Marian Seyda
Marian Seyda (ur. 7 lipca 1879 w Poznaniu, zm. 17 maja 1967 w Buenos Aires) – polski polityk, historyk, dziennikarz i publicysta związany z ruchem narodowym[1], w II RP poseł na Sejm Ustawodawczy oraz I kadencji, senator II i III kadencji, członek Komitetu Ministrów dla Spraw Kraju z ramienia Stronnictwa Narodowego od 8 listopada 1939 roku[2].
Data i miejsce urodzenia |
7 lipca 1879 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
17 maja 1967 |
Minister sprawiedliwości | |
Okres |
od 20 lipca 1940 |
Przynależność polityczna | |
Poprzednik | |
Następca | |
Minister spraw zagranicznych | |
Okres |
od 28 maja 1923 |
Przynależność polityczna | |
Poprzednik | |
Następca | |
Odznaczenia | |
Brat Zygmunta.
Życiorys
edytujJuż w gimnazjum należał do tajnej organizacji samokształceniowej „Czerwona Róża”, później przystąpił do Związku Młodzieży Polskiej „Zet”, a od połowy 1900 roku należał do Ligi Narodowej. W kilka lat później wszedł w skład Rady powstałej w 1905 roku w Poznaniu „Straży” – stowarzyszenia stawiającego sobie za cel obronę polskich interesów w państwie pruskim. Od początków XX wieku zajmował stanowisko komisarza Ligi Narodowej na zabór pruski.
Pod koniec 1915 roku z ramienia wielkopolskiej Narodowej Demokracji wyjechał do Szwajcarii, gdzie został współzałożycielem Centralnej Agencji Polskiej w Lozannie. Kiedy 15 sierpnia 1917 w Lozannie pod przewodnictwem Romana Dmowskiego utworzono Komitet Narodowy Polski, wszedł w jego skład. W 1919 roku był ekspertem do spraw politycznych przy delegacji na konferencję pokojową w Paryżu, członkiem Komisji Zaboru Pruskiego i członkiem Stałej Narady.
Powróciwszy do kraju zaangażował się w pracę polityczną jako poseł do Sejmu Ustawodawczego, gdzie był zastępcą przewodniczącego Komisji Spraw Zagranicznych. Funkcję tę pełnił również później, gdy ponownie wszedł do Sejmu w 1922 roku. Kiedy w 1923 roku zawarto tzw. „pakt lanckoroński”, został ministrem spraw zagranicznych. Po zamachu majowym na stałe powrócił do pracy w prasie i od września 1926 roku objął stanowisko redaktora naczelnego „Kuriera Poznańskiego”. Senator II kadencji wybrany w 1928 roku z województwa poznańskiego z Listy Związku Ludowo-Narodowego[3]. W 1930 roku przed wyborami do Sejmu i Senatu mianowany został przez władze centralne Stronnictwa Narodowego komisarzem wyborczym listy SN na województwo poznańskie[4]. W 1936 roku, nie zgadzając się z polityką „młodych” w Stronnictwie Narodowym, wycofał się z czynnego udziału we władzach partii.
Po wybuchu II wojny światowej wszedł w skład rządu Władysława Sikorskiego początkowo jako członek Komitetu Ministrów dla Spraw Kraju, a od 1940 roku minister sprawiedliwości. W późniejszym okresie objął Ministerstwo Prac Kongresowych, w 1942 wykluczony ze Stronnictwa Narodowego przez Tadeusza Bieleckiego[5]. Po ustąpieniu Stanisława Mikołajczyka w dniu 24 listopada 1944 roku, Seyda nie wszedł w skład rządu Tomasza Arciszewskiego. W tym okresie skoncentrował się ponownie na publicystyce, w której domagał się międzynarodowego uznania polskiej granicy zachodniej. Zajmował nieprzejednane stanowisko wobec opartych na kompromisie prób nawiązania stosunków z ZSRR. Po wojnie pozostał na emigracji.
Odznaczony m.in. austriacką Wielką Złotą Odznaką Honorową na Wstędze, rumuńską Wielką Wstęgą Orderu Gwiazdy i kombatanckimi Mieczami Hallerowskimi[4].
Był żonaty z Marią z Proszyńskich, malarką[6].
Pochowany na cmentarzu Zasłużonych Wielkopolan w Poznaniu (kwatera 7, miejsce 74)[7].
Przypisy
edytuj- ↑ Marian Seyda [online], www.ipsb.nina.gov.pl [dostęp 2023-09-27] (pol.).
- ↑ Lidia Barbara Paszkiewicz, Komitet dla Spraw Kraju. Zarys działalności Adama Ciołkosza w latach 1940–1942, w: Archiwum Emigracji. Studia – Szkice – Dokumenty, Toruń, R. 2010, Zeszyt 1–2 (12–13), s. 159.
- ↑ Tadeusz i Karol Rzepeccy, Sejm i Senat 1928–1933. Podręcznik zawierający wyniki wyborów w województwach, okręgach i powiatach, podobizny posłów sejmowych i senatorów, statystyki i mapy poglądowe, Wielkopolska Księgarnia Nakładowa Karola Rzepeckiego, Poznań 1928, s. 166, 168.
- ↑ a b Zygmunt Kaczmarek: Marian Seyda. ipsb.nina.gov.pl. [dostęp 2015-05-13].
- ↑ Eugeniusz Duraczyński, Rząd Polski na Uchodźstwie 1939–1945. Organizacja, Personalia, Polityka, „Książka i Wiedza”, Warszawa 1993, s. 249.
- ↑ David Buckman , Artists in Britain Since 1945, t. 2: M–Z, 2006 .
- ↑ Poznan.pl – Plan Poznania – Cmentarze [online], www.poznan.pl [dostęp 2022-05-23] .
Bibliografia
edytuj- Marian Seyda , Z zagadnień polityki demokratyczno-narodowej, Norbert Wójtowicz (oprac.), Krzeszowice: Dom Wydawniczy „Ostoja” Andrzej Siekierżycki, 2006, ISBN 83-60048-31-2, OCLC 76250742 .