Maria Witkiewiczowa

Maria Witkiewicz z domu Pietrzkiewicz herbu Ostoja (ur. 21 stycznia 1853 w Tryszkach, zm. 3 grudnia 1931 w Zakopanem) – żona Stanisława Witkiewicza, matka Stanisława Ignacego Witkiewicza, nauczycielka muzyki.

Maria Witkiewicz
ilustracja
Imię i nazwisko urodzenia

Maria Pietrzkiewicz

Data i miejsce urodzenia

21 stycznia 1853
Tryszki

Data i miejsce śmierci

3 grudnia 1931
Zakopane

Rodzina edytuj

 
Ostoja, herb rodziny Pietrzkiewiczów.

Ojcem Marii Witkiewiczowej był Wawrzyniec Maurycy Pietrzkiewicz, a matką Julia z Rudnickich. Ojciec pochodził ze szlachty żmudzkiej – z rodziny Wadowskich-Pietrzkiewiczów herbu Ostoja, był powstańcem styczniowym.

 
Płyta z piaskowca na grobie Marii Witkiewiczowej, upamiętniająca również syna, została położona w 1964 i ponownie w 1989 roku[1].
 
Grób Marii Witkiewiczowej na Cmentarzu Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku, z rzeźbą wykonana przez Urszulę Kenar[2] w pracowni Władysława Hasiora.

Życiorys edytuj

Maria kształciła się w Konserwatorium Warszawskim pod kierunkiem Rudolfa Strobla i Władysława Żeleńskiego, naukę ukończyła w 1872 roku. Przez wiele lat była nauczycielką muzyki. Opracowała Elementarz muzyczny, wydany w Krakowie w 1894 roku. 5 stycznia 1884 w Warszawie wyszła za mąż za Stanisława Witkiewicza, malarza, architekta i teoretyka sztuki.

W czerwcu 1890 roku Witkiewiczowie przenieśli się do Zakopanego. Tam Maria Witkiewiczowa uczyła muzyki w Szkole Domowej Pracy Kobiet w Kuźnicach, prowadzonej przez Jadwigę Zamoyską. Udzielała również prywatnych lekcji muzyki oraz prowadziła pierwszy w Zakopanem chór. Od 1913 roku zarabiała prowadzeniem pensjonatów. Ostatni z nich, willę "Zośka" na Krupówkach[3] prowadziła do września 1930 roku. Zmarła po kilkumiesięcznej chorobie i została pochowana na Cmentarzu Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku.

Stanisław Ignacy Witkiewicz był z matką silnie związany emocjonalnie, ich wzajemna relacja znajduje odbicie w zachowanej korespondencji Witkacego – do ojca oraz do żony, Jadwigi Unrug. Po powrocie z Rosji w 1918 Witkacy zamieszkał w prowadzonym przez matkę pensjonacie, który stał się jego stałym miejscem zamieszkania. Oboje pozostawali przez całe życie w bliskiej przyjaźni, a śmierć Marii Witkiewiczowej była dla Witkacego bardzo traumatycznym przeżyciem[4].

Przypisy edytuj

  1. W 1988 roku została zastąpiona nową płytą, która miała napis „14 kwietnia 1988 Stanisław Ignacy Witkiewicz powrócił i spoczął obok matki”, gdy okazało się, że nie jest to prawdą, stara płyta powróciła na swoje miejsce.
  2. Halina Micińska-Kenarowa, Długi wdzięczności, Czesław Miłosz, Paweł Kądziela (oprac.), Jerzy Timoszewicz, Warszawa: Biblioteka „Więzi”, 2003, ISBN 83-88032-64-X, OCLC 69571527.
  3. Pensjonat willa „Zośka”" na ul. Krupówki 77, która Maria Witkiewiczowa wynajmowała od 1925 roku.
  4. Janusz Degler przytacza opinie Anny Micińskiej „Śmierć matki była początkiem końca jego psychicznej równowagi” – Stanisław Ignacy Witkiewicz: Listy do żony (1928 – 1931). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2007, s. 552.

Bibliografia edytuj

  • Stanisław Ignacy Witkiewicz: Listy do żony (1923 – 1927). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2005, s. 232. ISBN 83-06-02179-7.
  • Stanisław Ignacy Witkiewicz: Listy do żony (1928 – 1931). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2007, s. 551. ISBN 978-83-06-03064-8.
  • Stanisław Witkiewicz: Listy do syna. Warszawa: 1969.
  • Joanna Siedlecka: Mahatma Witkac. Warszawa: Słowo, 1992, s. 50. ISBN 83-900182-2-5.