Manifest 22 stycznia

manifest ogłaszający wybuch powstania styczniowego

Manifest 22 stycznia – manifest wydany 22 stycznia 1863 w Warszawie przez Komitet Centralny Narodowy, ogłaszający wybuch powstania styczniowego, uwłaszczenie chłopów oraz zniesienie pańszczyzny. Autorką Manifestu była Maria Ilnicka.

Manifest Tymczasowego Rządu Narodowego, 22 stycznia 1863

Historia edytuj

Manifest przekształcał Komitet Centralny w Tymczasowy Rząd Narodowy. Do walki przeciw Imperium Rosyjskiemu zostali wezwani wszyscy mieszkańcy przedrozbiorowej RzeczypospolitejPolacy, Litwini, Rusini i Żydzi. Ogłoszony w dniu wybuchu powstania styczniowego, manifest nadawał prawa obywatelskie wszystkim mieszkańcom Polski, bez względu na wyznanie, narodowość i pochodzenie społeczne. Dokument znosił pańszczyznę i przyznawał chłopom na własność uprawianą przez nich ziemię, uwłaszczał chłopów. Manifest był kluczowym dokumentem dla procesu emancypacji społecznej i politycznej w Polsce[1].

Zakładał on powstanie niepodległego państwa i równe prawa dla wszystkich obywateli oraz uwłaszczenie chłopów, cytat[2]:

Ziemia, którą Lud rolniczy posiadał dotąd na prawach czynszu lub pańszczyzny, staje się od tej chwili bezwarunkową jego własnością.

Wcielenie w życie postulatów manifestu nadzorowała Żandarmeria Narodowa, np. surowo karząc szlachtę i oficjalistów, wymuszających na chłopach odrabianie zniesionej pańszczyzny lub płacenie czynszu[3]. Z powodu nieufności do szlachty polskiej, podsycanej przez ziemian, przez większość chłopów manifest z 22 stycznia 1863 został przyjęty z obojętnością a uwłaszczenie z niego wynikające przyjęto z wiarą dopiero od cara Aleksandra II Romanowa, i to jego społeczność wiejska uznała za dobroczyńcę[4].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

Bibliografia edytuj