Maria Wysłouchowa

polska nauczycielka, działaczka oświatowa i społeczna (1858–1905)

Maria Wysłouch z domu Bouffał (Maria Wysłouchowa; ur. w 1858, zm. 20 marca 1905 we Lwowie) – polska nauczycielka, działaczka oświatowa i społeczna, wydawczyni broszur i czasopism dla kobiet wiejskich. Współorganizowała ruch ludowy w Galicji. Jej mężem był Bolesław Wysłouch.

Maria Wysłouch
Ilustracja
Imię i nazwisko urodzenia

Maria Bouffał

Data urodzenia

1858

Data i miejsce śmierci

20 marca 1905
Lwów

Zawód, zajęcie

nauczycielka, tłumaczka, redaktor

Narodowość

polska

Stanowisko

redaktor naczelny

Małżeństwo

Bolesław Wysłouch

Życiorys edytuj

Młodość i studia edytuj

Pochodziła ze zubożałej szlachty, jej rodzicom skonfiskowano majątek za udział ojca Marii w powstaniu styczniowym. Po jego śmierci matka wraz z całą rodziną przeniosła się do Witebska, a następnie do Pskowa. Po osiągnięciu pełnoletniości wyjechała do Petersburga i tam rozpoczęła naukę na „wyższych kursach dla kobiet”. Po ich ukończeniu przeprowadziła się do Warszawy i podjęła pracę jako nauczycielka. Bywając w czytelni dla kobiet, poznała Kasyldę Kulikowską, z którą współtworzyła tajne Kobiece Koło Oświaty Ludowej. Celem Koła była edukacja kobiet wiejskich oraz pomoc w zakładaniu źródeł dochodu, to znaczy sklepów i gospód.

Zaangażowanie w ruchu ludowym edytuj

Po ślubie z Bolesławem Wysłouchem[1] przeniosła się do Lwowa, gdzie – wraz z mężem – poświęciła się tworzeniu niezależnego stronnictwa chłopskiego. Od kwietnia 1889 oboje rozpoczęli wydawanie dwutygodnika „Przyjaciel Ludu”. 21 maja 1890 Wysłouchowie stworzyli Towarzystwo Przyjaciół Oświaty, które rozpoczęło organizowanie czytelni wiejskich, wykładów i pogadanek oraz rozprowadzanie broszur o charakterze oświatowym. W latach 1882–1899 powstało na wsiach około 300 bibliotek i 100 czytelni.

Zaangażowanie w ruchu emancypacyjnym edytuj

Równolegle Maria Wysłouchowa angażowała się w pierwsze ruchy emancypacyjne; wraz ze Stefanią Wekslerową założyła czytelnię dla kobiet. Z jej inicjatywy w 1886 powstało we Lwowie Towarzystwo Oszczędnościowe Kobiet, z którego część funduszy przekazywano dla poszkodowanym w powodziach mieszkańcom wsi. W 1892, razem z Antoniną Machczyńską i Stefanią Wekslerową, założyła Stowarzyszenie Nauczycielek, które walczyło o równe prawa pracy i płacy dla kobiet uczących na wsi. 27 sierpnia 1894 odbył się we Lwowie Wielki Wiec Włościański, podczas którego Bolesław Wysłouch był jednym z inicjatorów powstania Stronnictwa Ludowego. Maria była autorką wielu wygłaszanych przez niego przemówień, ulotek i materiałów propagandowych.

Po śmierci Kasyldy Kulikowskiej Wysłouchowa założyła fundusz jej mienia, którego celem było publikowanie broszur edukacyjnych przeznaczonych dla kobiet wiejskich. Była jedną z inicjatorek zjazdu kobiet, który odbył się 15 sierpnia 1899 w Zakopanem. Po odczytach na temat życia kobiet na wsi postanowiła, aby celem funduszu im. Kulikowskiej było wydawanie miesięcznika dla kobiet wiejskich „Przodownica”; jego pierwszy numer ukazał się 1 grudnia 1899. Redakcję, poza Marią, tworzyły Maria Siedlecka i Gabriela Balicka. Brak zgodności w kwestiach treści czasopisma spowodował, że Wysłouchowa po czterech miesiącach zrezygnowała z pracy w redakcji. Postanowiła stworzyć gazetę o treściach edukacyjnych, którą nazwała „Zorza”. Po trzech latach postępująca choroba serca zmusiła Marię do zaprzestania pracy redakcyjnej[2].

Mało znanym faktem jest praca Marii jako tłumaczki z serbskiego, czeskiego, słoweńskiego i rosyjskiego na polski[3].

Została pochowana na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie[1].

Przypisy edytuj

  1. a b Zbigniew Hauser, Ilustrowany przewodnik po zabytkach Galicji Wschodniej: lwowskie, Lwów, stanisławowskie, Warszawa: Burchard Edition, 2004, s. 72, ISBN 978-83-87654-14-6 [dostęp 2024-03-22].
  2. Maria Wysłouchowa (Bouffałówna). kobietynawsi.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-06-09)]., Kobietynawsi.pl.
  3. Dwór Sacha, Załuże.

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj