Wikipedia

Marian Michał Weryński

oficer Wojska Polskiego

Marian Michał Weryński (ur. 8 września 1892 w Mielcu, zm. 14 maja 1949 w Gdańsku Wrzeszczu) – major audytor Wojska Polskiego.

Marian Michał Weryński
major audytor major audytor
Data i miejsce urodzenia

8 września 1892
Mielec

Data i miejsce śmierci

14 maja 1949
Gdańsk Wrzeszcz

Przebieg służby
Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie

Jednostki

1 Dywizjon Żandarmerii
6 Dywizjon Żandarmerii
Wojskowy Sąd Okręgowy Nr I
Wojskowy Sąd Okręgowy Nr II

Stanowiska

dowódca plutonu żandarmerii
kwatermistrz dywizjonu
zastępca dowódcy dywizjonu
sędzia śledczy
sędzia orzekający

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Odznaczenia
Srebrny Krzyż Zasługi Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości

Życiorys edytuj

Urodził się 8 września 1892 roku w Mielcu[1], ówczesnym mieście powiatowym Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Aleksandra, dozorcy telegrafu, i Marii (Marianny) z Lubasków. Był starszym bratem pułkownika Kazimierza Antoniego. 26 czerwca 1920 roku we Lwowie poślubił Filipinę Kornelię Terlecką, z którą miał dwoje dzieci: Krystynę i Leszka.

Maturę zdał w 1913 roku w c. i k. Gimnazjum w Mielcu[2]. Jeszcze jako uczeń był członkiem tamtejszych organizacji niepodległościowych[3], należał także do drużyny piłki nożnej „Pogoń Mielec” – pierwszej i przez długi czas jedynej sekcji w klubie sportowym „Gryf Mielec”, którą zorganizował w 1909 roku wraz z kolegiami: Janem Gesingiem i Maksymilianem Węgrzynkiem[4].

W 1914 roku został zmobilizowany do cesarskiej i królewskiej Armii. Służył w 7 pułku piechoty[5]. Do Wojska Polskiego wstąpił w 1918 roku. Jako porucznik brał udział w walkach w obronie Lwowa na III odcinku bojowym (tzw. Szkoła Konarskiego), podległym bezpośrednio Naczelnej Komendzie[6]. Z rozkazu kpt. Antoniego Kamińskiego, komendanta administracyjnego tego odcinka, odpowiadał za magazyny broni i warsztaty[7].

Studia prawnicze rozpoczął na Uniwersytecie Jagiellońskim[3], jednak tytuł naukowy magistra praw uzyskał – dopiero po zakończeniu I wojny światowej – na Wydziale Prawa Uniwersytetu Lwowskiego[8]. Wcielony do 6 Dywizjonu Żandarmerii Wojskowej we Lwowie, gdzie od 17 marca 1920 był dowódcą plutonu[9]. 21 czerwca 1920 roku, jako kapitan został przeniesiony z korpusu oficerów piechoty do korpusu oficerów żandarmerii w stopniu rotmistrza[10]. Wziął udział w walkach na froncie bolszewickim[11].

Od 1922 roku był związany z 1 dywizjonem żandarmerii w Warszawie[3]. W maju 1923 roku został dowódcą 1 plutonu, a w 1924 roku wyznaczony został na instruktora w szwadronie zapasowym[9]. Z dniem 1 września 1924 roku został odkomenderowany do Centralnej Szkoły Żandarmerii w charakterze wykładowcy (na okres 8 tygodni)[12]. W czasie przewrotu majowego 12–15 maja 1926 stanął po stronie marszałka Józefa Piłsudskiego. Wyróżnił się aktywnością, chroniąc m.in. Pałac Mostowskich – siedzibę Dowództwa Okręgu Korpusu Nr I[13]. W 1926 roku objął dowództwo nad 5 plutonem 1 dywizjonu żandarmerii[9], a od 1928 roku pełnił obowiązki kwatermistrza 1 dywizjonu[14]. 23 grudnia 1929 roku został wyznaczony na stanowisko pełniącego obowiązki zastępcy dowódcy 1 dywizjonu żandarmerii w Warszawie. Obowiązki kwatermistrza dywizjonu przekazał kapitanowi Jakubowi Zapale[15]. Na majora awansował ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1931 roku i 2. lokatą w korpusie oficerów żandarmerii. Po awansie na majora został zatwierdzony na stanowisku zastępcy dowódcy dywizjonu[16]. 9 grudnia 1932 roku został przydzielony do Wojskowego Sądu Okręgowego Nr I w Warszawie na okres 9 miesięcy celem odbycia praktyki sądowej, z zachowaniem dotychczasowego dodatku służbowego[17]. 26 stycznia 1934 roku ogłoszono jego przeniesienie z korpusu oficerów żandarmerii do korpusu oficerów sądowych ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1931 roku i 4,4 lokatą z równoczesnym mianowaniem sędzią śledczym w wojskowych sądach oraz wyznaczeniem na stanowisko sędziego śledczego w Wojskowym Sądzie Okręgowym Nr I w Warszawie[18]. 25 maja 1935 roku został mianowany sędzią orzekającym w wojskowych sądach okręgowych[19]. 31 sierpnia 1935 roku ogłoszono jego przeniesienie z Wojskowego Sądu Okręgowego Nr I w Warszawie do Wojskowego Sądu Okręgowego Nr II w Lublinie na stanowisko sędziego orzekającego[20]. 1 stycznia 1937 roku został przeniesiony z korpusu oficerów sądowych do korpusu oficerów audytorów.

