Marcus Aurelius Cleander
Marcus Aurelius Cleander (z gr. Κλέανδρος 'sławny mąż'; ur.?, zm. 190, Rzym) – niewolnik, następnie wyzwoleniec cesarski, z pochodzenia Frygijczyk, wpierw pokojowiec (łac. cubicularius), później prefekt pretorianów.
Odgrywał decydującą rolę na dworze Kommodusa od śmierci oskarżonego o spisek prefekta pretorianów Perennisa (185), do którego obalenia w znacznej mierze się przyczynił[1]. Kolejnych prefektów zmieniano zgodnie z jego życzeniem.
W 188 po zgładzeniu prefekta pretorianów Ebutianusa sam zajął jego miejsce lub przejął jego wpływy, a prefektem pretorian został Niger[2][3].
Wykorzystując wielkie zaufanie cesarza, zbyt zajętego walkami gladiatorskimi by kierować państwem, Kleander sprzedawał stanowiska i urzędy, zaś zostawszy prefektem mianował jeszcze dwóch innych na to samo stanowisko; w ten sposób pierwszy raz w historii Imperium Rzymskiego było trzech prefektów pretoriańskich jednocześnie[4].
W 190 w czasie rozruchów jakie wybuchły w Rzymie na tle głodu – spowodowanego według jednych źródeł przez samego Kleandra dążącego jakoby do objęcia tronu[5], według innych przez jego rywala, ministra aprowizacji (praefectus annonae) Papiriusza Dionizjusza[6] – cesarz, aby uspokoić wzburzone tłumy, poświęcił swego faworyta i wydał go (wraz z jego rodziną i przyjaciółmi) na śmierć[7].
Przypisy edytuj
- ↑ Kasjusz Dion ↓, Historia rzymska LXXIII, 9.
- ↑ Historia Augusta ↓, Kommodus 6,6.
- ↑ Kłodziński 2012 ↓, s. 21.
- ↑ Historia Augusta ↓, Kommodus 6.
- ↑ Herodian ↓, Historia Cesarstwa Rzymskiego I, 12.
- ↑ Kasjusz Dion ↓, Historia rzymska 13.
- ↑ Herodian ↓, Historia Cesarstwa Rzymskiego I, 13.
Bibliografia edytuj
- Źródła
- Kasjusz Dion: Historia rzymska.
- Herodian: Historia cesarstwa rzymskiego. Tłumaczenie Józef Wolski, wstęp Ludwik Marian Piotrowicz. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich i De Agostini Polska, 2004. ISBN 83-04-04670-9.
- Historycy cesarstwa rzymskiego. Żywoty cesarzy od Hadriana do Numeriana. Opracowanie i tłumaczenie Hanna Szelest. Warszawa: 1966.
- Opracowania
- Karol Kłodziński: Marcus Aurelius Cleander – praefectus praetorio or a pugione of the Emperor Commodus?. W: Society and Religions. Studies in Greek and Roman History. Edytor Danuta Musiał. T. 3. Toruń: 2010, s. 55–77. ISBN 978-83-231-2596-9. (ang.).
- Karol Kłodziński. Prefekci pretorianów cesarza Kommodusa. „KLIO. Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym”. 20 (1), 2012. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. ISSN 1643-8191.
Linki zewnętrzne edytuj
- Wojciech Górczyk: Praefecti Pretorio – znaczenie i rola polityczna w Cesarstwie Rzymskim. [dostęp 2016-05-31].