Malbun

Malbun
Państwo	Liechtenstein
Wysokość	1600 m n.p.m.
Kod pocztowy	9497
	Położenie na mapie Liechtensteinu Malbun
	47°06′03,1″N 9°36′37,2″E/47,100861 9,610333
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Malbun – górska osada w Liechtensteinie położona na wysokości około 1600 m n.p.m., eksklawa gminy Triesenberg.

GeografiaEdytuj

Malbun jest najdalej wysuniętym na wschód osiedlem ludzkim w liechtensteińskim Oberlandzie. Jedyne połączenie z resztą kraju stanowi droga Malbunstrasse prowadząca do Steg, a następnie przez Stegertunnel do Triesenbergu. Wieś nie ma znaczenia administracyjnego i nie stanowi odrębnej jednostki a jest integralną częścią Triesenbergu.

Osada jest położona w malowniczej górskiej dolinie polodowcowej określanej tą samą nazwą, która została wyrzeźbiona przez lokalny lodowiec^[1]. Dnem tej doliny płynie strumień Malbunbach, który uchodzi w miejscowości Steg do rzeki Saminy^[1].

Panaroma doliny Malbun.

HistoriaEdytuj

Pierwszymi mieszkańcami doliny Malbun byli Walserowie, którzy osiedlali się tutaj w XIII wieku. Ziemie te należały do mieszkańców Vaduz i Schaan, którzy w 1355 roku oddali w lenno dolinę i górskie łąki Walserom^[2]. W 1657 roku tereny te zostały sprzedane mieszkańcom Triesenbergu i od tamtej pory są związane z tą gminą. Przez wieki tereny dzisiejszego Malbun były wykorzystywane do wypasania zwierząt, m.in. przez rolników z Triesenbergu, którzy zimą wypędzali bydło na teren Malbun^[2]. Rolnictwo alpejskie zaczęło zanikać w XIX wieku, a znikło całkowicie w połowie XX wieku (w 1969 odbył się ostatni tradycyjny zimowy spęd bydła).

Od początku XX wieku rozwijała się turystyka w Malbun. W 1908 roku powstał Alpejski Dom Zdrojowy (niem. Alpenkurhaus), który początkowo otwarty był latem, ale od 1934 roku także zimą^[3]. Przyjmował on wielu turystów m.in. z Niemiec. W latach 30. XX wieku powstały także pierwsze domy letniskowe^[2].

Rozwój turystyki w Malbun przyspieszyła budowa tunelu drogowego łączącego Steg z Triesenbergiem co znacznie ułatwiło dojazd samochodami do osady^[4]. W 1954 roku wieś została połączona z elektrownią Samina a co za tym idzie z krajową siecią energetyczną^[2]. W 1959 roku droga dojazdowa do Malbun została przystosowana do warunków zimowych i mogła być otwarta przez cały rok^[2]. W 1966 powstał pierwszy wodociąg, a w 1968 roku przyłączenie do oczyszczalni ścieków^[2].

Ważnym elementem historii Malbun stały się sporty zimowe, których stało się ono ośrodkiem. W 1962 roku otwarto pierwszy wyciąg narciarski, a w 1963 kolej krzesełkową^[2].

W latach siedemdziesiątych nastąpił okres największego rozwoju turystyki i sportu na terenie Malbun, który zahamował znacznie w latach osiemdziesiątych. Powstała m.in. szkółka narciarska, liczne sklepy, place zabaw dla dzieci ale także wiele kolejnych domów i mieszkań.

Poważnym problemem osady były lawiny, które niejednokrotnie niszczyły budynki. W 1999 roku lawina uszkodziła cztery domy, a jedenaście zmiotła z powierzchni^[2].

Sport i turystykaEdytuj

W Malbun funkcjonują trzy wyciągi krzesełkowe (Hochegg, Täli oraz Sareis) oraz jeden wyciąg narciarski, którymi zarządza spółka Bergbahnen Malbun AG^[5]. Jest to jedyny ośrodek narciarski w Liechtensteinie. Ponadto z Malbun poprowadzone są ważne szlaki turystyczne prowadzące na alpejskie szczyty: m.in. na Augstenberg, do schroniska Pfälzerhütte czy na Naafkopf.