Marek Eminowicz
Marek Eminowicz, pseud. „Emin” (ur. 11 grudnia 1933 w Krakowie, zm. 13 stycznia 2013 tamże) – polski historyk, nauczyciel i działacz społeczny pochodzenia ormiańskiego.
| Data i miejsce urodzenia |
11 grudnia 1933 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
13 stycznia 2013 |
| Zawód, zajęcie |
historyk, nauczyciel |
| Odznaczenia | |
   
| |
Życiorys
edytujUrodził się 11 grudnia 1933 w Krakowie[1] jako najstarsze dziecko i jedyny syn Juliusza Eminowicza i Marii z domu Weiss[2]. Pochodził z ormiańskiego rodu od kilku wieków mieszkającego na ziemiach polskich[3]. Jego przodkowie walczyli w polskich powstaniach czy w obronie Lwowa[4][5]. Jego pradziad Wincenty był twórcą krakowskiej straży pożarnej[6].
Dzieciństwo spędził w Michałowej koło Dobromila, od 1938 mieszkał w Starym Sączu. Jego ojciec został w 1942 aresztowany przez Niemców i zginął w Auschwitz-Birkenau[1].
Po II wojnie światowej powrócił z matką do Krakowa[1]. Rozpoczął naukę w Gimnazjum im. Króla Jana Sobieskiego, gdzie w 1950 założył wraz z kolegami Związek Walczącej Młodzieży Polskiej. Organizacja została wykryta dwa lata później, a jej członków aresztowano[5]. Za przynależność do antykomunistycznej organizacji konspiracyjnej Eminowicz został skazany na siedem lat więzienia. Karę odbywał w więzieniach w Jaworznie[3] i Tarnowie[7]. Na wolność wyszedł w 1955; w uzyskaniu wcześniejszego zwolnienia wspomagał go Andrzej Rozmarynowicz[4]. Działał w harcerstwie[7]. Mimo stwarzanych przez władze problemów ukończył studia historyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim[3].
Od 1969[1] do przejścia na emeryturę w 2001[8] był nauczycielem historii w V Liceum Ogólnokształcącym im. Augusta Witkowskiego w Krakowie, gdzie – jak wspomina Tadeusz Isakowicz-Zaleski – „zasłynął jako charyzmatyczny nauczyciel”[4]. Był nauczycielem i wychowawcą wielu osób, aktywnych w polskim życiu społecznym, naukowym i historycznym[4][5][7]. Organizował wycieczki szkolne za granicę, początkowo do „bratnich krajów socjalistycznych”, a pod koniec lat 70. XX wieku również za „żelazną kurtynę” – do Wielkiej Brytanii, Hiszpanii czy Francji, a także do Azji – do Indii i Nepalu[4][7][9]. Jego uczniowie mieli wówczas możność spotkania m.in. z generałem Stanisławem Maczkiem czy Wandą Piłsudską[4].
Uczył także w krakowskim liceum pedagogicznym dla wychowawczyń przedszkoli, VII Prywatnym Liceum im. Mikołaja Reja oraz na Wyższej Szkole Pedagogicznej[6].
Swoich najwierniejszych uczniów zabierał na prywatne lekcje w „Chatce na Magórce”, położonej na zboczach Magurki w Beskidzie Małym[6][7].
Działał w PTTK, organizacjach ochrony zabytków, stowarzyszeniach kombatanckich i absolwenckich[9], środowisku krakowskich Ormian. Wspierał, założoną przez ks. Tadeusza Isakowicza-Zaleskiego, Fundację im. Brata Alberta[4].
Zmarł 13 stycznia 2013 w Krakowie po długiej chorobie[1][4]. Został pochowany na cmentarzu Rakowickim[10] (pas 8, płd.).
Życie prywatne
edytujMiał siostrę Marię[11]. Był żonaty z Teresą z d. Około-Kułak[12]. Mieli córkę Kingę[4][6].
Nagrody i odznaczenia
edytujOtrzymane nagrody i odznaczenia:
- 1974: Złoty Krzyż Zasługi[2]
- 1987: Medal Komisji Edukacji Narodowej[2]
- 1999: Krzyż Niezłomnych[2]
- 1999: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (za wybitne zasługi w pracy dydaktyczno-wychowawczej)[13]
Upamiętnienie
edytujW 2008 Marek Łoś zebrał opowieści ponad setki przyjaciół i uczniów Marka Eminowicza i wydał je w formie książki zatytułowanej Lubię swoje wady. Marek Eminowicz w opowieściach na siedemdziesięciopięciolecie[4]. Znalazły się tam teksty m.in. Małgorzaty Szumowskiej, Agnieszki Sabor, Ewy Wachowicz, Jerzego Pawłowskiego, Stanisława Salmonowicza, Mieczysława Stefanowa, Roberta Makłowicza, Piotra Boronia, Jana Ostrowskiego, Wojciecha Bonowicza oraz Andrzeja Pisowicza[7]. O Marku Eminowiczu powstał także film dokumentalny Emin[5].
W Krakowie znajduje się ulica jego imienia, do 2017 nosząca imię Emila Dziedzica[14].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e Kraków: Zmarł Marek Eminowicz – historyk i pedagog. interia.pl. [dostęp 2017-10-19].
- ↑ a b c d Sylwetka profesora Marka Eminowicza. v-lo.krakow.pl. [dostęp 2017-10-19].
- ↑ a b c Zmarł Marek Eminowicz. fundacjaormianska.pl. [dostęp 2017-10-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-19)].
- ↑ a b c d e f g h i j Tadeusz Isakowicz-Zaleski: Po ciężkiej chorobie odszedł w wieku 79 lat śp. Marek Eminowicz, Ormianin, emerytowany nauczyciel historii i dobroczyńca Fundacji. wpolityce.pl. [dostęp 2017-10-19].
- ↑ a b c d Zmarł prof. Marek Eminowicz. gosc.pl. [dostęp 2017-10-19].
- ↑ a b c d Andrzej Nowak: Pożegnanie Profesora Marka Eminowicza. arcana.pl. [dostęp 2017-10-19].
- ↑ a b c d e f Książka: Lubię swoje wady: Marek Eminowicz w opowieściach na siedemdziesięciopięciolecie. biblionetka.pl. [dostęp 2017-10-19].
- ↑ Zofia Żak: Marek Eminowicz – pożegnanie. jaw.pl, 2013-01-30. [dostęp 2019-03-09].
- ↑ a b Marek Eminowicz był belfrem marzycielem. gazetakrakowska.pl. [dostęp 2017-10-19].
- ↑ Ostatnie pożegnanie prof. Marka Eminowicza. wyborcza.pl. [dostęp 2017-10-19].
- ↑ Maria Eminowicz-Żgiet: Kondolencje. nekrologi.net. [dostęp 2017-10-19].
- ↑ Marek Eminowicz. sejm-wielki.pl. [dostęp 2021-04-28].
- ↑ M.P. z 2000 r. nr 6, poz. 132
- ↑ Dekomunizacja nazw ulic w Krakowie. krakow.pl. [dostęp 2017-10-19].