W czasie kampanii wrześniowej 1939 roku był szefem sądu polowego nr 27, który został zmobilizowany przez dowództwo 27 Dywizji Piechoty w Kowlu[21]. Rozpatrywał m.in. sprawy o dezercję, dywersję oraz niedopełnienie obowiązków służbowych[22]. Po rozbiciu dywizji przez nieprzyjaciela w bitwie nad Bzurą trafił do niewoli niemieckiej. Przebywał w Oflagu II A Prenzlau, Oflagu IV A Hohnstein i Oflagu II E Neubrandenburg[23].

Z niewoli wrócił do kraju prawdopodobnie w lutym 1946[1]. Zmarł 14 maja 1949 roku w Gdańsku Wrzeszczu. Pochowany na cmentarzu katolickim w Sopocie[1] (kwatera B4-F-12)[24].

 
Grób Mariana Weryńskiego na cmentarzu katolickim w Sopocie

Ordery i odznaczenia edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c Encyklopedia miasta Mielca, red. Józef Witek, 2014, tom 4, s. 191.
  2. ↑ Sprawozdanie dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Mielcu za rok szkolny 1912/1913, Mielec 1913, s. 84.
  3. ↑ a b c Skrzypczak Jerzy, Na drodze do wolności. Mielczanie w walce o niepodległość Polski 1907–1918, Mielec 2008, s. 481.
  4. ↑ Witek, J., Madej W., 100 lat Mieleckiego Klubu Sportowego Gryf na tle historii mieleckiego sportu: 1909-2009, Mielec 2010, s. 78.
  5. ↑ Jan Suliński, Oficerowie żandarmerii II RP..., s. 140.
  6. ↑ Łukomski G., Partacz Cz., Polak B., Wojna polsko-ukraińska 1918–1919. Działania bojowe-aspekty polityczne-kalendarium, Koszalin-Warszawa 1994, s. 253.
  7. ↑ Kamiński A., Relacja o wypadkach lwowskich w listopadzie 1918 r., [w:] Obrona Lwowa. 1–22 listopada 1918. Źródła do dziejów walk o Lwów i województwa południowo-wschodnie 1918–1920. Relacje uczestników, Warszawa 1991, T. 1, s. 273.
  8. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 48 z 3 listopada 1926 roku, s. 396.
  9. ↑ a b c J. Suliński, Oficerowie ..., op. cit., s. 140.
  10. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 28 z 16 lipca 1920 roku, poz. 1161.
  11. ↑ Skrzypczak J., Rok 1920. Mielczanie w wojnie polsko-bolszewickiej, Mielec 2010, s. 70.
  12. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 88 z 30 sierpnia 1924 roku, s. 499.
  13. ↑ Edward Jaroszuk, Żandarmeria wojskowa w latach 1921–1939, Kraków 2009, s. 331.
  14. ↑ Rocznik Oficerski 1928, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1928, s. 667, 675.
  15. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 20 z 23 grudnia 1929 roku, s. 379.
  16. ↑ Rocznik Oficerski 1932, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1932, s. 288, 791.
  17. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 13 z 9 grudnia 1932 roku, s. 435.
  18. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 2 z 26 stycznia 1934 roku, s. 7.
  19. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 8 z 1 czerwca 1935 roku, s. 48.
  20. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 11 z 31 sierpnia 1935 roku, s. 114.
  21. ↑ Sławiński S., Od Borów Tucholskich do Kampinosu, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1977, s. 298.
  22. ↑ Jerzy Nazarewicz, Działalność sądów wojennych w wojnie obronnej Polski 1939 r., Wojskowy Przegląd Historyczny nr 1 (87) z 1979 roku, s. 107.
  23. ↑ Strona główna [online], www.straty.pl [dostęp 2018-12-05] (pol.).
  24. ↑ śp. Marian Michał Weryński
  25. ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 636 „w uznaniu zasług, położonych w poszczególnych działach pracy dla wojska”.

Bibliografia edytuj

  • Dzienniki Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych.
  • Roczniki Oficerskie 1923, 1924, 1928 i 1932.
  • Weryński Marian Michał, [w:] Na drodze do wolności. Mielczanie w walce o niepodległość Polski 1907–1918, Jerzy Skrzypczak, Mielec 2008.
  • kpt. Weryński Marian, s. Aleksandra, [w:] Oficerowie żandarmerii II RP. Biogramy, Jan Suliński, Warszawa 2010.
  • Weryński Marian Michał, [w:] Encyklopedia miasta Mielca, red. Józef Witek, tom 4, 2014.

Linki zewnętrzne edytuj

  • Major Marian Weryński podczas Święta 1 Dywizjonu Żandarmerii w Warszawie, Narodowe Archiwum Cyfrowe [1]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Marian_Michał_Weryński&oldid=70235463”