Marian Kozłowski (podoficer)
Marian Kozłowski (ur. 25 marca 1897 w Łodzi, zm. 24 listopada 1968 tamże) – starszy sierżant Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari.
| |
 starszy sierżant
| |
| Data i miejsce urodzenia |
25 marca 1897 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
24 listopada 1968 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| |
| Odznaczenia | |
     
| |
Życiorys
edytujUrodził się 25 marca 1897 w Łodzi, w rodzinie Antoniego i Marii z Piotrowskich[1]. Ukończył prywatnie cztery klasy gimnazjum[2][3].
15 września 1915 w Piotrkowie wstąpił do Legionów Polskich[4][5]. Został przydzielony do 1. kompanii 6 pułku piechoty[6]. Awansował na starszego legionistę[6]. 19 lipca 1917, w czasie kryzysu przysięgowego, został internowany w Szczypiornie, a następnie przeniesiony do obozu w Łomży[7]. 11 lipca 1918, po likwidacji łomżyńskiego obozu, wstąpił do 6. kompanii II batalionu 1 pułku piechoty Polskiej Siły Zbrojnej w Ostrowi-Komorowie[8][9]. Później został awansowany na kaprala i przydzielony do kompanii wartowniczej w Warszawie[10]. W listopadzie 1918 wziął udział w rozbrajaniu Niemców w stolicy, a następnie objął wartę w Belwederze, pierwszą po okupantach[10].
Później zgłosił się do I warszawskiego batalion ochotniczego oddziału odsieczy Lwowa i w styczniu 1919 wyjechał front polsko-ukraińskim[10]. 15 maja 1919 pod Kamionką Strumiłową został ranny[10]. Po miesięcznym leczeniu, z niezagojoną raną, wrócił na front, gdzie został przeniesiony do III batalionu 26 pułku piechoty[10]. W lipcu 1919 został mianowany sierżantem liniowym[11].
W następnym roku walczył na wojnie z bolszewikami. 10 czerwca 1920 pod Rudnią Radowelską został lekko ranny, lecz pozostał na froncie[2]. 8 stycznia 1921 major Leopold Endel-Ragis we wniosku o odznaczenie Orderem Virtuti Militari napisał: „dnia 4 lipca 1920 podczas powrotu dwóch kompanii III/26 pp i kompanii szturmowej 7 Dywizji Piechoty z wypadu na Ludwipol nieprzyjaciel zajął wieś Topienica i przeciął tym sposobem drogę odwrotową powracającym ze zdobyczą kompaniom. W dniu tym sierż. Kozłowski M. dowodził rezerwą batalionową w sile 1 plutonu i 1 karabinu maszynowego. Widząc niebezpieczeństwo, grożące niespodziewających się zasadzki kompaniom z własnej inicjatywy wykonał brawurowy kontratak na wieś swoim kilkakrotnie słabszym oddziałem i zmusił nieprzyjaciela do częściowego odwrotu, czym umożliwił odwrót wypadowym kompaniom i wywiezienie zdobyczy. Dnia 1 sierpnia 1920 zajął nieprzyjaciel opuszczoną przez oddziały Bałachowicza wieś Rudka-Czerwynśka, położoną na lewym brzegu Stochodu. Skutkiem tego zajęcia lewe skrzydło 26 pp zawisło w powietrzu. Kompania 11/26 pp otrzymała zadanie wraz z kawalerią dywizyjną i I/25 pp wyrzucić nieprzyjaciela ze wsi Rudka-Czerwynśka. W ataku tym sierż. Kozłowski M. dowodził plutonem i jak zawsze wyróżnił się rozumną brawurą, spokojnym, a (...) prowadzeniem oddziału i nieustępliwością. W czasie nakazanego odwrotu został ciężko ranny w nogę i do tej pory leczy się w szpitalu” wojskowym w Sosnowcu[12]. Po cztero i pół miesięcznym leczeniu szpitalnym wrócił do pułku[10].
