Marek Ewangelista

Marek Ewangelista, cs. Apostoł i jewangielist Mark – wedle tradycji Kościoła autor Ewangelii Marka uważanej za najstarszą i jednocześnie najkrótszą spośród ewangelii, kuzyn św. Barnaby, towarzysz św. Pawła, a później św. Piotra, apostoł z grona siedemdziesięciu dwóch. Zgodnie z relacją Papiasza wiernie spisał głoszone przez Piotra nauki. Według tradycji św. Marek został umęczony ok. 68 r. Uznawany przez Kościół koptyjski za pierwszego patriarchę Aleksandrii i świętego; święty Kościoła katolickiego, anglikańskiego, ewangelickiego, prawosławnego i ormiańskiego.

Święty Marek Jan
apostoł ewangelista biskup męczennik
Święty Marek Ewangelista, Andrea Mantegna, Städelsches Kunstinstitut Frankfurt
Miejsce urodzenia	Jerozolima (?)
Data i miejsce śmierci	ok. 68 Aleksandria (?)
Czczony przez	kościoły chrześcijańskie
Wspomnienie	25 kwietnia
Atrybuty	księga, lew ze skrzydłami, drzewo figowe, zwój
Patron	pisarzy, notariuszy, murarzy, Wenecji

Flaga Wenecji ze skrzydlatym lwem symbolizującym Marka Ewangelistę oraz tradycyjną dla tego symbolu inskrypcją w otwartej księdze: PAX TIBI MARCE EVANGELISTA MEVS

Tradycja

Księgi Nowego Testamentu nazywają go Markiem, Janem, a także Janem Markiem. Tradycyjnie wszystkie te osoby są utożsamiane ze św. Markiem, który wraz ze św. Barnabą towarzyszył św. Pawłowi w jego pierwszej podróży misyjnej, z której jednak zawrócił w Perge. Wyruszył później z Barnabą na Cypr. Wiemy o jego pobycie w Rzymie wraz ze św. Piotrem i św. Pawłem, kiedy to prawdopodobnie między rokiem 60 a 70 spisał swoją Ewangelię. Niewykluczone, że był synem Marii, przyjaciółki św. Piotra, do której tenże udał się po wyjściu z więzienia.

Tradycja kościelna sięgająca wczesnych wieków chrześcijaństwa identyfikuje młodzieńca wspomnianego w Ewangelii Marka 14,51–52, który był obecny przy aresztowaniu Jezusa, właśnie z Markiem, autorem Ewangelii.

Wedle apokryficznych „Dziejów Marka”, Ewangelista miał spędzić ostatnie lata życia w Aleksandrii, gdzie dokonywał wielu cudów, po czym poniósł śmierć z rąk wyznawców egipskiego boga Serapisa. Pochowany został w miejscu zwanym bukoli, gdzie doczekał się kultu uwieńczonego budową okazałej bazyliki. W IX wieku z obawy przed profanacją relikwii przez muzułmanów, ciało św. Marka zostało przeniesione do Wenecji przez dwóch tamtejszych kupców.

Kult

W ikonografii św. Marek ukazywany jest w stroju arcybiskupa, w paliuszu albo jako biskup wschodniego rytu.

Święty trzyma w dłoni zamkniętą lub otwartą księgę. Symbolizuje go m.in. lew ze skrzydłami, drzewo figowe, zwój.

Jest patronem pisarzy, notariuszy i murarzy, patronem Wenecji, gdzie jest szczególnie czczony.

Wspomnienie w Kościele katolickim, ewangelickim i anglikańskim obchodzone jest 25 kwietnia (w KK ma rangę święta liturgicznego).

Kościoły wschodnie z uwagi na liturgię według kalendarza juliańskiego wspominają św. Marka:

• Cerkiew prawosławna
  • 25 kwietnia/8 maja, tj. 8 maja według kalendarza gregoriańskiego,
  • 29 września/10 października,
  • 30 października/12 listopada,
  • 4/17 stycznia (Sobór siedemdziesięciu apostołów).
• Kościół ormiański
  • 25 kwietnia/8 maja
  • 9/22 kwietnia
  • 5 wtorek po Podwyższeniu Krzyża Pańskiego (uroczystość liturgiczna)
  • 5 sobota po Podwyższeniu Krzyża Pańskiego
• Kościół koptyjski z uwagi na własny kalendarz podzielony na 13 miesięcy odpowiada dniom według kalendarza gregoriańskiego: 25 kwietnia i 27 października.

Zobacz też

• Święci i błogosławieni Kościoła katolickiego
• Święci prawosławni
• modlitwa za pośrednictwem świętego
• Ewangelia Marka
• Święty Marek – inne osoby święte o imieniu Marek
• Plac św. Marka w Wenecji

Bibliografia

• Święty Marek, Ewangelista na brewiarz.katolik.pl [ostatnia aktualizacja: 29.04.2010]
• ap. i ew. Marek na cerkiew.pl (opr. Jarosław Charkiewicz)
• Rafał Zarzeczny SJ: Historia Kościoła w Egipcie. Szkice. Kraków: Petrus, 2013. ISBN 978-83-7720-026-1.

Linki zewnętrzne

• Święty Marek na naszej ziemi?. [dostęp 2009-11-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-08)].