Maria Gurowska

Maria Gurowska vel Maria Górowska (ur. 25 sierpnia 1915 w Łodzi, zm. 4 stycznia 1998 w Jedwabnie) – polska sędzia w okresie PRL.

Maria Gurowska

Maria Zand

Data i miejsce urodzenia	25 sierpnia 1915 Łódź
Data i miejsce śmierci	4 stycznia 1998 Jedwabno
Zawód, zajęcie	sędzia
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski
Odznaczenia

Życiorys

Urodziła się w Łodzi w rodzinie żydowskiej, Moryca Zanda (1887–1941), buchaltera i pośrednika handlowego , i Frajdy (Franciszki) z domu Eisenbaum (ur. 1889). Ukończyła Państwowe Gimnazjum Żeńskie im. Emilii Sczanieckiej w Łodzi, a następnie Wydział Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. Jako studentka wstąpiła do Komunistycznej Partii Polski. W 1937 uzyskała pracę jako sekretarz-prawnik w Centralnym Stowarzyszeniu Kupców i Przemysłowców Województwa Łódzkiego .

W czasie okupacji niemieckiej używała „aryjskich” dokumentów na nazwisko Genowefa Maria Danielak. W lutym 1940 wraz z rodzicami opuściła nielegalnie Łódź. Przez rok mieszkała w Żyrardowie, następnie w Warszawie. Utrzymywała się z udzielania korepetycji, handlu oraz szycia futrzanych rękawiczek. Od 1943 działała w szeregach Gwardii Ludowej i Polskiej Partii Robotniczej. Z chwilą wybuchu powstania warszawskiego przydzielona została do grupy łączności Armii Ludowej (odcinek II Śródmieście Południe). Po przeniesieniu dowództwa GL do Śródmieścia prowadziła sekretariat sztabu AL. Po upadku powstania razem z matką wyjechała do Głowna, a następnie do Częstochowy, utrzymując się nadal z szycia futrzanych rękawiczek .

W styczniu 1945 została skierowana do pracy w Zarządzie Miejskim w Częstochowie na stanowisko kierownika Wydziału Informacji i Propagandy. W marcu 1945 powróciła do Łodzi, gdzie została instruktorem propagandy Komitetu Wojewódzkiego PPR. Dwa miesiące później zorganizowała tam Wojewódzką Szkołę Partyjną i została jej dyrektorką. W marcu 1946 dzięki znajomościom męża otrzymała polecenie zorganizowania w Łodzi Szkoły Prawniczej Ministerstwa Sprawiedliwości i objęcia stanowiska dyrektora. Po wykonaniu zadania 1 października 1946 została radcą w Wydziale Nadzoru Sądowego w Ministerstwie Sprawiedliwości. 14 kwietnia 1947 została mianowana na asesora sądowego w Prokuraturze Sądu Okręgowego w Warszawie. Trzy tygodnie później, 10 maja przeniesiona została na stanowisko p.o. podprokuratora. Od 14 lipca 1947 była już podprokuratorem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z tymczasową siedzibą w Łodzi. 1 kwietnia 1948 awansowała na stanowisko wiceprokuratora Sądu Okręgowego w Warszawie. 19 stycznia 1949 rozpoczęła trwającą do 1956 delegację do pełnienia czynności w Departamencie Nadzoru Prokuratorskiego Ministerstwa Sprawiedliwości. 31 marca 1949 przeniesiona została na stanowisko sędziego Sądu Okręgowego w Warszawie, a następnie sędziego Sądu Apelacyjnego z jednoczesnym utrzymaniem w mocy delegacji do Ministerstwa Sprawiedliwości. W grudniu 1949 mianowana naczelnikiem Wydziału Sądownictwa dla Nieletnich w Departamencie Nadzoru Sądowego Ministerstwa Sprawiedliwości. 5 lipca 1950 przeniesiona na stanowisko sędziego Sądu Apelacyjnego w Warszawie. Od 4 stycznia 1951 była sędzią Wydziału IV Karnego Sądu Wojewódzkiego dla województwa warszawskiego z jednoczesnym utrzymaniem w mocy delegacji do Ministerstwa Sprawiedliwości .

W latach 1950–1954 Gurowska zasiadała w składach sędziowskich sekcji tajnej Sądu Wojewódzkiego w Warszawie – ferującej wyroki w sprawach politycznych, zleconych do realizacji przez kierownictwo Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, w sekcjach tajnych istniejących przy Sądzie Apelacyjnym w Warszawie, Sądzie Wojewódzkim w Warszawie i Sądzie Najwyższym. Aktywnie uczestniczyła w kilku głośnych procesach politycznych okresu stalinowskiego. Między innymi na podstawie sfabrykowanych przez prokurator Helenę Wolińską dowodów  skazała na karę śmierci Augusta Emila Fieldorfa .

15 listopada 1956 zakończyła się delegacja Gurowskiej do Ministerstwa Sprawiedliwości. Odtąd pracowała w Sądzie Wojewódzkim w Warszawie. Z dniem 30 kwietnia 1970 została zwolniona z pracy w sądownictwie . W 1971 prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przyznał jej w drodze wyjątku rentę.

5 maja 1992 Główna Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu wszczęła śledztwo w sprawie zbrodni popełnionej na Auguście Emilu Fieldorfie, a po jego zakończeniu 10 sierpnia 1995 Prokuratura Wojewódzka w Warszawie postawiła Gurowskiej zarzut popełnienia przestępstwa zabójstwa z art. 225 § 1 kodeksu karnego z 1932, obowiązującego w dacie popełnienia zarzucanego czynu. Podczas przesłuchania w Prokuraturze Rejonowej w Szczytnie 25 sierpnia 1995 Gurowska podtrzymała zasadność wyroku wydanego na Fieldorfa, uznając nadal wyrok śmierci za słuszny. W 1995 w piśmie do ministra sprawiedliwości napisała, że wymierzając karę, opierała się na dowodach, na podstawie obowiązującego wówczas prawa. 19 marca 1996 akt oskarżenia o zabójstwo sądowe przeciwko Gurowskiej skierowany został przez Prokuraturę Wojewódzką w Warszawie do Sądu Wojewódzkiego dla miasta stołecznego Warszawy. Proces rozpoczął się 22 grudnia 1997. W wyznaczonym terminie rozprawy oskarżona z powodu ciężkiej choroby nie stawiła się przed sądem i do śmierci nie zgłosiła się na żadną rozprawę .

Zmarła w Jedwabnie, gdzie została pochowana .

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (11 lipca 1951)
• Złoty Krzyż Zasługi (22 lipca 1947)
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (30 grudnia 1954)

Bibliografia

• Maria Fieldorf, Leszek Zachuta: Kim był generał Fieldorf. Pozytywy.com, 2009-03-24. [dostęp 2014-05-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-03-07)].
• Krzysztof Szwagrzyk. Twarze bezpieki: Maria Gurowska vel Górowska vel Genowefa Maria Danielak z domu Zand (1915–1998). „Nasz Dziennik”. Dodatek Historyczny IPN 4/2008 (11), 2008-04-25.