Maciej Łubieński (1572–1652)
Maciej Łubieński herbu Pomian (ur. 2 lutego 1572 w Łubnej, zm. 28 sierpnia 1652 w Łowiczu) – arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski, biskup poznański, biskup kujawski, biskup chełmski, kanonik gnieźnieński i krakowski, kustosz sandomierski w 1614 roku[1], proboszcz średzki i łęczycki, prepozyt miechowski[2].
| Prymas Polski i Litwy | ||
| ||
| ||
| Kraj działania | ||
|---|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | ||
| Data i miejsce śmierci | ||
| Miejsce pochówku |
bazylika prymasowska Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Gnieźnie | |
| Arcybiskup gnieźnieński | ||
| Okres sprawowania |
1641–1652 | |
| Prepozyt w Miechowie | ||
| Okres sprawowania |
1617–1627 | |
| Wyznanie | ||
| Kościół | ||
| Prezbiterat |
1602 | |
| Nominacja biskupia |
1620 | |
| Sakra biskupia |
31 października 1621 | |
| Data konsekracji |
31 października 1621 | ||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Konsekrator | |||||||||||||||||||||
| Współkonsekratorzy | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
Brat Stanisława.
Życiorys edytuj
Nauki pobierał początkowo w Sieradzu, następnie w kolegium jezuitów w Kaliszu[3], a później w Poznaniu i w Krakowie. Po ukończeniu Akademii Krakowskiej pracował w kancelarii królewskiej. Odbył studia prawa kanonicznego we Włoszech i Niemczech.
W 1602 otrzymał święcenia kapłańskie. Od 1607 sekretarz i rejent kancelarii Zygmunta III Wazy. W 1615 r. otrzymał nominację na prepozyturę klasztoru bożogrobców w Miechowie, zostając tam proboszczem. W 1620 został biskupem chełmskim, 1626 poznańskim, 1631 kujawskim, od 1641 arcybiskupem gnieźnieńskim i prymasem Polski.
Podpisał pacta conventa Władysława IV Wazy w 1632 roku[4]. W 1641 roku wyznaczony został senatorem rezydentem[5]. Był członkiem konfederacji generalnej zawiązanej 31 lipca 1648 roku[6]. W 1648 roku był elektorem Jana II Kazimierza Wazy z województwa poznańskiego[7], podpisał jego pacta conventa[8].
Podczas powstania kozackiego w 1648 r. jako interrex kierował państwem i podpisał elekcję Jana II Kazimierza. 17 stycznia 1649 r. koronował go w katedrze wawelskiej.
Będąc prymasem, dbał o budownictwo sakralne, fundując m.in. kaplicę Matki Boskiej na Jasnej Górze w Częstochowie. Inicjował działania ekumeniczne[9][10][11]. Rozpoczął barokizację katedry gnieźnieńskiej.
Zasłużył się w unormowaniu stosunków kościelnych i podniesieniu gospodarczemu swych diecezji. Majątek swój przeznaczył w testamencie na cele kościelne; dzięki: przystępności, pobożności i hojności cieszył się wielkim poważaniem i autorytetem wśród szlachty i ludu, który uważał go za świętego.
Wydał pracę: Constitutiones Capitulorum generalium Miechoviensium ordinis canonicorum Regularium (1627).
Zmarł w opinii świętości w Łowiczu w 1652 r., a pochowano go w rodzinnej kaplicy w Gnieźnie, obecnie jego ciało znajduje się w podziemiach katedry gnieźnieńskiej.
Galeria edytuj
-
Pieczęć abpa Macieja Łubieńskiego 1648 r. (miejsce przechowywania Archiwum Państwowe w Poznaniu) -
Abp Maciej Łubieński zaświadcza, że posłowie z miasta Poznania oddali swoje głosy na Jana Kazimierza w czasie wyborów elekcyjnych 1648 r. (miejsce przechowywania Archiwum Państwowe w Poznaniu)
Przypisy edytuj
- ↑ Jan Wiśniewski, Katalog prałatów i kanoników sandomierskich od 1186–1926 r. tudzież sesje kapituły sandomierskiej od 1581 do 1866 r., Radom 1928, s. 193.
- ↑ Prałaci i kanonicy katedry metropolitalnej gnieźnieńskiej od roku 1000 aż do dni naszych. Podług źródeł archiwalnych, opracował Jan Korytkowski, t. II, Gniezno 1883, s. 536.
- ↑ Andrzej Drewicz, Przewodnik po regionie. Kolegium jezuickie, www.wkaliszu.pl
- ↑ Porządek Na Seymie Walnym Elekcyey, miedzy Warszawą a Wolą, Przez opisane Artykuły, do samego tylko Aktu Elekcyey należące, vchwalony y postanowiony. Roku Pańskiego, M. DC. XXXII. Dnia 27. Września, s. 16.
- ↑ Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, s. 21.
- ↑ Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, s. 85.
- ↑ Svffragia Woiewodztw, y Ziem Koronnych, y Wielk. Xięstwa Litewskiego. Zgodnie na Naiaśnieyszego Iana Kazimierza Obranego Krola Polskiego [...]. Dane, między Warszawą, a Wolą, Dnia 17. Listopada, Roku 1648, [b.n.s].
- ↑ Porządek na seymie walnym elekcyey między Warszawą a Wolą przez opisane artykuły do samego aktu elekcyey należące, vchwalony y postanowiony roku Pańskiego M.DC.XLVIII, dnia VI października, s. 19.
- ↑ Marek Szulakiewicz, Toruń i Colloquium Charitativum w 1645 roku, [w:] Marek Szulakiewicz (red.), W poszukiwaniu nowego człowieka, Toruń 2020, 11 i 23.
- ↑ Edmund Piszcz, Colloquium Charitativum w Toruniu A.D. 1645. Geneza i przebieg, Toruń: Wydawn. Konserwatora Diecezjalnego, 1995, 51n., ISBN 83-86471-85-9, OCLC 833016349 [dostęp 2023-02-03].
- ↑ Jacob Heinrich. Zernecke, Thornische Chronica, in welcher die Geschichte dieser Stadt von MCCXXI. bis MDCCXXVI. aus bewehrten Scribenten und glaubwürdigen Documentis zasammen getragen worden., A. Haude, 1727, s. 310-312, OCLC 976918676 [dostęp 2023-02-03].
Bibliografia edytuj
- Urban W., Łubieński Maciej h. Pomian (1572–1652) [w:] Wielkopolski słownik biograficzny 1983, s. 437.