Maria Butyter
Maria Butyter (ur. 28 grudnia 1922 w Łucku, zm. 8 grudnia 2011 w Krakowie) – polska bibliotekarka, w latach 1956–1983 kierowniczka biblioteki Zakładowego Domu Kultury Huty im. Lenina w Krakowie, z wykształcenia polonistka.
 Maria Butyter w Bibliotece Zakładowej Huty im. Lenina, 1983 | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie | |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys edytuj
Była córką oficera Wojska Polskiego, podpułkownika Eugeniusza Butytera, i Janiny z domu Wojtowicz. W czasie okupacji niemieckiej, którą spędziła w Rzeszowie, była związana z Józefem Szczepańskim „Ziutkiem”[1].
W 1945 zdała maturę w Prywatnym Żeńskim Liceum w Rzeszowie. W tym samym roku podjęła studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim, w pierwszym roczniku powojennym. Studia te ukończyła w 1951 roku. W końcowych latach studiów pracowała zarobkowo jako nauczycielka języka polskiego w Szkole Podstawowej nr 29 w Krakowie oraz jako dziennikarka w „Echu Krakowa”[potrzebny przypis].
W 1952 otrzymała przydział do pracy na terenie Nowej Huty, początkowo jako instruktor kulturalno–oświatowy, a potem w radiowęźle na terenie hoteli robotniczych[2]. W 1956 objęła funkcję kierowniczki biblioteki Zakładowego Domu Kultury Huty im. Lenina w Krakowie–Nowej Hucie[3]. W 1974 roku biblioteka zdobyła puchar ZG ZZH we współzawodnictwie zakładowych bibliotek związkowych i pretendowała do miana biblioteki wzorcowej. Z tej okazji w kwietniu 1975 roku przedstawiciele Państwowej Rady Bibliotecznej podczas sesji wyjazdowej zwiedzili bibliotekę[a][5].
W 1978 roku scenariusz imprezy Słynne krakowianki autorstwa Marii Butyter został nagrodzony na Giełdzie programowej placówek kulturalno-wychowawczych pionu hutniczego w Krynicy[6]. Maria Butyter pełniła funkcję kierowniczki biblioteki Zakładowego Domu Kultury Huty im. Lenina do 1983[3]. Należała do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, z której wystąpiła w październiku 1981 roku[potrzebny przypis].
Nagrody i odznaczenia edytuj
- 1966: Odznaka Zasłużonego działacza Kultury[7]
- 1970: Srebrna Odznaka za Pracę Społeczną dla Miasta Krakowa[8]
- 1975: nagroda Ministra Kultury i Sztuki wręczona podczas uroczystości Dnia Działacza Kultury (1975)[9]
- 1978: Nagroda im. Heleny Radlińskiej III stopnia przyznana przez Ministra Kultury i Sztuki[10][11][12]
- 1983: Wpis do Księgi Zasłużonych dla Nowej Huty[potrzebny przypis]
- 1985: Złoty Krzyż Zasługi[potrzebny przypis]
Odbiór edytuj
Danuta Szymońska, dyrektorka Ośrodka Kultury im. C.K. Norwida, w 2009 wskazała Marię Butyter pośród wybitnych osób, które miały istotny wpływ na dzieje Nowej Huty[13]. Szymońska oceniła, że Maria Butyter prowadziła bibliotekę „nowocześnie i perspektywicznie”, „z talentem kompletując zespół pracowników i bardzo kompetentnie profilując księgozbiór, upowszechniając literaturę i czytelnictwo z rozmachem i świadomością wartości”[14].
Uwagi edytuj
- ↑ W gronie gości znalazł się dyrektor Biblioteki Narodowej Witold Stankiewicz, wiceprezydent Krakowa Julian Jaworski, kierownik Biblioteki Miejskiej Józef Zając i dyrektor Biblioteki Wojewódzkiej Jacek Wojciechowski[4].
Przypisy edytuj
- ↑ Jarosław Wróblewski, Gryf : Pałacyk Michla, Żytnia, Wola., 2016.
- ↑ Z. Adamski, Na drodze przeobrażeń kulturalnych, „Głos Nowej Huty” (142), 20 czerwca 1959, s. 4.
- ↑ a b Biblioteka Ośrodka Kultury HiL służy nie tylko hutnikom, „Echo Krakowa” (172), 2 września 1983, s. 5.
- ↑ Państwowa Rada Biblioteczna gościem Biblioteki ZDK HiL, „Głos Nowej Huty” (16), 19 kwietnia 1975, s. 1.
- ↑ Państwowa Rada Biblioteczna gościem Biblioteki ZDK HiL, „Głos Nowej Huty” (16), 19 kwietnia 1975, s. 1.
- ↑ Jak na giełdzie?, „Głos Nowej Huty” (50), 15 grudnia 1978, s. 6.
- ↑ Odznaczenia i nagrody dla działaczy kultury, „Głos Nowej Huty” (20), 21 maja 1966, s. 7.
- ↑ Odznaki dla zasłużonych hutników, „Głos Nowej Huty” (22), 30 maja 1970, s. 2.
- ↑ W dniu działacza kultury. „Głos Nowej Huty”. 22 (962), s. 4, 31 maja–6 czerwca 1975.
- ↑ Inauguracja Dni kultury, Oświaty, Książki i Prasy, „Przegląd Biblioteczny” (4), 1978, s. 468.
- ↑ Anna Gorazd, Gratulacje dla nagrodzonej, „Głos Nowej Huty” (19), 12 maja 1978, s. 5.
- ↑ Kronika Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich 1917–2000. Warszawa: Wydawnictwo SBP, 2001, s. 261.
- ↑ Wybieramy osoby, które miały największy wpływ na dzieje Nowej Huty. dziennikpolski24.pl, 21 kwietnia 2009. [dostęp 2022-07-04]. [zarchiwizowane z tego adresu].
- ↑ Danuta Szymońska: Na marginesie spotkania, które 8 marca odbyło się w Salonie „Enha+” w Teatrze Ludowym CZY NOWA HUTA JEST KOBIETĄ?. glos-tn.krakow.pl, 20 marca 2009. [dostęp 2022-07-04]. [zarchiwizowane z tego adresu].