Madziarozaur
Madziarozaur (Magyarosaurus) – rodzaj małego zauropoda, żyjącego w mastrychcie na terenach dzisiejszej Rumunii. Jest to jeden z najmniejszych znanych zauropodów. Dorosłe madziarozaury osiągały zaledwie 6 m długości. Został on zaliczony przez Kristinę Curry Rogers do nienazwanego kladu tworzonego przez rapetozaura i saltazaury. Przyczyną jego niewielkich rozmiarów była niewielka ilość pożywienia dostępnego na małej wyspie, na której żył.
| Magyarosaurus | |
| von Huene, 1932 | |
 Prawdopodobny wygląd madziarozaura | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Infrarząd | |
| (bez rangi) | Titanosauria |
| Rodzaj |
madziarozaur |
Odkrycie edytuj
Pierwsze szczątki madziarozaura zostały odkryte przez barona Nopcsę w Hunedoarze – regionie zachodniej Rumunii. Nopcsa opisał je jako należące do nowego gatunku tytanozaura – T. dacus. Epitet gatunkowy tego gatunku pochodzi od Daków – starożytnego ludu zamieszkującego tereny współczesnych: Rumunii i częściowo Węgier. Von Huene zorientował się jednak, że "T." dacus należy do nowego rodzaju zauropoda, którego opisał w 1932 pod nazwą Magyarosaurus. W tym samym roku opisał on dwa nowe gatunki należące do rodzaju Magyarosaurus, ale obecnie są one zazwyczaj uważane za synonimy M. dacus – gatunku typowego.
Paleobiologia edytuj
Madziarozaur występował na terenach dawnej wyspy Haţeg. W późnej kredzie Europa była archipelagiem wulkanicznych wysp, które często były niewielkie. Niewielka ilość dostępnego pożywienia i innych zasobów naturalnych doprowadziła do karłowatości żyjących tam roślinożerców, co doprowadziło też do skarłowacenia mięsożerców. Na wyspie Haţeg obok madziarozaura żyły takie dinozaury jak nodozaur Struthiosaurus, iguanodont Rhabdodon, Elopteryx – niewielki teropod o niepewnej pozycji systematycznej – oraz hadrozaur Telmatosaurus.
Gatunki edytuj
Szczątki wszystkich wymienionych poniżej gatunków odkryto w mastrychckich osadach łożyska Sinpetru (Judethean Hunedoara, Rumunia)
- Magyarosaurus dacus (von Huene, 1932, początkowo opisany jako Titanosaurus dacus (Nopcsa, 1915)
- Znany z izolowanych szczątków 10 osobników.
- Magyarosaurus hungaricus (von Huene, 1932)
- Najprawdopodobniej synonim M. dacus. Opisany na podstawie pojedynczej kości strzałkowej.
- Magyarosaurus transsylvanicus (von Huene, 1932)
- Znany z izolowanych kości pozaczaszkowych. Zazwyczaj uważany za synonim M. dacus.
Bibliografia edytuj
- Saltasauridae na Thescelosaurus! (ang.)
- Madziarozaur na DinoDacie (ang.)
- Kristina Curry Rogers, "Titanosauria: A phylogenetic Overview" w: Kristina Curry Rogers and Jeffrey A. Wilson, (red.) 2005, The Sauropods: Evolution and Paleobiology, University of California Press, Berkeley, ISBN 0-520-24623-3
- Die fossile Reptil-Ordnung Saurischia, ihre Entwicklung und Geschichte. Huene, F. von MONOG. GEOL. PAL. 4 (1) pts. 1 and 2, viii +361 pp (1932).
- Die Dinosaurier der siebenburgischen Landesteile Ungarns. Mitteil. Nopcsa, F. JB. K. UNGAR. GEOL. REICHSANST. 23;1-26 (1915).