Marian Zarzycki (pułkownik saperów)
Marian Kazimierz Zarzycki (ur. 25 lutego 1896 w Nowym Wiśniczu, zm. 14 października 1981 w Londynie) – pułkownik saperów Wojska Polskiego.
 pułkownik saperów
| |
| Data i miejsce urodzenia |
25 lutego 1896 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
14 października 1981 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1914–1947 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki |
II Brygada Legionów Polskich |
| Stanowiska |
podoficer saperów w kompanii technicznej |
| Główne wojny i bitwy |
II wojna światowa, wojna obronna 1939 r., I wojna światowa, wojna polsko-bolszewicka |
| Odznaczenia | |
     
| |
.png){kind=small}
Życiorys edytuj
Po wybuchu I wojny światowej wstąpił w 1914 r. do Legionów Polskich, gdzie służył w kompanii narciarskiej w 1 pułku piechoty, a od wiosny 1915 r. jako podoficer saperów w kompanii technicznej. Uczestniczył w kampaniach karpackiej, bukowińskiej i wołyńskiej. Na początku 1918 r. wstąpił do II Brygady gen. Józefa Hallera, w ramach której ukończył kurs oficerski ze stopniem chorążego. Następnie służył w II Korpusie jako dowódca plutonu saperów. Po bitwie pod Kaniowem dostał się do niewoli niemieckiej.
W listopadzie 1918 r. wstąpił do odrodzonego Wojska Polskiego. Został instruktorem szkolenia saperów kolejowych. W 1920 r. uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej. Po zakończeniu działań wojennych objął funkcję komendanta Podoficerskiej Szkoły Saperów przy Dowództwie Okręgu Korpusu nr II w Lublinie. W 1922 r. został przeniesiony z 1 pułku saperów do 2 pułku saperów[1]. W 1924 r. zostaje przeniesiony z Okręgowej Składnicy Inżynieryjno-Saperskiej nr II do 2 pułku saperów[2] i kończy 7 miesięczny Kurs Doskonalący Oficerów Saperów z dniem 1 sierpnia 1924 r.[3] W latach 1925–1926 dowodził kompanią w 2 pułku saperów. W 1927 r. zostaje przeniesiony z Zarządu Fortu Modlin do 1 pułku saperów w Modlinie na stanowisko kwatermistrza[4]. W 1932 r. ukończył kurs dokształcający w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie[5]. Z dniem 1 kwietnia 1932 r. zostaje przeniesiony z 1 pułku saperów do Centrum Wyszkolenia Saperów w Modlinie gdzie pełnił obowiązki Dyrektora Nauk i dowodził batalionem podchorążych w Centrum Wyszkolenia Saperów w Modlinie do 1936 r.[6] W okresie od 14 listopada 1938 roku do 3 września 1939 r. był dowódcą 7 batalionu saperów w Poznaniu[7].
3 września 1939 r. zakończył czynności mobilizacyjne w 7 batalionie saperów, a 4 września zgodnie z przydziałem mobilizacyjnym melduje się u Dowódcy Saperów w Warszawie, po czym w tym samym dniu odjeżdża do Ośrodka Zapasowego Saperów w Puławach na stanowisko zastępcy dowódcy ośrodka. 17 września będąc w grupie gen. bryg. Tadeusza Kossakowskiego otrzymał rozkaz przekroczenie granicy węgierskiej, która przekracza w dniu 18 września.
Po kampanii wrześniowej przedostał się do Francji, gdzie został wykładowcą w Ośrodku Wyszkolenia Oficerów Saperów w Thouars. 18 czerwca 1940 r. został ciężko ranny. Następnie zostaje ewakuowany do nieokupowanej części Francji, gdzie zostaje komendantem Polskiego Okręgu Wojskowego nr 2 w Evaux Les Bains gdzie się ukrywał i otrzymywał rozkazy z Londynu, aż do stycznia 1943 r. Po ucieczce z Francji przybył do Wielkiej Brytanii w marcu 1943 r. W 1943 r. mianowano go komendantem polskiego Centrum Wyszkolenia Saperów z siedzibą w Szkocji. Po wojnie zamieszkał w Anglii. Był jednym z organizatorów i członków zarządu Stowarzyszenia Polskich Saperów na Obczyźnie oraz wieloletnim „Saperem Seniorem”. Jego syn Janusz był porucznikiem saperem i brał udział w walkach 2 Korpusu Polskiego[8].
Ordery i odznaczenia edytuj
- Krzyż Niepodległości (9 listopada 1931)[9][10]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Walecznych (czterokrotnie[10]: 1922 po raz trzeci[11])
- Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami
- Złoty Krzyż Zasługi (25 maja 1939)[12][10]
- Srebrny Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)[13][10]
Awanse edytuj
- chorąży – 1918
- podporucznik – 1918[14]
- kapitan – ze starszeństwem z 1 czerwca 1919[15] (w 1924 - 47., a w 1928 - 17. lokata w korpusie oficerów zawodowych inżynierii i saperów)
- major – 18 lutego 1930 ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1930 i 1. lokatą korpusie oficerów inżynierii i saperów[16]
- podpułkownik – ze starszeństwem z dniem 19 marca 1938 i 3. lokatą w korpusie oficerów saperów, grupa liniowa[10]
- pułkownik – 1945
Przypisy edytuj
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych nr 43 z 11 listopada 1922 r., s. 829.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych nr 13 z 14 lutego 1924 r., s. 67
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych nr 90 z 5 września 1924 r.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych nr 16 z 11 czerwca 1927 r.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych nr 13 z 9 grudnia 1932 r., s. 444.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych nr 6 z 23 marca 1932 r., s. 238.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 807.
- ↑ „Wojska inżynieryjno - saperskie na terenie Wielkopolski 1918–1939”, s. 70.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 352 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ a b c d e Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 243.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych nr 31 z 16 września 1922 r., s. 706.
- ↑ M.P. z 1939 r. nr 121, poz. 282 „za zasługi w służbie wojskowej”.
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 636 „w uznaniu zasług, położonych w poszczególnych działach pracy dla wojska”.
- ↑ Dziennik Rozkazów Wojskowych nr 6 z 27 listopada 1918 r.
- ↑ „Rocznik Wojskowy” 1923, s. 907.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych nr 5 z 20 lutego 1930 r.
Bibliografia edytuj
- Rocznik Oficerski 1923 s. 907.
- Rocznik Oficerski 1924, s. 800, 830.
- Rocznik Oficerski 1928, s. 569, 595.
- Rocznik Oficerski 1932, s. 250, 822.
- Zdzisław Cutter: Szkolnictwo saperskie w Wojsku Polskim 1918–1939, Wojskowy Przegląd Historyczny, Warszawa 1996, Nr 3 (157), ISSN 0043-7182, s. 88.
- Zdzisław Barszczewski, Władysław Jasieński: Sylwetki saperów. Warszawa: Dom Wydawniczy „Bellona”, 2001. ISBN 83-11-09287-7.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Wojska inżynieryjno-saperskie na terenie Wielkopolski 1918–1939, Leszno - Poznań 2011, wyd. Instytut im. gen. Stefana Grota Roweckiego, ISBN 978-83-61960-10-2.