Maksymilian Fiszgrund
Maksymilian Fiszgrund, także Fischgrund (ur. 6 sierpnia 1887 w Sułkowicach, zm. 23 maja 1978 w Krakowie) – polski dziennikarz, tłumacz i działacz społeczności żydowskiej.
Życiorys edytuj
Urodził się w Sułkowicach w rodzinie żydowskiej, jako syn Szymona i Bronisławy. Jego bratem był Salo Fiszgrund (1893–1971), czołowy działacz Bundu, uczestnik powstania w Getcie Warszawskim, po 1949 roku członek PZPR.
Maksymilian uczęszczał do szkoły elementarnej w Sułkowicach, a za sprawą historyka literatury Wilhelma Feldmana trafił do gimnazjum. W późniejszym czasie przetłumaczył na jidysz książkę Feldmana pt. „Cudotwórca”. Po skończeniu gimnazjum udał się na rok do Berlina, gdzie studiował w dziedzinie handlu międzynarodowego. Po powrocie do Polski zostaje dziennikarzem krakowskiego Naprzodu, organu prasowego Polskiej Partii Socjalno-Demokratycznej Galicji i Śląska Cieszyńskiego, a następnie Polskiej Partii Socjalistycznej[1]. Od czasu wybuchu Rewolucji 1905 roku jest członkiem PPS.
Przez pierwsze 2 lata II wojny światowej przebywał w Buczaczu, gdzie udzielał się w społeczności żydowskiej. Po ataku Niemiec na ZSRR został aresztowany. Za sprawą nieznanego działacza PPS wydostał się z więzienia i trafił pod opiekę do Czesława Bobrowskiego. W Krakowie ukrywał się korzystając z aryjskich papierów na nazwisko Feliks Musiołek. Do końca wojny przebywał w Lednicy Górnej u działacza PPS i żołnierza Batalionów Chłopskich Leona Palonki. Od 1942 był członkiem Gwardii Ludowej WRN w okręgu krakowskim[1]. Od 1945 był PPR, a następnie w PZPR.
Po zakończeniu II wojny światowej osiadł w Krakowie, gdzie był członkiem prezydium Wojewódzkiego Komitetu Żydowskiego oraz aktywistą oddziału Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce. Był członkiem Związku Żydów byłych Uczestników Walki Zbrojnej z Faszyzmem, a od 1949 Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. Był wieloletnim redaktorem Fołks Sztyme.
Zmarł w Krakowie. Jest pochowany na nowym cmentarzu żydowskim przy ulicy Miodowej. Jego pierwszą żoną była Janina z domu Kunstlinger, z którą ożenił się w Sułkowicach. Miał z nią dwie córki: Rozię i Bronię[1]. Jego drugą żoną została Alina z domu Birnbaum (1921–2006), dla której również było to drugie małżeństwo. Jego pasierbica Wanda Gołębiowska (1948–2006) była wieloletnią przewodniczącą krakowskiego oddziału TSKŻ.
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Centropa.org: Wywiad Magdaleny Bizon z Aliną Fiszgrund, 2005.
Bibliografia edytuj
- August Grabski: Żydowski ruch kombatancki w Polsce w latach 1944-1949. Warszawa: Trio, 2002, s. 180. ISBN 83-88542-17-6.