Wikipedia

Makarki

wieś w województwie podlaskim

Makarki (biał. Макаркі[6]) – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie siemiatyckim, w gminie Grodzisk[5][7].

Makarki
wieś
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 podlaskie

Powiat

siemiatycki

Gmina

Grodzisk

Liczba ludności (2011)

164[2][3]

Strefa numeracyjna

85

Kod pocztowy

17-315[4]

Tablice rejestracyjne

BSI

SIMC

0028725[5]

Położenie na mapie gminy Grodzisk
Mapa konturowa gminy Grodzisk, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Makarki”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej znajduje się punkt z opisem „Makarki”
Położenie na mapie województwa podlaskiego
Mapa konturowa województwa podlaskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Makarki”
Położenie na mapie powiatu siemiatyckiego
Mapa konturowa powiatu siemiatyckiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Makarki”
Ziemia52°33′34″N 22°45′53″E/52,559444 22,764722[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Integralne części wsi Makarki[5][7]
SIMC Nazwa Rodzaj
1012198 Duża Strona część wsi
1012241 Mała Strona część wsi

W latach 1954–1959 wieś należała i była siedzibą władz gromady Makarki, po jej zniesieniu w gromadzie Grodzisk. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa białostockiego.

Miejscowość znajduje się 89,5 km na południowy zachód od Białegostoku, 16,5 km na północny zachód od Siemiatycz, 4 km na południe od Grodziska.

Przy wjeździe do wsi znajduje się budynek świetlicy wiejskiej. W miejscu tym stała wcześniej drewniana szkoła[6], która funkcjonowała do 1959[8]. W później dzieci uczęszczały do szkoły w Rybałtach, położonych 2 km od wsi [6]. Placówka w Rybałtach istniała do 1983[8]. Obecnie wieś Makarki znajduje się w rejonie Zespołu Szkół w Grodzisku.

Przy wyjeździe ze wsi w kierunku Grodziska znajduje się betonowy postument z krzyżem. Napis wykonany cyrylicą informuje, iż obiekt został umieszczony w tym miejscu 10 czerwca 1933 przez ówczesną młodzież wsi. We wsi znajduje się jeszcze kilka krzyży, na których znajdują się napisy cyrylicą[6].

Prawosławni mieszkańcy miejscowości kultywują rzadki w tym regionie zwyczaj obchodzenia pól, który zgodnie z miejscową tradycją przypada w dzień katolickiego święta Bożego Ciała. Tego dnia z cerkwi w Grodzisku wyrusza uroczysty orszak z chorągwiami, który obchodzi pola i zatrzymuje się na modlitwę przed znajdującymi się we wsi krzyżami[6].

Wieś znajduje się na terenie prawosławnej parafii św. Mikołaja w Grodzisku oraz rzymskokatolickiej parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Grodzisku.

Makarki leżą w obszarze, na którym używane są gwary pochodzenia wschodniosłowiańskiego. W 1985 na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Gdańskiego obroniona została praca doktorska Zofii Trancygier pt. Słowotwórstwo rzeczowników z polsko-ruskiego pogranicza językowego pod Siemiatyczami. Materiał do tej pracy zebrany został w latach 1978–1984 m.in. w Makarkach[9].

Na terenie wsi znajduje się 120-metrowy maszt SLR Makarki.

Historia edytuj

 
Krzyż przy wyjeździe ze wsi w kierunku Grodziska (z 1933)
 
Cyryliczne inskrypcje na krzyżu

Nazwa wsi pochodzi od charakterystycznego dla prawosławia imienia Makary. Prawdopodobnie już w XV wieku istniała cerkiew w Czarnej Cerkiewnej, która obejmowała również wieś Makarki[10].

W 1674 r. w Makarkach zamieszkiwały 72 osoby dorosłe (w ówczesnym Grodzisku – tylko 27)[10]. Pod koniec XVIII wieku, gdy właścicielem wsi był Józef Kajetan Ossoliński, w Makarkach mieścił się browar, karczma, 31 domów gospodarzy i 1 dom rzemieślnika[10].

W księdze chrztów cerkwi w Grodzisku z lat 1764–1774 występują następujące nazwiska mieszkańców Makark: Łażko, Muzyczko, Gałganik, Buraczuk, Wawrzyniuk, Kobus, Trociuk, Demianiuk, Kopeć, Lisik, Czopiuk, Oryszko, Łazczuk, Pajko, Burak, Dmitruk, Szerszeniuk, Balejko, Grosiuk, Jarosiuk, Saczuk, Kopiec, Korol, Rodczuk, Hlebiuk, Dawidiuk, Jędrzejuk.

W 1896 Makarki liczyły 48 domów, w których zamieszkiwały 292 osoby (148 mężczyzn i 144 kobiety). W 1921 we wsi było 45 domów, w których mieszkały 253 osoby (207 prawosławnych, 29 rzymskokatolików i 17 Żydów)[10].

W dwudziestoleciu międzywojennym Makarki należały do parafii prawosławnej w Czarnej Wielkiej. Na podstawie kronik parafialnych wiadomo, iż w 1938 w Makarkach mieszkało 353 prawosławnych[11].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 75787
  2. ↑ Wieś Makarki w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-12-23], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  3. ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
  4. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 758 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  5. ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
  6. ↑ a b c d e A. Wiarbicki, Hrodziskaja szmatkulturnaść, "Niwa" 2012 nr 31, s. 9.
  7. ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  8. ↑ a b Dzieje naszej szkoły. Zespół Szkół w Grodzisku. [dostęp 2013-01-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-03-21)].
  9. ↑ M. Łesiów, Ukraińskie gwary podlaskie: historia badań i najważniejsze cechy systemowe [w:] Stepaniuk M. (red.), Gwary północnego Podlasia, Bielsk Podlaski 2008, s. 51-52.
  10. ↑ a b c d T. Jaszczołt, Gmina Grodzisk k. Siemiatycz. Dzieje ziemi i mieszkańców, Grodzisk 2004.
  11. ↑ G. Sosna, Katalog świątyń i duchowieństwa prawosławnej diecezji warszawsko-bielskiej [w:] "Elpis" 2000 nr 3, s. 293.

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Makarki&oldid=72543927”