Maria Mirosława Chadaj-Zwiejska
Maria Mirosława Chadaj–Zwiejska ps. Mirka, Wędrowniczka, Słoneczna (ur. 9 czerwca 1918 w Sobieszynie, zm. 22 kwietnia 1995 w Pasłęku) – polska działaczka społeczna, w okresie okupacji przewodnicząca wojewódzkiego Ludowego Związku Kobiet w Kielcach, inż. rolnik, nauczycielka.
Życiorys
edytujPochodziła z nauczycielskiej rodziny, była najstarszą córką z trojga dzieci Wiktorii z Effenbergerów i Pawła Chadaja[1]. Przed wojną studiowała rolnictwo w Wyższej Szkole Gospodarstwa Wiejskiego w Cieszynie i należała do „Wici”. W początkach niemieckiej okupacji (wrzesień 1939 r.), po przerwanej praktyce studenckiej pod Garwolinem, opiekowała się w garwolińskim szpitalu rannymi polskimi żołnierzami do czasu powrotu personelu medycznego[2]. W listopadzie 1939 r. przeniosła pieszo, pomimo istniejącej już granicy między Rzeszą a Generalną Gubernią, znaczną kwotę uratowanej polskiej gotówki z Oddziału ZSS „Społem” w Ciechanowie do Warszawy i przekazała do rąk prezesa Zarządu ZSS „Społem” Mariana Rapackiego[2]. Następnie brała udział w budowaniu działalności konspiracyjnej ruchu ludowego na terenie Lublina i Lubelszczyzny (więziona na Zamku Lubelskim wrzesień–koniec grudnia 1941 r.[3]), później na terenie Warszawy i Kielecczyzny.
Od 1942 r. była członkinią Wojewódzkiego Kierownictwa Ludowego Związku Kobiet w Kielcach[4] i jednocześnie łączniczką BCh. Terenem jej działalności były powiaty (wg podziału administracyjnego II Rzeczypospolitej): Końskie, Radom, Kozienice, Iłża, Opatów, Sandomierz.
Była współorganizatorką licznych kursów sanitarnych, na które w charakterze wykładowcy sprowadziła zagrożoną w Warszawie lekarkę Helenę Wolf („Doktor Ankę”)[5][6]. Organizowała także wiele kursów oświatowych z udziałem członkiń Centralnego Kierownictwa LZK z Warszawy.
Po wojnie, w grudniu 1946 r., przetrzymywana w Ministerstwie Bezpieczeństwa Publicznego w Ostrowcu Świętokrzyskim po próbie złożenia razem z dwoma mężami zaufania listy wyborczej PSL w okręgu nr 13 wyborów do sejmu 19 stycznia 1947 r.[7]
Nękani wraz z mężem Władysławem Zwiejskim przez UB, opuścili Świętokrzyskie i zamieszkali na tzw. Ziemiach Zachodnich, w Pasłęku. W powojennych latach dokończyła studia, uzyskała uprawnienia pedagogiczne. Pracowała jako nauczycielka w szkole rolniczej, później liceum ogólnokształcącym. Poza pracą zawodową poświęcała się problemom młodzieży wiejskiej. Zmarła nagle. Pochowana w Pasłęku.
Odznaczenia
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ M. Biernacka, Zwiejska Maria Mirosława [w:] Sylwetki kobiet żołnierzy, (red.) K. Kabzińska, Toruń 2003, str. 401-402
- ↑ a b Materiały zebrane przez Fundację Generał Elżbiety Zawackiej: teczka nr: 4122/WSK
- ↑ H. Brodowska-Kubicz; Z chłopskiej Łąki. Wspomnienia; Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego; Łódź 1994; str. 123
- ↑ St. Jagiełło; Kryptonim Telegraf. Z dziejów Batalionów Chłopskich na Kielecczyźnie; LSW; Warszawa 1979; str.25
- ↑ St. Jagiełło; Kryptonim Telegraf. Z dziejów Batalionów Chłopskich na Kielecczyźnie; LSW; Warszawa 1979; str. 93
- ↑ Wł. Zwiejski; Walczyli w Chłopskich Batalionach; LSW; Warszawa 1964; str. 288
- ↑ R. Buczek; Na przełomie dziejów. Polskie Stronnictwo Ludowe w latach 1945-1947; Century Publishing Company Limited; Toronto 1983; str. 304-305
Bibliografia
edytuj- St. Jagiełło; Kryptonim Telegraf. Z dziejów Batalionów Chłopskich na Kielecczyźnie; LSW; Warszawa 1979;
- Wł. Zwiejski; Walczyli w Chłopskich Batalionach; LSW; Warszawa 1964;
- Sylwetki Kobiet Żołnierzy; red. Krystyna Kobzińska; Tom I; Fundacja Archiwum i Muzeum Pomorskie Armii Krajowej oraz Wojskowej Służby Polek; Toruń 2003;
- K. Przybysz, A. Wojtas; Bataliony Chłopskie; Tom I, Warszawa 1985.
- Materiały zebrane przez Fundację Generał Elżbiety Zawackiej: teczka nr: 4122/WSK
- H. Brodowska-Kubicz; Z chłopskiej Łąki. Wspomnienia; Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego; Łódź 1994
- R. Buczek; Na przełomie dziejów. Polskie Stronnictwo Ludowe w latach 1945-1947; Century Publishing Company Limited; Toronto 1983
- M. Biernacka; Zwiejska Maria Mirosława [w:] Sylwetki kobiet żołnierzy; (red.) K. Kabzińska; Toruń 2003