Marian Łomnicki
Marian Alojzy Łomnicki (ur. 9 września 1845 w Baworowie, zm. 26 października 1915 we Lwowie) – polski geolog, zoolog, paleontolog, encyklopedysta, ojciec matematyka Antoniego Mariana Łomnickiego i entomologa Jarosława Łomnickiego.
.jpg) Marian Łomnicki (przed 1905) | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość |
polska |
| Małżeństwo | |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys edytuj
Studiował w latach 1864–1867 nauki przyrodnicze jako stypendysta Włodzimierza Dzieduszyckiego. Rozpoczął studia na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, i kontynuował 1867–1868 na Uniwersytecie w Wiedniu, gdzie studiował geologię u Eduarda Suessa i paleontologię u Rudolfa Knera.
W latach 1869–1904 był nauczycielem gimnazjum, najpierw w gimnazjum Franciszka Józefa we Lwowie, następnie w Stanisławowie i od roku 1879 w C. K. IV Gimnazjum we Lwowie. W latach 1878–1882 wykładał zoologię w Wyższej Szkole Rolniczej w Dublanach. Poza pracą dydaktyczną zajmował się badaniami stratygrafii miocenu Podola i Roztocza. Jako zoolog badał faunę chrząszczy okolic Lwowa, prowadził także badania podczas odkryć we wsi Starunia pod Nadwórną.
W latach 1896–1897 pełnił funkcję prezesa Polskiego Towarzystwa Przyrodników im. Kopernika. Był encyklopedystą oraz edytorem Encyklopedii zbiór wiadomości z wszystkich gałęzi wiedzy - polskiej encyklopedii wydanej w latach 1898-1907 przez społeczną organizację edukacyjną Macierz Polska, która działała w Galicji w okresie zaboru austriackiego. Opisał w niej zagadnienia z zakresu botaniki[1].
Od 1905 był kustoszem Muzeum im. Dzieduszyckich we Lwowie[2]. W uznaniu zasług naukowych Uniwersytet Franciszkański we Lwowie nadał Łomnickiemu w 1912 Doktorat (filozofii) Honoris Causa. Otrzymał tytuł c. k. radcy szkolnego[3].
Jego żoną została Maria Szczucka, działaczka niepodległościowa i społeczna[3]. Zamieszkiwali we Lwowie przy ulicy Mikołaja Kopernika na rogu Ossolińskich, gdzie żona gromadziła młodzież polską działającą w tajnym ruchu narodowym, organizując spotkania[3][4].
Został pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie[5].
Publikacje edytuj
Uzupełnił i opublikował w 1892 monografię mięczaków ziem polskich pt. „Mięczaki (Mollusca)” spisaną przez Józefa Bąkowskiego[6]. Wspólnie z Lepoldem Wajglem redagował czasopismo „Przyrodnik”[5]. Był autorem podręcznika dla szkół średnich - mineralogii, geologii oraz biologii[5].
Opublikował wiele prac naukowych, m.in.:
- Atlas Geologiczny Galicji (1895–1906),
- Wykaz chrząszczy czyli tęgopokrywych (Coleoptera) ziem polskich (1913)[7].
Odznaczenia edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Finkel 1898 ↓.
- ↑ Tadeusz Wiśniowski, Maryan Łomnicki, „Rozprawy i Wiadomości z Muzeum im. Dzieduszyckich” (Tom II, Zeszyt 3-4), 1917, s. 113-137.
- ↑ a b c Hołobut 1930 ↓, s. 130.
- ↑ Wojnar 1930 ↓, s. 171.
- ↑ a b c Stanisław Nicieja: Cmentarz Łyczakowski we Lwowie w latach 1786–1986. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1988, s. 348. ISBN 83-04-02817-4.
- ↑ Józef Bąkowski: Mięczaki (Mollusca). Lwów: I. Związkowa Drukarnia we Lwowie, 1892, s. 42. Wersja cyfrowa dostępna na stronie Biblioteki Cyfrowej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego
- ↑ M. Łomnicki, Wykaz chrząszczów czyli tęgopokrywych (Coleoptera) ziem polskich : (catalogus Coleopterorum Poloniae) [online], polona.pl [dostęp 2020-05-14].
- ↑ Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1918. Wiedeń: 1918, s. 194.
Bibliografia edytuj
- Wielka Encyklopedia Powszechna PWN, tom 6, 1965, str. 703–704.
- Polski Słownik Biograficzny, tom XVIII, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk, Wydawnictwo PAN, 1973
- Ludwik Finkel: Encyklopedya zbiór wiadomości z wszystkich gałęzi wiedzy, t. I. Lwów: Macierz Polska, Nakładem Wydawnictwa Macierzy Polskiej, druk. E. Winiarza, 1898, s. III-IX.
- Biografia Mariana Łomnickiego. pgi.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-09)].
- Zygmunt Hołobut: IX. Migawki (szereg wspomnień). Kilka kartek z dziejów organizacji lwowskiej. W: Wacław M. Borzemski: Pamiętnik tajnych organizacji niepodległościowych na terenie byłej Galicji w latach 1880-1897. Lwów: Komitet ZON, 1930, s. 124-131.
- Kasper Wojnar: IX. Migawki (szereg wspomnień). Z moich wspomnień. W: Wacław M. Borzemski: Pamiętnik tajnych organizacji niepodległościowych na terenie byłej Galicji w latach 1880-1897. Lwów: Komitet ZON, 1930, s. 159-173.
Linki zewnętrzne edytuj
Publikacje Mariana Łomnickiego dostępne w serwisie Polona