Po zakończeniu działań wojennych pozostał w zawodowej służbie wojskowej. W 1925 przeniesiony do 31 pułku piechoty, a w 1927 mianowany tytularnym starszym sierżantem[9]. W 1934 pełnił obowiązki szefa plutonu łączności[7]. W tym samym czasie, w celu uzyskania wymaganego dla podoficera cenzusu naukowego, uczestniczył w wieczorowym kursie z zakresu siedmiooddziałowej szkoły powszechnej[7]. W marcu 1935 awansował na rzeczywistego starszego sierżanta, a w kwietniu 1938 razem z pułkiem został przeniesiony do Sieradza[13]. W składzie macierzystego pułku walczył w kampanii wrześniowej[9]. Po klęsce wojsk polskich mieszkał w okolicach Opoczna[9].
W 1945 powrócił do Łodzi i podjął pracę w handlu[9]. Zmarł w Łodzi, pochowany na cmentarzu św. Antoniego[9].
Był żonaty z Zofią z Łęgowskich, z którą miał syna Jerzego Stanisława (ur. 1 listopada 1924)[7][9].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 1438[1] – 28 lutego 1921[14][15][16]
- Krzyż Niepodległości – 24 października 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[17][18][19]
- Krzyż Walecznych[20][21][8]
- Brązowy Krzyż Zasługi – 1938 „za zasługi na polu pracy społecznej”[22][23]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[24]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[24]
- Krzyż Pamiątkowy 6 pułku piechoty Legionów Polskich[6]
- Odznaka Pamiątkowa Więźniów Ideowych nr 887[10][25]
Przypisy
edytuj- ↑ a b Kolekcja ↓, s. 1.
- ↑ a b Kolekcja ↓, s. 2, 4.
- ↑ Polak (red.) 1991 ↓, s. 77, tu absolwent szkoły realnej.
- ↑ Żołnierze Niepodległości : Kozłowski Marian. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2023-07-27].
- ↑ Hubka, Matuszak i Piasta 2018 ↓, s. 224.
- ↑ a b c Ciastoń i in. 1939 ↓, s. 235.
- ↑ a b c d Kolekcja ↓, s. 2.
- ↑ a b Kolekcja ↓, s. 3, 4.
- ↑ a b c d e f g Polak (red.) 1991 ↓, s. 77.
- ↑ a b c d e f g Kolekcja ↓, s. 4.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 10.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 5–7.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 9–10.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 19 marca 1921, s. 479.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-07-27]..
- ↑ Abramowicz i Kreis 1929 ↓, s. 28.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 251, poz. 335.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-07-27]..
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-07-27]..
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 31 z 16 września 1922, s. 683.
- ↑ Ciastoń i in. 1939 ↓, s. 178.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 31 października 1938, s. 38.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-07-27]..
- ↑ a b Kolekcja ↓, s. 3.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-07-27]..
Bibliografia
edytuj- Kozłowski Marian. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.37-2828a [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-07-25].
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Stanisław Abramowicz, Józef Kreis: Zarys historji wojennej 26-go pułku piechoty. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Jan Kazimierz Ciastoń, Adam Lisiewicz, Edward Skarbek, Edward Wojciechowski: Historia 6 Pułku Piechoty Legionów Józefa Piłsudskiego. T. 1: Tradycja. Warszawa: Komenda Koła 6 Pułku Piechoty Legionów Polskich i Dowództwo 6 Pułku Piechoty Legionów Józefa Piłsudskiego, 1939.
- Maciej Hubka, Tomasz Matuszak, Aleksy Piasta: Droga do wolnej Polski wiodła przez Piotrków : Wykaz ochotników do Legionów Polskich w latach 1915-1916. Piotrków Trybunalski: Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim, 2018. ISBN 978-83-944309-6-2.
- Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792 – 1945. T. 2/1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1991. ISBN 83-900510-0-1.