Marek Ewangelista
Marek Ewangelista, cs. Apostoł i jewangielist Mark – wedle tradycji Kościoła autor Ewangelii Marka uważanej za najstarszą i jednocześnie najkrótszą spośród ewangelii, kuzyn św. Barnaby, towarzysz św. Pawła, a później św. Piotra, apostoł z grona siedemdziesięciu dwóch. Zgodnie z relacją Papiasza wiernie spisał głoszone przez Piotra nauki. Według tradycji św. Marek został umęczony ok. 68 r. Uznawany przez Kościół koptyjski za pierwszego patriarchę Aleksandrii i świętego; święty Kościoła katolickiego, anglikańskiego, ewangelickiego, prawosławnego i ormiańskiego[1].
| ||
apostoł ewangelista biskup męczennik | ||
![]() Święty Marek Ewangelista, Andrea Mantegna, Städelsches Kunstinstitut Frankfurt | ||
Miejsce urodzenia | Jerozolima (?) | |
Data i miejsce śmierci | ok. 68 Aleksandria (?) | |
Czczony przez | kościoły chrześcijańskie | |
Wspomnienie | 25 kwietnia[a] | |
Atrybuty | księga, lew ze skrzydłami, drzewo figowe, zwój | |
Patron | pisarzy, notariuszy, murarzy, Wenecji |

TradycjaEdytuj
Księgi Nowego Testamentu nazywają go Markiem, Janem, a także Janem Markiem. Tradycyjnie wszystkie te osoby są utożsamiane ze św. Markiem, który wraz ze św. Barnabą towarzyszył św. Pawłowi w jego pierwszej podróży misyjnej, z której jednak zawrócił w Perge. Wyruszył później z Barnabą na Cypr. Wiemy o jego pobycie w Rzymie wraz ze św. Piotrem i św. Pawłem, kiedy to prawdopodobnie między rokiem 60 a 70 spisał swoją Ewangelię. Niewykluczone, że był synem Marii, przyjaciółki św. Piotra, do której tenże udał się po wyjściu z więzienia.
Tradycja kościelna sięgająca wczesnych wieków chrześcijaństwa identyfikuje młodzieńca wspomnianego w Ewangelii Marka 14,51–52, który był obecny przy aresztowaniu Jezusa, właśnie z Markiem, autorem Ewangelii[2][3].
Wedle apokryficznych „Dziejów Marka”, Ewangelista miał spędzić ostatnie lata życia w Aleksandrii, gdzie dokonywał wielu cudów, po czym poniósł śmierć z rąk wyznawców egipskiego boga Serapisa. Pochowany został w miejscu zwanym bukoli, gdzie doczekał się kultu uwieńczonego budową okazałej bazyliki. W IX wieku z obawy przed profanacją relikwii przez muzułmanów, ciało św. Marka zostało przeniesione do Wenecji przez dwóch tamtejszych kupców[4].
KultEdytuj
W ikonografii św. Marek ukazywany jest w stroju arcybiskupa, w paliuszu albo jako biskup wschodniego rytu[5].
Święty trzyma w dłoni zamkniętą lub otwartą księgę. Symbolizuje go m.in. lew ze skrzydłami, drzewo figowe, zwój[5].
Jest patronem pisarzy, notariuszy i murarzy, patronem Wenecji, gdzie jest szczególnie czczony.
Wspomnienie w Kościele katolickim, ewangelickim i anglikańskim obchodzone jest 25 kwietnia[1] (w KK ma rangę święta liturgicznego)[5].
Kościoły wschodnie z uwagi na liturgię według kalendarza juliańskiego wspominają św. Marka[1]:
- Cerkiew prawosławna
- 25 kwietnia/8 maja[6], tj. 8 maja według kalendarza gregoriańskiego,
- 29 września/10 października,
- 30 października/12 listopada,
- 4/17 stycznia (Sobór siedemdziesięciu apostołów).
- Kościół ormiański
- 25 kwietnia/8 maja
- 9/22 kwietnia
- 5 wtorek po Podwyższeniu Krzyża Pańskiego (uroczystość liturgiczna)
- 5 sobota po Podwyższeniu Krzyża Pańskiego
- Kościół koptyjski z uwagi na własny kalendarz podzielony na 13 miesięcy odpowiada dniom według kalendarza gregoriańskiego: 25 kwietnia i 27 października.
Zobacz teżEdytuj
- Święci i błogosławieni Kościoła katolickiego
- Święci prawosławni
- modlitwa za pośrednictwem świętego
- Ewangelia Marka
- Święty Marek – inne osoby święte o imieniu Marek
- Plac św. Marka w Wenecji
UwagiEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ a b c Markus – Ökumenisches Heiligenlexikon niem. .
- ↑ Henryk Fros SJ, Franciszek Sowa: Księga imion i świętych. T. 3: M–P. Kraków: WAM, Księża Jezuici, 2000, s. 99. ISBN 83-7097-671-9.
- ↑ Komentarz w Biblia Tysiąclecia, wydanie III. Poznań – Warszawa: Pallottinum, 1980, s. 1175.
- ↑ Zarzeczny SJ 2013 ↓, s. 13
- ↑ a b c Święty Marek, Ewangelista.
- ↑ Podwójne datowanie.
BibliografiaEdytuj
- Święty Marek, Ewangelista na brewiarz.katolik.pl [ostatnia aktualizacja: 29.04.2010]
- ap. i ew. Marek na cerkiew.pl (opr. Jarosław Charkiewicz)
- Rafał Zarzeczny SJ: Historia Kościoła w Egipcie. Szkice. Kraków: Petrus, 2013. ISBN 978-83-7720-026-1.
Linki zewnętrzneEdytuj
- Święty Marek na naszej ziemi?. [zarchiwizowane z tego adresu].