Marian Andrzejewski
Marian Andrzejewski (ur. 21 stycznia 1882 w Poznaniu, zm. 20 stycznia 1962 tamże) – polski architekt, urbanista, inżynier i budowniczy związany z Poznaniem.
| Data i miejsce urodzenia |
21 stycznia 1882 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
architekt |
| Miejsce zamieszkania |
Poznań |
| Narodowość | |
| Małżeństwo |
Łucja Linder |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys
edytujUrodził się 21 stycznia 1882 w Poznaniu w rodzinie mistrza kominiarskiego Konstantego i Franciszki z Ginterów. Ukończył Gimnazjum Marii Magdaleny w Poznaniu[1], następnie w 1907 Wyższej Szkoły Technicznej Charlottenburg[2]. Do Poznania powrócił w 1912, po odbyciu praktyk budowlanych w Berlinie i Hanowerze. Wkrótce został członkiem Wydziału Technicznego PTPN (w organizacji był od 1912 do 1945, sekretarzem pozostawał w latach 1913–1916). Wcześniej, w dniach 8–9 września 1911, brał udział w obradach IV Zjazdu Delegacji Architektów Polskich w Hotelu Bazar. Od 1919 prezes Wydziału Architektów w ramach Stowarzyszenia Techników Polskich. Od 1927 wykładał budownictwo kościelne w seminarium arcybiskupim w Poznaniu. Był biegłym zaprzysiężonym na obwód Sądu Apelacyjnego w Poznaniu[2]. Od 29 marca 1929 prezes Koła Architektów w Poznaniu. Od 1934 członek SARP-u (od pierwszego walnego zebrania w Warszawie). W październiku 1936 brał udział w wystawie wzornictwa „Sztuka, kwiaty, wnętrze”. W latach 1922–1939 prowadził własną pracownię architektoniczną przy placu Wolności w Poznaniu. Był także doradcą architektonicznym Kurii Arcybiskupiej. Okupację niemiecką spędził na terenie Poznania. Po 1945 uczył w Szkole Inżynierskiej i w 1954 został kierownikiem Zakładu Budownictwa Przemysłowego. Na emeryturze od 1961.
Zmarł 20 stycznia 1962 w Poznaniu na dzień przed swoimi 80. urodzinami[3]. Został pochowany 24 stycznia 1962 na Cmentarzu na Junikowie w Poznaniu (pole 16-30-18)[4].
Ważne projekty (wybrane)
edytujŚwieckie
edytuj- projekt pałacu w Czaczu (1912),
- przebudowa pałacu Bojanowskich w Grabonogu[5]
- projekt (niezrealizowany) Pomnika Wolności na placu Wolności w Poznaniu – I nagroda (wraz z Władysławem Marcinkowskim),
- pałac w Żurawieńcu, lata 20. XX w.,
- przebudowa dawnej słodowni należącej do browaru Huggerów koło Parku Wilsona na centralną restaurację PWK – największy wtenczas lokal gastronomiczny w Polsce (1929),
- gmach ZUS na ul. Dąbrowskiego (1931, wygrał projekt Władysława Czarneckiego, ale zrealizowano wizję Andrzejewskiego, która zajęła drugą pozycję),
- budynki fabryczne (1925) i parowozownia (1930–1932) dla zakładów HCP,
- olejarnia w Szamotułach,
- cukrownie w: Szamotułach i Opalenicy,
- fabryka opon Stomil w Dębicy (1936),
- osiedle Vesty w Poznaniu (1936–1937),
- projekt gmachu Urzędu Wojewódzkiego w Toruniu – I nagroda,
- odbudowa w Poznaniu, po zniszczenia wojennych: Państwowego Banku Rolnego, Izby Rzemieślniczej, Zakładu Doskonalenia Rzemiosła i hal fabrycznych „Stomilu”.
Sakralne
edytuj- kierownictwo odnową kościoła farnego w Poznaniu (1913–1915),
- projekt renowacji Kurii Metropolitalnej na Ostrowie Tumskim (1920),
- projekt przebudowy wikariatu przy ul. Lubrańskiego 2 (1924, 1928),
- kościół w Silnej koło Międzychodu (1925),
- kościół w Łowyniu (1927),
- kościół w Skórzewie (1927–1928),
- przebudowa drewnianego kościoła św. Mikołaja w Wierzenicy (1932),
- restauracja drewnianego kościoła św. Barbary w Odolanowie-Górce,
- kościół św. Idziego w Modrzu (1936),
- kościół Świętej Trójcy w Poznaniu (1936–1937), dokończony w końcu XX wieku,
- kościoły w: Podzamczu, Kowalewie, Inowrocławiu (garnizonowy, 1927–1928), Mątwach, Sędzinach i Bolewicach.
Życie prywatne
edytujOrdery i odznaczenia
edytuj- Srebrny Krzyż Zasługi (11 listopada 1936)[7]
- Oficer Orderu Palm Akademickich (Francja)[2]
Przypisy
edytuj- ↑ Gąsiorowski i Topolski 1981 ↓, s. 25.
- ↑ a b c d Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 9. [dostęp 2021-12-13].
- ↑ Gąsiorowski i Topolski 1981 ↓, s. 26.
- ↑ Plan Poznania - Cmentarze - Andrzejewski Marian [online], poznan.pl [dostęp 2021-02-13].
- ↑ Historia szkoły [online], grabonog.pl [dostęp 2022-11-12].
- ↑ Plan Poznania - Cmentarze - Andrzejewska Łucja [online], poznan.pl [dostęp 2021-02-13].
- ↑ M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 470 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
Bibliografia
edytuj- Kazimierz Sobkowicz, Architekci wielkopolscy – biogramy – dzieła – stowarzyszenia, cz.I, lata 1886–1939, wyd. Oddziału Poznańskiego Stowarzyszenia Architektów Polskich, Poznań, 1988, ISBN 83-00-02480-8.
- A. Gąsiorowski, J. Topolski (red.): Wielkopolski Słownik Biograficzny. Warszawa–Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981, s. 25–26. ISBN 83-01-02722-3.
- Atlas architektury Poznania. Poznań: Wydawn. Miejskie, 2008. ISBN 978-83-7503-058-7.
- Poznań : spis zabytków architektury. Poznań: Urząd Miasta, 2004. ISBN 83-89525-07-0.
- Marcin Libicki: Poznań : przewodnik. Poznań: Gazeta Handlowa, 1997. ISBN 83-902028-4-0.
- Władysław Czarnecki, Janusz. Dembski: To był też mój Poznań. Poznań: Wydawn. Poznańskie, 1987. ISBN 83-210-0665-5.