bizancjum http://www.bizancjum.uni.lodz.pl/index.php?strona=prace brak informacji o M. Salamonie.
  2. Nominacje profesorskie w Pałacu Prezydenckim [online], prezydent.pl, 26 października 2016 [dostęp 2016-12-01].
  3. Nominacja profesorska dla Małgorzaty Dąbrowskiej | Collegium Artium [online], collegiumartium.org [dostęp 2024-04-24] [zarchiwizowane z adresu 2017-03-14] (pol.).
  4. prof. dr hab. Małgorzata Dąbrowska [online], www.historia.uni.lodz.pl [dostęp 2019-01-09] (pol.).
  5. :: Instytut Historii UŁ :: [online], historia.uni.lodz.pl [dostęp 2024-04-24] [zarchiwizowane z adresu 2017-01-09] (pol.).
  6. L’Éthos de la famille de la cour impériale des Paléologues selon le témoignage de Théodore de Montferrat, [w:] XVIII Международный Конгресс Византинистов. Резюме сообщений (8–15 Августа 1991), Московский Государсвенный Университет им. М.В. Ломоносова, t. 1: A-K, Москва 1991, s. 265–266.
  7. From Poland to Tenedos. The project of using the Teutonic Order in the fight against the Turks after the fall of Constantinople, [w:] Byzanz und Ostmittelauropa 950–1453. Beiträge zu einer Table Ronde des XIX. International Congress of Byzantine Studies (Copenhagen 1996), hrsg. von G. Prinzing – M. Salamon, Mainzer Veröffentlichungen zur Byzantinistik 3, Wiesbaden 1999, s. 165–176.
  8. Byzance dans la conscience des Polonais. Sources de stéréotypes, [w:] XXe Congrès International des Études Byzantines (Collège de France – Sorbonne, 19–25 août 2001), Pré-Actes, II: Tables rondes, Paris 2001, s. 319.
  9. Rada | Collegium Artium [online], org.pl [dostęp 2024-04-24] [zarchiwizowane z adresu 2015-03-31] (pol.).
  10. Informacje ogólne - Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN [online], ihpan.edu.pl [dostęp 2024-04-24] [zarchiwizowane z adresu 2015-06-20] (pol.).
  11. Uniwersytet Łódzki [online], collectaneaphilologica.online.uni.lodz.pl [dostęp 2017-11-25] [zarchiwizowane z adresu 2016-10-10].
  12. Recenzje: Věra Hrochová, „Byzantinoslavica” 49 (1988), z. 1, s. 291–293; Piotr Krupczyński, „Byzantinische Zeitschrift” 82 (1989), s. 291–293; Jerzy Strzelczyk, „Deutsches Archiv für Erforschung des Mittelalters” 44 (1988), s. 646.
  13. Recenzje: Waldemar Ceran, „Piotrkowskie Zeszyty Historyczne” 2 (2000), s. 397–402; Maciej Salamon, „Byzantinoslavica” 57 (1996), s. 409–412; Teresa Wolińska, „Byzantiaka” 11 (1997), s. 527–529.
  14. Recenzja: Michał Kozłowski, „Vox Patrum” 37 (2017), t. 68, z. 2, s. 641–647 [1].
  15. Recenzja: Piotr Kochanek, „Vox Patrum” 37 (2017), t. 68, z. 2, s. 658–668.
  16. Recenzja: Michał Kozłowski, „Rocznik Łódzki” 66 (2017), s. 207–212 [2].

Bibliografia

edytuj
  • Czy historia jest nauką? Czyli o historii, jej studiowaniu, nauczaniu – rozmowa z Panią dr hab. Małgorzatą Dąbrowską, „Studencki Biuletyn Historyczny” 2000, nr 3, s. 93–109.
  • Nie jestem Lodzerfrau! „104” rozmawia z Małgorzatą Dąbrowską, prof. ndzw. Uniwersytecie Łódzkim, mediewistką i bizantynistką, rozmowę przeprowadziła Marzena Sobczyk, „Piotrkowska 104. Miesięcznik Łódzki” 1 (2003), nr 4.

Linki zewnętrzne

edytuj