Marian Nowicki

polski działacz lewicowy

Marian Jerzy Nowicki (ur. 1 listopada 1893 w Modelu, zm. 1 lipca 1960 w Warszawie) – działacz socjalistyczny i spółdzielczy. Poseł Związku Parlamentarnego Polskich Socjalistów na Sejm w latach 1928–1935 oraz poseł do Krajowej Rady Narodowej i na Sejm Ustawodawczy w okresie 1946–1952.

Marian Nowicki
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

1 listopada 1893
Model, Królestwo Polskie

Data i miejsce śmierci

1 lipca 1960
Warszawa, Polska

Poseł na Sejm Ustawodawczy
Okres

od 4 lutego 1947
do 4 sierpnia 1952

Przynależność polityczna

Polska Zjednoczona Partia Robotnicza

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
Grób Mariana Nowickiego na cmentarzu Wojskowym na Powązkach

Życiorys

edytuj

Był synem Edwarda, inżyniera chemika, członka I Proletariatu i Polskiej Partii Socjalistycznej, oraz Ludgardy, z domu Wilkońskiej. Uczył się w gimnazjach w Piotrkowie Trybunalskim i Warszawie. Był uczestnikiem strajku szkolnego w 1905, członkiem Związku Młodzieży Postępowo-Niepodległościowej (w 1913 skarbnik okręgu warszawskiego). Od 1911 był członkiem PPS-Frakcji Rewolucyjnej, następnie PPS-Opozycji w Piotrkowie.

Aresztowany w 1912, zwolniony za kaucją, w 1913 wyjechał na krótko do Łodzi, ponownie aresztowany w czerwcu 1914 w Warszawie. Wywieziony został do twierdzy w Orle. Uwolniła go rewolucja lutowa w 1917. Należał do kierownictwa Zjednoczenia Socjalistycznego Polskiego w Charkowie, a po jego rozwiązaniu do PPS. Współuczestniczył w tworzeniu Rad w Gorłowce w obwodzie jekatierinosławskim, był zastępcą przewodniczącego Rady Delegatów Robotniczych, kierownikiem wydziału propagandy i przewodniczącym komitetu Czerwonej Gwardii w Gorłowce.

Od wiosny 1918 pracował w Archiwum Rewolucji w Moskwie oraz w Komitecie Moskiewskim PPS. Powrócił do kraju jesienią 1918. W 1920 uczestniczył w II powstaniu śląskim.

Przed 1939 należał do wybitnych działaczy PPS, był sekretarzem Związku Zawodowego Robotników Rolnych, redaktorem dwutygodnika PPS „Chłopska Prawda” i autorem programu rolnego PPS. Był członkiem Rady Naczelnej PPS od 1921 do 1939. W wyborach parlamentarnych w 1928 uzyskał mandat z listy nr 2 (PPS) w okręgu wyborczym nr 15 (Konin). W wyborach parlamentarnych w 1930 zdobył mandat z listy nr 7 (Centrolew) w tym samym okręgu wyborczym.

Od 1932 był prezesem Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej. Od 1938 pełnił mandat radnego Warszawy z listy PPS. Uczestnik kongresów Międzynarodowego Związku Robotników Rolnych. W 1937 współorganizator Pierwszego Polskiego Kongresu Mieszkaniowego.

W czasie wojny należał do PPS-WRN. Po powstaniu warszawskim uczestniczył w ratowaniu mienia i archiwów warszawskich instytucji spółdzielczych w ramach tzw. akcji pruszkowskiej. W 1945 wraz z Zygmuntem Żuławskim był inicjatorem powołania niezależnej od „lubelskiej” PPS PPSD. W wyniku porozumienia 31 marca 1946 został dokooptowany wraz z Zygmuntem Żuławskim i innymi działaczami, do Rady Naczelnej „lubelskiej” PPS.

Pełnił w niej funkcję zastępcy przewodniczącego. Od 1946 był również posłem do KRN, a następnie na Sejm Ustawodawczy. W latach 1947–1952 był działaczem spółdzielczości mieszkaniowej, a od 1956 członkiem Komisji Gospodarki Komunalnej i Budownictwa przy KC PZPR. Od 1947 do 1952 radny Stołecznej Rady Narodowej.

W latach 1950–1954 członek Rady Nadzorczej Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej oraz prezes Centralnego Zarządu Budownictwa Miast i Osiedli Zakładu Osiedli Robotniczych, od 1956 do 1960 prezes Zarządu Centralnego Związku Spółdzielni Budownictwa Mieszkaniowego. Na I Krajowym Zjeździe Delegatów Spółdzielni Mieszkaniowych w grudniu 1956 powołany na przewodniczącego Związku Spółdzielni Mieszkaniowych[1].

Pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera IIB28-8-1)[2].

Życie prywatne

edytuj

Jego żoną była Maria Michalina, z domu Szuster, z którą miał syna Jacka Nowickiego, architekta zasłużonego m.in. dla Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej. Jego bratankiem był filozof Andrzej Nowicki.

Ordery i odznaczenia

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Sylwetka na stronie spółdzielniemieszkaniowe.pl. [dostęp 2010-06-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-06-06)].
  2. Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
  3. M.P. z 1947 r. nr 27, poz. 192 „za zasługi położone przy usprawnieniu administracji publicznej w dziale aprowizacji i handlu”.

Bibliografia

edytuj